حجت الاسلام مجید ابوالقاسم زاده، رئیس پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا(س) در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه به معرفی و تشریح رسالت، برنامه ها و فعالیتهای متعدد این پژوهشگاه می پرداخت که مشروح آن را در ذیل می خوانیم؛
حوزه نیوز_ لطفا معرفی از پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا(س) داشته باشید؟
در ابتدا شهادت بانو و سرور زنان دو عالم حضرت فاطمه زهرا (س) دختر نبی مکرم و عظیم الشان اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) را تسلیت عرض می‌کنم و امیدوارم خدماتی که در جامعه الزهرا مجموعه فخیمه منسوب به آن حضرت، ارائه می‌گردد، مرضی خداوند متعال و مورد عنایت خاص حضرت زهرا س و فرزندش حضرت مهدی صاحب العصر و الزمان ارواحنا له الفدا قرار گیرد.
جا دارد هفته ای که گذشت و بزرگداشت مقام پژوهش را خدمت همه محققان به‌ویژه پژوهشگران جامعه الزهرا(س) اعم از اساتید گرامی و طلاب تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم مسیر تحقیق و تولید علم و توسعه مرزهای دانش بیشتر از پیش ادامه یابد و شاهد حضور و تأثیرگذاری بیشتر پژوهشگران و نویسندگان این مجموعه در سطح ملی و بین‌المللی باشیم.
معرفی جامعه الزهرا(س)
جامعه الزهرا(س) به‌عنوان بزرگ‌ترین حوزه علمیه خواهران جهان تشیّع، از شایسته‌ترین مراکزی است که می‌تواند با همتی بلند، در راستای جابجایی مرزهای دانش دینی به‌ویژه در حوزه مسائل مربوط به «زن و خانواده» قدم به عرصه فعالیت نهد. در این راستا «پژوهشگاه مطالعات اسلامی» جامعه الزهرا(س) در سال ۱۳۹۹ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. پیش از این، با ۴ گروه پژوهشی و در قالب پژوهشکده با عنوان «پژوهشکده حضرت معصومه علیها السلام» به صورت غیر رسمی فعالیت می‌نمود.
پژوهشگاه مطالعات اسلامی که در اسفند ماه سال ۱۴۰۱ از سوی شورای اعطای مجوزهای حوزه، مجوز تأسیس را اخذ نمود، تلاش می‌کند تا سهم زیادی در سوق دادن توجهات علمی و پژوهشی به سوی بنیان‌های معرفتی و فلسفی علوم انسانی، گفتمان‌سازی علوم انسانی اسلامی و ارائه الگوهای زیست اجتماعی همسو با ارزش‌های دینی ایفا نماید.
نگاهی به پژوهشگاه مطالعات اسلامی
این پژوهشگاه ابتدا با ۴ گروه پژوهشی در سال ۱۳۹۴ در قالب پژوهشکده حضرت معصومه علیها السلام فعالیت خود را آغاز نمود و با اضافه شدن دو گروه در سال ۱۳۹۵ و چهار گروه در سال ۱۳۹۹، (در مجموع ۱۰ گروه پژوهشی) به فعالیت خود ادامه میدهد. همچنین در سال ۱۳۹۹ «دانشنامه زن مسلمان» و در سال ۱۴۰۰ «دفتر تدوین متون درسی» به پژوهشگاه ملحق گردید.
