به گزارش خبرگزاری حوزه، در ابتدای این نشست علمی که سه شنبه شب در مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه در قم برگزار شد، دکتر علی خون چمن گفت: این سند در اواخر سال ۱۴۰۱ توسط شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و دو ماه بعد توسط ریاست جمهوری ابلاغ شده است.

وی افزود: ۲۲ نهاد مسئول اجرای این سند هستند ولی هنوز هیچ اتفاقی در این حوزه رخ نداده است.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی مطرح کرد:

اصول و اهداف و چگونگی اجرای سند ملی مهدویت و فرهنگ انتظار

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی مدیر پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت اظهارکرد: در تاریخ ۴ مرداد ماه ۱۳۹۹ ستاد نقشه مهندسی فرهنگی طرح این سند را به عنوان یکی از زیرسندهای مهندسی فرهنگی کشور را به حوزه علمیه واگذار کردند.

وی افزود: آیت الله اعرافی نیز دستور اجرای این طرح را مصوب کردند. در این عرصه باید شورایی با حضور مسئولین نهادها و صاحب نظران حوزه مهدویت در عرصه های آموزشی و فرهنگی و پژوهشی تشکیل می شد و این سند باید در این شورا تعیین و نهایی می شد.

استاد حوزه بیان کرد: همین مساله نیز روی داد و شخصیت های مطرح در حوزه مهدویت و انتظار(۱۰ نفر از اساتید) گرد هم آمدند. طی یک و نیم سال کار تخصصی روی این سند، تدوین شد.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: مبانی و اصول و اهداف و همچنین بحث اهداف عملیاتی و سیاست ها و مشکلات و موانع میدانی در این حوزه به عنوان دو پروژه تعریف و دنبال شد و کلمه به کلمه آن مورد بحث قرار گرفت و این سند با دقت تمام با حضور اساتید این عرصه تصویب شد.

وی افزود: در نهایت این سند در اسفندماه ۱۴۰۱ به شورای عالی انقلاب فرهنگی تحویل داده شد. در آن دوره شورای عالی انقلاب فرهنگی درگیری تغییرات خاص خود بود و این طرح در آنجا باقی ماند و پس از مسئولیت یافتن حجت الاسلام خسروپناه، ایشان قول به نتیجه رساندن این سند را داد که پس از سه جلسه متوالی در شورای معین این سند طرح و در نهایت به تصویب رسید.

استاد حوزه بیان کرد: پس از تصویب سند در شورای معین اعضای شورای انقلاب فرهنگی باید این طرح را تصویب می کردند که این تصویب در اردیبهشت ماه انجام شد و توسط ریاست جمهوری ابلاغ شد.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: ۶۰ نفر از صاحب نظران سوای ده نفر اعضای اصلی در تدوین این سند مشارکت داشتند. این سند برای مراکز مختلف و تخصصی کشور نیز ارسال شد تا در نهایت به تصویب نهایی رسید.

وی افزود: این سند دارای ۷ بخش است. بخش اول مرتبط به مبانی و اصول است که گزاره های هستی شناسانه و بایدهای مرتبط به مبانی را به عنوان زیربنا، مد نظر داشت.

استاد حوزه بیان کرد: در بخش اصولی نیز به ۹ اصل رسیدیم. از جمله این اصول می توان به چارچوب سازی در حوزه نظام امامت و امت و ولی فقیه به عنوان اصل زیربنایی اشاره کرد. وظیفه مندی مردم و حکومت و گسترس گفتمان انقلاب اسلامی و عدالت گستری و اقامه قسط و... از جمله این اصول است.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: بر این اساس اهداف توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار را در سه سطح قرار دادیم که شامل هدف غایی و میانی و عملیاتی است. تحقق دین حق و جامعه موحد محور جهانی و حاکمیت صالحان به رهبری امام زمان(عج)، گسترش عدل و قسط و پیشرفت علوم و کمال و معنویت به عنوان هدف غایی این سند در نظر گرفته است.

