خبرگزاری حوزه | مرحوم شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ ق) در کتاب الارشاد (ج ۲، ص ۳۱۵) می‌نویسد که امام حسن عسکری علیه السلام در مدینة الرسول صلی الله علیه و آله در روز هشتم ماه ربیع الثانی سال ۲۲۳ متولد شد.

حضرت در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ به درجه رفیع شهادت رسید و در کنار پدر بزرگوارش در شهر سامرا مدفون گردید. (کافی، ج ۱، ص ۵۰۳) در آن موقع عمر مبارک حضرت ۲۸ یا ۲۹ سال بیشتر نبوده است. (منتهی المقال، ج ۱، ص ۱۹)

در این مقاله کوتاه، به روایات وارد شده از آن حضرت درباره فرزندش امام عصر علیه السلام اشاره می‌کنیم. این روایات را مرحوم خزّاز قمی متوفای قرن چهارم هجری در کتاب کفایة الأثر جمع آوری کرده و مرحوم شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ ق) هم به برخی از این روایات در کتاب گران سنگ کمال الدین اشاره کرده است.

۱. اراده قتل امام عسکری علیه السلام

خزاز قمی با سندی از موسی بن جعفر بن وهب بغدادی نقل کرده که از ناحیه مقدسه ابی محمد توقیعی خارج شد که در آن آمده بود: گمان کردید که می‌توانند مرا بکشند تا این نسل منقطع شود در حالی که قطعاً خداوند اراده آنها را محقق نخواهد نساخت.

۲. اخبار از آمدن امام عصر علیه السلام

مرحوم صدوق با سندی از علان کلینی نقل می‌کند که برخی از اصحاب ما خبر دادند هنگامی که کنیز ابامحمد علیه السلام باردار شد، امام علیه السلام به او فرمود: به زودی به پسری باردار می‌شوی که نامش (م ح م د) است و او قائم بعد از من است. (کمال الدین، ص ۴۰۸؛ کفایة الأثر، ص ۴۱۲)

۳. شبیه‌ترین مردم به رسول خدا

اسحاق بن سعد می‌گوید از ابا محمد حسن بن علی عسکری شنیدم که فرمود: الحمدلله که از دنیا نرفتم تا خداوند خلف بعد از من را به من نشان داد که از نظر خلقت و اخلاق شبیه‌ترین افراد به رسول خدا صلی الله علیه و آله بود و خداوند در دوران غیبت او را نگه خواهد داشت سپس او را ظاهر می‌کند و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد همانگونه که مملو از ظلم و جور شده باشد. این جمله امام عسکری علیه السلام درباره فرزند برومندش که فرمود: «و یظهره فیملأ الأرض قسطا» بسیار قابل توجه است. کلمه «أرض» به کره زمین اطلاق می‌شود یعنی عدل امام زمان در عصر حکومت ایشان، بر تمام این کره خاکی حکم فرما خواهد بود؛ و این چیزی است که برای احدی از اولیا و انبیا و اوصیا تا اکنون اتفاق نیفتاده و خداوند عزوجل آن را برای آخرین ذخیره خود یعنی خاتم الأوصیاء حضرت بقیة الله الاعظم فراهم ساخته است.

۴. منکِر امام زمان، منکر رسول خدا است

خزاز قمی با سندی از موسی بن جعفر بن وهب بغدادی نقل می‌کند که از ابا محمد حسن بن علی عسکری علیه السلام شنیدم که فرمود: گویا می‌بینم پس از من با یکدیگر اختلاف خواهید کرد که خلف پس از من کیست. به درستی که اقرار کننده به ائمه پس از رسول خدا و منکر فرزندم مانند کسی است که به تمام انبیای الهی اقرار کند اما نبوت رسول خدا را انکار کند؛ چون اطاعت کردن از اول ما علی علیه السلام مانند اطاعت از آخر ماست و منکر آخر ما مانند انکار کننده اول ماست؛ و برای فرزندم غیبتی است که عده‌ای به تردید خواهند افتاد جز کسی که خداوند او را نگه بدارد.

۵. کسی که امام زمان را نشناسد مردنش جاهلی است

خزاز با سندی از محمد بن عثمان عمری نقل می‌کند: از پدرم شنیدم که از امام حسن عسکری علیه السلام سوال شد و من آنجا حاضر بودم؛ درباره این خبری که از پدران شما روایت شده که زمین تا روز قیامت هرگز از حجت خالی نمی‌ماند و کسی که بمیرد و امام زمانش را نشناسد با مردن جاهلی مرده است. حضرت فرمود: به درستی که این سخن حق است همانگونه که روز حق است. به آن حضرت گفته شد: ای فرزند رسول خدا حجت و امام پس از شما کیست؟ حضرت فرمود: فرزندم محمد او امام و حجت پس از من است؛ هر کسی بمیرد و او را نشناسد مردنش مردن جاهلی است؛ و او دارای غیبتی است که جاهلان در آن متحیر خواهند شد و مبطلان هلاک می‌شوند و کسانی که برای آمدنش وقت معین می‌کنند دروغ می‌گویند؛ سپس ظهور می‌کند و گویا می‌بینیم پرچم‌های سفیدی را که در کوفه بر بالای سرش به اهتزاز در آمده است.

از این روایات پنجگانه چند مطلب به وضوح استفاده می‌شود:

۱. اراده خدای سبحان و وعده الهی به این تعلق گرفته که فرزند امام حسن عسکری علیه السلام همچنان باید زنده بماند تا ظهورش تحقق پیدا کند.

۲. امام زمان علیه السلام این ذخیره الهی، شبیه‌ترین انسان‌ها به نبی خاتم است.

۳. این ذخیره الهی همچنان در میان ما زنده است و زندگی می‌کند تا روزی که ظهور آن حضرت تحقق پیدا کند.

۴. حکومت آن حضرت همگانی و جهانی خواهد بود.

۵. اطاعت از او بر همه واجب و لازم است.

۶. انکار امام زمان به معنای انکار پیامبر خاتم است.

۷. غیبتش همچنان طولانی خواهد بود و عده‌ای به انحراف کشیده خواهند شد.

۸. زمین تا روز قیامت هرگز از حجت الهی خالی نخواهد شد.

۹. کسی که بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلی مرده است.

۱۰. این وعده الهی برای همیشه غایب نخواهد بود و بالأخره روزی از پس پرده غیبت خارج خواهد شد. اللهم أرنا الطلعة الرشیدة و الغرّة الحمیدة.

محمد جعفر طبسی، حوزه علمیه قم