حوزه نیوز _ در خصوص ساختار پژوهشگاه نکاتی را می فرمایید؟
پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا(س) دارای ۳ پژوهشکده و ۱۰ گروه علمی پژوهشی مطابق ساختار زیر است:
الف. پژوهشکده علوم و معارف اسلامی
- گروه قرآن و حدیث
- گروه اخلاق و تربیت اسلامی
- گروه تاریخ اسلام
- گروه مطالعات زنان
ب. پژوهشکده فقه و مبانی حقوق
- گروه فقه زن و خانواده
- گروه فقه و حقوق
- گروه موضوع‌شناسی فقه با محوریت زنان
ج. پژوهشکده فلسفه و کلام
گروه فلسفه
گروه کلام
گروه امامت
حوزه نیوز_ لطفا در خصوص اهداف و برنامه هایی که بر اساس آن این گروه های علمی شکل گرفته است، توضیحاتی بفرمایید؟
به طور کلی ما در تاسیس و راه اندازی گروه های مختلف علمی اهدافی را مدنظر داریم که شامل؛
- زمینه سازی برای تعمیق دانش و گسترش پژوهشهای دینی، نظریه پردازی و طرح اندیشه های جدید درحوزه علوم و معارف اسلامی به ویژه در حوزه مطالعات زنان و خانواده؛
- تأمین نیازهای علمی پژوهشی اساسی جامعه و نظام اسلامی و جهان اسلام و پاسخگویی محققانه و روزآمد به شبهات و پرسشها در حوزه مأموریت‌های پژوهشگاه؛
- تقویت و تثبیت مرجعیت علمی حوزه‌های علمیه خواهران در تولید و عرضه دانشهای اسلامی درحوزه زنان و خانواده؛
- کارآمدسازی دانشهای دینی در مواجهه فعال با نیازها، چالشها و پرسشهای نوپدید به ویژه در عرصه زن و خانواده؛
- زمینه سازی برای تربیت پژوهشگران متخصص و ایجاد فضای مناسب جهت رشد و ارتقای توانمندی های پژوهشی آنها؛
- تقویت توان پژوهشی دانشآموختگان جامعةالزهرا و بهرهمندی از ظرفیتهای پژوهشی آنها.
و اما سیاستهای پژوهشگاه
- پایبندی به اصول و مبانی اهلبیت(ع)، روش اجتهادی و نظام اسلامی؛
- حفظ و رعایت شئونات حوزه‌های علمیه و مرجعیت شیعه؛
- اهتمام به امر نیازسنجی پژوهشی، آینده‌نگری و ادبیات روزآمد در حوزه‌های پژوهشی مرتبط؛
- مواجهه عالمانه، عمیق و اجتهادی با مسائل و آرای اندیشمندان؛
- اهتمام به همکاری با مراکز علمی معتبر؛
- اهتمام به رعایت قوانین و مقررات اداری و سازمانی شورای عالی حوزه های علمیه و مصوبات هیأت امنای جامعةالزهرا(س).
- رعایت اقتضائات و شرایط بانوان در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های پژوهشی؛
- رعایت معیارها و ضوابط علمی و اهتمام به روش‌ها و ابزارهای نوین پژوهشی؛
- اهتمام به رفع نیازهای پژوهشی نظام جمهوری اسلامی، جامعه اسلامی و جهان اسلام؛
- اولویت دادن به فعالیتهای گروهی؛
- اولویت دادن به جذب و بکارگیری نخبگان و نیز اساتید و دانشآموختگان جامعةالزهرا؛
- اهتمام به تقویت مبانی انقلاب اسلامی
حوزه نیوز _ چه وظایف و مسئولیت‌های متوجه پژوهشگاه مطالعات اسلامی می شود؛
- شناسایی نیازهای پژوهشی، چالشها و مسائل نوپدید در زمینه علوم و معارف اسلامی به‌ویژه در حوزه مرتبط با زنان و خانواده
- فراهم‌سازی امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای امر پژوهش
- طراحی و اجرای طرحهای پژوهشی در زمینه علوم اسلامی
- برقراری ارتباط و تعامل علمی و فرهنگی با نهادها، مراکز، مؤسسات و شخصیتهای علمی مرتبط با حوزه فعالیت پژوهشگاه
- اطلاع‌رسانی از نتایج مطالعات و تحقیقات علمی و ارائه یافته‌ها و نتایج پژوهشی
- استفاده از ظرفیت علمی نخبگان، اساتید و دانشآموختگان حوزه‌های علمیه
- ایجاد فرصت‌های مطالعاتی برای کادر علمی پژوهشی
- مشارکت فعال در همایش‌ها، نشست‌ها و هم‌اندیشی‌های علمی و تحقیقاتی داخلی و بین‌المللی.
حوزه نیوز _ با توجه به جایگاه علمی و دانشی که پژوهشگاه دارد، لطفا اشاره به فعالیت های انجام شده و در دست انجام آن داشته باشید؟
فعالیتهای انجام شده عبارتند از؛
- أخذ مجوز تأسیس گروه های علمی و دانشی
- تأمین نیروی انسانی، اصلاح ساختار و سازمان نفرات و توسعه گروه‌های پژوهشی؛
- ایجاد سایت اختصاصی پژوهشگاه، توسعه سامانه‌ها و گسترش کانال‌های اطلاع‌رسانی.