وی افزود: زمینه سازی برای تحقق هدف غایی با عوامل و شرایط آن به عنوان هدف میانی در نظر گرفته شده است. این مطالب کاملا مستند بر آیات و روایات و مبانی بیان شده توسط امامین انقلاب بود.

استاد حوزه بیان کرد: در حوزه عملیاتی کار ویژه‎ای دنبال شد و تعدادی از این اهداف عملیاتی مشخص شد و در نهایت به ۷ هدف عملیاتی منتج شد که شامل مواردی چون نهادینه شدن فرهنگ انتظار در حکمرانی و زمینه سازی برای تشکیل حکومت کریمه مهدوی، مدیریت و راهبری کلان فرهنگ انتظار در فضای جهانی و مجازی، مشارکت مردم در این حوزه و... بود.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: مسائل و موانع دستیابی به این اهداف عملیاتی نیز در این سند آورده شده است که شامل کارهای علمی و میدانی بود. از جمله این موانع که شامل ۲۵ مساله بود می توان به مسائلی چون ضعف جریان یابی فرهنگ مهدویت در حکمرانی و کارگزاران حکومت، ضعف آگاهی و اندیشه سازی در بین مردم و جوانان در این حوزه، رشد مباحث خرافی و فقدان راهبرد آینده نگر در حوزه حقیقی و مجازی، ضعف پشتیبانی از نخبگان علمی و فرهنگی حوزه مهدویت و.... اشاره کرد.

وی افزود: بخش چهارم شامل سیاست ها و جهت گیری های کلانی بود که باید برای حل این مسایل اتخاذ کرد که این موارد شامل راهبری و مدیریت کلان فرهنگ انتظار، زمینه سازی ایفای نقش مردم، تبیین فرهنگ انتظار، تربیت استاد و مبلغ مهدویت و گسترش تبلیغ مستمر متناسب با سبک زیست مهدوی در جامعه مهدوی و اقدامات کلی و اجرایی برای اجرای این سیاست ها بودند.

استاد حوزه بیان کرد: طراحی بازی ها و جامعه مجازی با رویکرد مهدوی، حمایت از تشکل های مردمی و اجتماعات با محوریت مسجد مقدس جمکران و... از جمله اقدامات عملی تعیین شده در این سند بود.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: در بخش آخر نیز الزامات اجرایی این سند پیش بینی شده است. از جمله اینکه مسئولیت اجرایی سازی سند به عهده ستاد توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار است که ریاست آن، مدیر حوزه های علمیه یا قائم مقام وی است. اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، نماینده ریس جمهور و سازمان های ملی و اجرایی و فرهنگی و دینی از جمله اعضای این ستاد هستند.

وی افزود: دبیرخانه ستاد باید در جمکران تشکیل شود و دبیر آن نیز تولیت مسجد مقدس جمکران است و سایر همکاران این ستاد متناسب با موضوع به نشست ها دعوت می شدند. ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور نیز بودجه این ستاد را مشخص می کند.

استاد حوزه بیان کرد: آیت الله اعرافی قائم مقام خویش(حجت الاسلام فرخ فال) رابه سمت رئیس این ستاد تعیین کرده اند. دبیر این ستاد نیز تولیت مسجد مقدس جمکران است. پس از تغییر تولیت این مسجد مقدس اعضای دیگر ستاد مشخص ومعرفی شدند. در حال حاضر اعضای این شورا معرفی شدند و دبیرخانه ستاد در مسجد مقدس جمکران تشکیل شده است.

چرا این سند اجرا نشده است؟

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: در بند دوم الزامات اجرایی آمده است که این ستاد موظف است با کمک سازمان اداری و استخدامی و برنامه وبودجه کشور فعالیت های اجرایی این سند را حداکثر تا سه ماه پس از تصویب سند تهیه و تکمیل و برای تصویب به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال کند.

وی افزود: این نگاشت نهایی از سوی این دو نهاد باید به ستاد توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار ارایه می شد و اگر در شورای عالی تصویب می شد نهادهای زیربط وظیفه خود را دریافت می کردند و وظایف ابلاغ شده به دستگاه‌ها نیز لازم الاجرا بود. متاسفانه تا کنون چنین امری انجام نشده است.

