به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «دانستنی های اربعین» به قلم مجید جعفرپور به چهارده پرسش و پاسخ معرفتی دربارۀ اربعین پاسخ داده که در شماره های گوناگون به انتشار آن خواهیم پرداخت.

سؤال سوم:

کاروان اسرای حسینی در کدام اربعین به کربلا آمدند؟

پاسخ:

نظر علمای شیعه دربارۀ اوّلین اربعین حضرت سیدالشهدا علیه السلام

۱. ابوریحان بیرونی(متوفای۴۴۰ق) در کتاب نفیس خود نوشته است: در روز بیستم (ماه صفر، سال ۶۱) سر امام حسین علیه السلام را به بدنش ملحق کردند و در همانجا دفن نمودند و زیارت اربعین دربارۀ این روز است ... .

۲. سید ابن طاووس (متوفای۶۶۴ق) در کتاب لهوف فرموده است: «خاندان رسالت پس از خلاصی از اسارت در خدمت امام سجاد علیه السلام از شام حرکت کرده و در بین راه به شخص راهنما و همراه خودشان که یزید پلید بر آنها گماشته بود، گفتند: «کاروانِ ما را از از سوی عراق ببر».

وی قافله را به عراق برگردانید و وارد کربلا شدند. هنگامی که اهل البیت به مرقد مطهّر امام حسین علیه السّلام رسیدند، جابر بن عبد اللَّه انصاری و جمعی از بنی هاشم و مردانی از آنها را یافتند که برای زیارت قبر امام حسین علیه السّلام فرا رسیده بودند: فَوَافَوْا فِی وَقْتٍ وَاحِدٍ وَ تَلاقَوْا بِالْبُکَاءِ وَ الْحُزْنِ وَ اللَّطْمِ وَ أَقَامُوا الْمَآتِمَ الْمُقْرِحَةَ لِلْأَکْبَادِ وَ اجْتَمَعَ إِلَیْهِمْ نِسَاءُ ذَلِکَ السَّوَادِ فَأَقَامُوا عَلَی ذَلِکَ أَیَّاماً؛ همگان در یک زمان به عزاداری و نوحه سرایی پرداختند و سوگواری جگرسوزی بر پا نمودند و زنان آن آبادی نیز با ایشان به عزاداری پرداختند و چند روز در کربلا اقامت کردند».

۳. مرحوم شیخ بهایی (متوفای۱۰۳۱ق) گفته است: «علت زیارت اربعین، ورود اهل بیت امام حسین علیه السلام از شام به کربلا و الحاق رئوس به اجساد مطهر است».

۴. علامه مجلسی (متوفای۱۱۱۰ق) در کتاب زاد المعاد فرموده است: «رأس مطهر و پاک سیدالشهدا در روز اربعین اوّل (بیستم ماه صفر سال شصت و یک)، به همراه امام سجاد و سایر اهل بیت از شام وارد کربلا شد و آن حضرت سرهای مقدس شهدا را به بدن های آن بزرگواران ملحق کرده است».

۵. علامه سید محسن امین عامِلی(متوفای۱۳۷۱ق) در کتاب خود، آمدن اُسرای اهل بیت علیهم السلام را به کربلا و ملاقات آنان را با جابر بن عبدالله انصاری را مانند سید ابن طاووس در کتاب لهوف نقل فرموده است.

جالب این که مرحوم سید محسن امین عامِلی خودش در آخر کتاب لواعج الاشجان فی مقتل الحسین علیه السلام نوشته است: شتری از عشیرۀ بنی عقیل شامی کرایه کردم و شخصی از آنان را نیز به عنوان راهنما گرفتم و در کمتر از ده روز از دمشق به کربلا رسیدم (یعنی آمدن کاروان اُسرا در هنگام بازگشت از شام به کربلا در این مدت بعید نیست).

۶. محدّث نور (متوفای۱۳۲۰ق) صاحب کتاب لؤلؤ والمرجان، هفت دلیل بر نیامدن اُسرای اهل بیت علیهم السلام در اربعین اوّل به کربلا آورده است که شهید محراب آیة الله آقای حاج سید محمدعلی قاضی طباطبایی(شهادت درتاریخ دهم آبان، سال۱۳۵۸ش) در کتاب گرانسنگ «تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهداء علیه السلام» همۀ دلایل محدث نوری را جواب می دهد.

ایشان پس از تحقیق مبسوطی می فرماید: «قائل شدن به این که اُسرای اهل بیت علیهم السلام در اربعین اول در ماه صفر سال ۶۱ هجرت به کربلا آمده اند، اقوی و نشانه ها و قرائن زیادی بر آن قول، بیشتر است و این قولِ مشهور قابل اعتماد است و اقوال دیگر اعتمادی به آنها نیست».

مرحوم شیخ باقر حِلّی، زبان حال حضرت زینب(س) را در روز اربعین، این گونه به صورت شعر سروده است:

أحُسَینٌ جِئنَا وَ الرُّؤوسُ جَمیِعُها مَعَنا لِنُدْفِنُها مَعَ الأجسادِ

ای حسین ما آمدیم و همۀ سرهای شهدا با ماست تا آن ها را با جسدها دفن کنیم.