- برگزاری نشست‌های علمی - پژوهشی؛
- برگزاری کرسی‌های ترویجی؛
- برگزاری کارگاه‌های ارتقایی، دانش‌افزایی و مهارت‌افزایی؛
- برگزاری شورای علمی گروه‌ها و شورای عالی پژوهش؛
- مشاوره علمی به پژوهشگران (طلاب و اساتید)؛
- همکاری با مراکز علمی و پژوهشی اعم از حوزوی و دانشگاهی در قم و تهران؛
- فراخوان طرحهای پژوهشی و تقدیر از طرحهای برتر؛
- چاپ بیش از ۱۰ کتاب پژوهشی در حوزه‌های قرآنی، فقهی، فلسفی، کلامی و تاریخی
- چاپ متون درسی جهت تأمین متون درسی مورد نیاز آموزش جامعه الزهرا س
- چاپ نشریات
حوزه نیوز_ لطفا نشریاتی که در پژوهشگاه فعال هستند را معرفی می کنید؟
بله در حال حاضر پژوهشگاه دارای ۵ نشریه علمی پژوهشی، علمی و علمی تخصصی است که عبارتند از؛
نشریه علمی پژوهشی «مطالعات اسلامی زنان و خانواده»؛
نشریه علمی تخصصی «مطالعات تطبیقی فقهی زن و خانواده»؛
نشریه علمی تخصصی «معارف حکمی جامعه»؛
نشریه علمی «تاریخ اجتماعی اسلام»؛
نشریه علمی «معارف اسلامی زن و خانواده» به زبان انگلیسی.
فعالیتهای پیش‌رو و در حال انجام
- فراهم نمودن تمام شرایط و الزامات برای اخذ مجوز قطعی
- فراخوان همکاری پژوهشی جهت جذب پژوهشگران ثابت از میان اساتید، طلاب سطح ۴ و نخبگان جامعه الزهراس؛
- برنامه عملیاتی ارتقای پژوهشی طلاب سطح ۴ و نخبگان و بهرهوری از رساله‌های علمی؛
- تدوین سند چشم‌انداز نخبگان پژوهشی (به همراه نقشه راه پژوهشی مورد انتظار)؛
- کلان‌پروژه نیازسنجی و اولویت‌سنجی موضوعات پژوهشی؛
- ارتقای رتبه نشریات تخصصی به پژوهشی یا ترویجی؛
- تدوین دانشنامه زن مسلمان؛
- تقویت و توسعه سایت پژوهشگاه و نیز راه‌اندازی واحد رسانه و تولیدات پژوهشی (در جهت توانمندسازی و الگوسازی برای بانوان پژوهشگر سراسر کشور)؛
- تعیین ساحت‌های تأثیرگذار حوزه‌های علمیه خواهران در عرصه مقابله با آسیب‌های اجتماعی زنان و دختران؛
- برگزاری دوره‌های فرصت مطالعاتی ویژه اساتید و نخبگان پژوهشی.
حوزه نیوز _ در پایان اگر نکته ای است بفرمایید؟
از همه همکاران در مجموعه جامعه الزهرا(س) به ویژه همکاران گرامی خودم در پژوهشگاه و در رأس همه، مدیریت جامعه الزهرا سرکار خانم دکتر برقعی تقدیر و تشکر می‌کنم که بدون تردید، موفقیت‌ها و پیشرفت‌های شکل گرفته در این مدت، بدون زحمات این بزرگواران و عنایت و حمایت مدیریت محقق نمی‌شد.
برای همه این عزیزان به ویژه رسانه وزین حوزه های علمیه آرزوی سلامتی و موفقیت دارم و از خداوند منان مسئلت دارم که خدمات و زحمات ما را بیشتر از قبل و خالصانه‌تر از گذشته و ذخیره‌ای برای آخرت ما قرار دهد.
تنظیم: اکبر پوست‌چیان
۰۷:۵۴ - ۱۴۰۲/۰۹/۲۷