استاد حوزه بیان کرد: یکی از کارهای بزرگ این سند، نظارت است که سازمان توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار باید آن را انجام می داد. این ستاد باید گزارش فعالیت سالانه این عرصه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی را ارایه کند.

حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی یادآورشد: این سند یک سند ملی است که اکثر نهادهای علمی و آموزشی کشور از جمله حوزه وزارت علوم و آموزش و پرورش ووزارت فرهنگ و ارشاد وصداوسیما و نهادهای علمی حوزوی و ملی و دانشگاهی در آن دخیل هستند. هر روزی که در اجرای این سند تاخیر شود باید نزد امام زمان(عج) پاسخگو باشیم و هرچه زودتر باید این سند اجرا شود.

وی افزود: در بخشی از این سند بیان شده که این سند حاکم بر همه اسناد زیر مجموعه نقشه مهندسی کشور و پیشران در همه شئون زندگی و فردی و اجتماعی است.

استاد حوزه بیان کرد: این سند اولین سندی است که توسط حوزه نگاشته شده است. اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان می کردند که این سند از جامع ترین اسنادی است که در کشور نوشته شده است.

حجت الاسلام الهی نژاد: پشتوانه تاریخ سند ملی مهدویت چه بود؟

در ادامه حجت الاسلام الهی نژاد از اساتید و فعالان فرهنگ مهدویت کشور گفت: این سند، اتفاق مهم و مبارکی در عرصه مهدویت در کشور بود.

وی افزود: تدوین سند به معنی تبیین مهدویت با رویکرد آموزشی و پژوهشی و اجرای گسترده در سطح ملی و مهم بودن حوزه مهدویت و تاثیرگذار بودن این عرصه در بخش های مختلف جامعه اسلامی است.

استاد حوزه بیان کرد: حوزه مهدویت در نظام مقدس جمهوری اسلامی بسیار مهم و اثربخش است. مهدویت عقبه تئوریک نظام مقدس جمهوری اسلامی است. نظام مقدس جمهوری اسلامی براساس نظریه ولایت فقیه بر اساس نیابت عام از امام زمان(عج) و مهدویت شکل گرفته است.

وی گفت: مسئولیت داشتن نهادهای مهدوی در توسعه و ترویج و اشاعه فرهنگ مهدویت در بین مردم و اوج مطالبه گری باورمندان مهدوی از جمله آثار این سند است.

حجت الاسلام والمسلمین الهی نژاد یادآورشد: مهدویت در نگاه تطوری تاریخی به عزیمت گاه های مختلفی تقسیم می شود. عصر حضور ائمه تا پایان غیبت صغری، ابتدای غیبت کبرا تا شروع مکتب سامرا،از شروع مکتب سامرا تا چهاردهم و همچنین پایان قرن چهاردهم و آغاز انقلاب اسلامی و طرح مکتب امام راحل عزیمت گاه‌های این سیر هستند.

وی افزود: این رشد و توسعه مقطع حاضر منجر به مطالبه و تنظیم سند مهدویت و انتظار شد. در مقطع اول کتاب ها بی ساختار و کم حجم بودند. این مقطع سه قرن ونیم است و کل کتاب هایی که در حوزه مهدویت نوشته شدند شامل بیش از ۶۰ کتاب از شیعیان و۱۲ کتاب از اهل سنت بوده است.

استاد حوزه بیان کرد: در مقطع دوم، علمای بزرگی چون شیخ مفید و شیخ طوسی و نعمانی و شیخ صدوق ورود کردند. در این عرصه مهدویت فراگیر تر و نقل محور همراه با تبیین و تحلیل است. این مقطع تا پایان قرن سیزدهم یعنی ده قرن شامل ۳۳۵ کتاب شد. در این زمینه اهل سنت ۶۸ کتاب نگاشته اند ولی همچنان این کتب نقل محور هستند و البته کتاب ها حجیم تر شده اند. شیخ مفید با هشت کتاب و شیخ صدوق با پنج کتاب پرکارترین علما در این حوزه هستند.

