به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین ابوالحسن حسنی، پژوهشگر و کارشناس فقه و فضای مجازی طی سخنانی در مدرسه فصلی «حکمرانی حکمت‌بنیان در عصر هوش مصنوعی» که توسط دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه در مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد، با بیان اینکه امروزه تعاریف متعدد و نوینی از حکمرانی مطرح شده است، اظهار داشت: مشارکت عمومی، نقش تنظیم‌گری دولت، کثرت بازیگران عرصه سیاست و مستقل از حکومت، وجود قدرت‌های دارای توان مذاکره در حاکمیت، عدم تمرکز در منابع اقتدار، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی از جمله معانی و مفاهیم متعددی هستند که در تعاریف جدید حکمرانی مشاهده می‌شوند.

وی به بیان تعریف حکمت از نگاه رهبر انقلاب پرداخت و گفت: به تعبیر رهبر انقلاب، محاسبات مادی تا جایی که فعل و انفعالات مادی رخ می‌دهد درست است اما فعل و انفعالاتی وجود دارد که حواس انسان به آنجا راه ندارد و آن چشمی که می‌تواند آنها را ببیند در اصطلاح اسلامی، حکمت نامیده می شود. البته رهبر انقلاب تصریح می‌کنند که این بینش، علم غیب نیست بلکه آن شخص، محاسبات ماورایی را با استفاده از سنن الهی بلد است.

حجت الاسلام و المسلمین حسنی ادامه داد: امروزه در عرصه سیاست قوت(توانایی اعمال اراده برای هدایت اراده دیگران) و قدرت(به معنای توان تحمیل اراده با استفاده از ابزار زور) در جامعه توزیع پیدا کرده است. صدها دسته از گروه‌های مردمی داخلی و خارجی و سازمان‌های بین‌المللی، قدرت‌ها و قوت‌های بسیار تودرتویی دارند که منجر می‌شود مفهوم حکومت به معنای ساختار هرمی از بین برود. در عصر فضای مجازی این روند شدت بیشتری گرفته است و بسیاری از شرکت‌های فناورانه قدرت و قوت را در دست گرفته‌اند.

این کارشناس فقه و حقوق افزود: در نگاه ما، دستیابی، تکمیل، اظهار و نمایش عقل مطلوبیت دارد و اگر جامعه به این سمت حرکت کند، جامعه پر از عاقلان می‌شود و همه افراد توان و حق تصمیم‌گیری برای زندگی خود را دارند در نتیجه ولایت در این جامعه از سنخ ساختار هرمی نیست و ولایت بر فرزانگان است که از همین موضوع می‌توان استفاده کرد و حکمرانی حکمت بنیان را ارائه داد. در حکمرانی حکمت بنیان ما با مقوله «قوّت» مواجه هستیم و نه صرف قدرت؛ به عبارتی دیگر حکمرانی حکمت بنیان یعنی توانایی تحصیل و اعمال قوت بر اساس مبانی حکمت اسلامی. در نگاه حکمت بنیان، زمین سیاست، زمین بازی نیست بلکه زمین عبادت است پس در هرجایی وارد بازی سیاسی شویم شکست خواهیم خورد ولی اگر آن را مسجد عبادت به شمار آوریم، پیروزی از آن ما خواهد بود.

حجت الاسلام و المسلمین حسنی بیان کرد: قدرت و قوت حالت بُرداری دارد و اگر هر دو هم جهت باشند، توان جامعه و حاکمیت به بیشینه می‌رسد و اگر خلاف جهت باشد توان کشور به حداقل می‌رسد به عبارتی دیگر اینگونه نیست که اگر سران یک حکومت، قدرت پایین دستان را کم کنند، قدرت و توان کشور بیشتر می‌شود بلکه برعکس منجر به کاهش توان کشور هم می‌شود که این موضوع تفاوت یک حکمران با یک فرد دیکتاتور را نشان می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: به اندازه‌ای که میان ذی‌نقش‌های متنوع در اداره جامعه سیاسی هماهنگی شکل گیرد و قوت و قدرت آنان در اداره جامعه به کار گرفته شود، حکمرانی شکل گرفته است. حکمرانی، ساختاری سیاسی است که می‌گوید کدام ذی‌نقش در چه امری، به چه شکلی و در چه حدی می‌تواند ایفای نقش کند و چگونه تصمیمات و ارزش‌ها و اراده‌های دیگر را با هم هماهنگ و هدایت کند. حکمرانی فی حده نفسه ممکن است خارج از ساختار حکومت شکل گیرد و جهان شیعه تنها جامعه‌ای هست که در قرن‌های متمادی، تجربه حکمرانی بدون حکومت با استفاده از فقها دارد و ما زمانی موفق خواهیم بود که روند حکمرانی از بالا به پایین نباشد بلکه روال آن از بالا به پایین و از پایین به بالا باشد.

۳۱۳/۱۷