وی گفت: در مقطع سوم که قرن چهاردهم است، با مکتب میرزای شیرازی مواجه هستیم. ایشان ۲۰ تا ۳۰ سال در سامرا بودند ولی شاگردان ایشان یک قرن منش استاد را ادامه دادند. در این قرن تعداد کتب شیعه در حوزه مهدویت به ۶۷۷ کتاب رسید. در این دوره بسیاری از کتاب ها با دو نگاه ارتباط معنوی با امام زمان و چگونگی ملاقات با امام زمان(عج) تدوین شده است.

حجت الاسلام والمسلمین الهی نژاد یادآورشد: مقطع چهارم، مقطع آغاز انقلاب اسلامی است. در چهار دهه مکتب امام راحل ۶ هزار کتاب در حوزه مهدویت منتشر شده است. این عرصه در این عصر حالت انفجاری به خود گرفته است زیرا این مساله به مطالبه مردم مبدل شد.

وی افزود: نیازهای مردم به حوزه مهدویت هم متنوع شده است و هم دقیق و متکثر. در مکتب امام راحل شاهد رشد گسترده پژوهش در عرصه مهدویت هستیم.

استاد حوزه بیان کرد: در همین عصر، مهدویت علم محور و و دانشگاهی و به نوعی آکادمیکال می شود و این رشته به عنوان یک حوزه دانشی مطرح می شود. در همین عصر بیش از ۲۰ مجله و ۱۵ مرکز تخصصی مهدویت شکل می گیرد. در این عصر بیش از ۴۰ پایگاه اینترنتی تخصصی در عرصه مهدویت تاسیس می شود. دانشجویان بسیاری در این سالها در عرصه مهدویت در این عصر در مراکز علمی حضور یافتند.

وی گفت: این مطالبه گری و نگاه فراگیر به عرصه مهدویت، زمینه مطالبه گری جهت اجرای سند مهدویت در جامعه را مستقر می کند. تدوین پایان نامه های تخصصی، تاسیس کتابخانه های تخصصی، پاسخگویی به شبهات گسترده تر در عرصه مهدویت و شکل گیری درس خارج مهدویت از اتفاقات بسیار مهم این عصر است.

حجت الاسلام والمسلمین الهی نژاد یادآورشد: موارد مذکور خواسته یا ناخواسته زمینه ساز تولید سند جامعه مهدویت در کشور شد و همه خواسته ها بر تنظیم و ابلاغ و اجرا قرار گرفت.

حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک مطرح کرد:

مطالبه امروز جامعه مهدوی برای اجرا سند

در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: آیه ۱۸ سوره حشر از آیات استثنایی است که دو بار به مساله تقوا اشاره کرده است. خداوند اشاره می کند که هر انسانی باید برای فردای خود مهیا شود.

وی گفت: امر به آماده شدن برای آینده با محوریت تقوا یک نگاه بسیار مهم و جالب توجه است. خداوند متعال وعده نصرت به مومنانی که عمل صالح دارند عطا کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک تصریح کرد: تقوا به معنی عمل به شکل استاندارد و مومنانه است. در عرصه کاربردی نگاه کردن به مهدویت نیز این نگاه به آینده وجود دارد.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: از جمله عهدهایی که با امام زمان(عج) می بندیم آن است که باید نسبت به وظایف خود شتاب داشته باشیم. هر گونه عملی برای انجام نیازمندم تامل و تدبر و آینده نگری است.

وی گفت: آینده نگری به این معنی است که انسان ها سرانجام و پی نوشت و پیامد کارها را مد نظر قرار دهند. تدبر، تامل در این عرصه است که پیامد یک عمل چگونه خواهد بود.

حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک تصریح کرد: فرایند تنظیم سند مهدویت شامل دو مرحله بود. مرحله نخست، مرحله زیرساختی سند بود که در قالب مبانی و اصول و اهداف شناسایی شد و مرحله دوم شامل وضعیت شناسی فرهنگ مهدویت و انتظار در جامعه امروز ما بوده است.

وی افزود: در حوزه مبانی باید مبانی که در گذشته نیز بیان شده بود به شکل دقیق تدوین و تبیین و ارایه شود. این فعالیت اولیه در ۳۰ جلسه در قالب کمیته تدوین انجام شد و برای هر کلمه آن تدبیر و بحث و گفتمان شد.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: مرحله وضعیت سنجی پس از مرحله اولیه انجام شد. عرصه نخست، معنا و باورهای موجود در عرصه فرهنگ مهدویت است. عرصه دوم، ارزش های حاکم بر فرهنگ مهدویت بر اساس باورها بود. عرصه سوم نیز شامل هنجارهای این عرصه بود. عرصه چهارم نیز شامل آداب و رسوم و سبک های زندگی که در عرصه فرهنگ مهدویت داشتیم و نمادهای عرصه مهدوی عرصه پنجم را تشکیل می داد.

وی گفت: در ابتدا با حضور ۳۰ نفر از صاحب نظران و مسولان مصاحبه های عمیق و تخصصی انجام شد. بر اساس همین مصاحبه ها بیش از ۷۴۰ مضمون پایه در چهار محور مضمون پایه ضعف ها و قوت ها و تهدید ها و فرصت ها تقسیم بندی شد.

حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک تصریح کرد: در ادامه به شناسایی مسایل و اهداف کاربردی و هوشمند اقدام شد. این اقدامات باید کاربردی قابل اندازه گیری و خاص و قابل حصول و هدفمند باشد.

وی افزود: پس از بخش اهداف به شناسایی مسایل رسیدیم. در این بخش موانع رسیدن به وضع مطلوب بررسی شد. مساله ما چیزی بود که ما را از رسیدن به وضع مطلوب کاربردی و اهداف عملیاتی دور می کرد. در این زمینه جلساتی پس از تحلیل یافته های پس از مصاحبه ها برگزار شد و نظرات کارشناسان مختلف اخذ شد. در این عرصه نیز عمومی سپاری انجام شد. در نهایت مسایل فرهنگ مهدویت و انتظار تنظیم و تدوین شد.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: در ابتدا هفت هدف عملیاتی شناسایی کردیم و برای تحقق اهداف عملیاتی مسایل و موانعی که می توانستیم شناسایی کنیم در قالب ۱۰ مساله اصلی شناسایی کردیم که بخش دوم سند را شامل می شود.

وی گفت: یکی از مهمترین ضعف های بستر سازی فرهنگ مهدویت ضعف در حوزه کارگزاری و اجرای آن در جامعه بود. به همین دلیل این مساله در سند به شکل ویژه مورد نظر قرار گرفته است.

حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک تصریح کرد: یکی از مسایلی که در این سند گنجانده شده است مساله رقیبان و جریان های انحرافی بود که به دنبال نفوذ در کشور بودند و هستند.

وی افزود: پس از این امر، سیاست های کلان که برنامه های راهبردی جدی در این عرصه بود نوشته شد. بهینه سازی در مدیریت، آموزش و پژوهش در عرصه مهدویت از مهمترین سیاست گذاری هایی است که در این سند گنجانده شده است.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: بعد ترویجی و تبلیغی گفتمان سازی در بخش سیاست های کلان مورد توجه واقع شده است.

وی گفت: در این عرصه ۱۳ اقدام تحت سیاست های کلان مطرح شد که از جمله آنها می توان به تشکیل ستاد راهبری هماهنگ فعالیت های مهدوی در این عرصه اشاره کرد. این ستاد دارای دو شاخه است که شامل یک ستاد حاکمیتی و عمومی بود. یکی از مسایلی که در این سند مورد توجه قرار گرفت، مساله توزیع بودجه های فرهنگی بود که باید برای فرهنگ مهدویت اختصاص یابد.

حجت الاسلام والمسلمین بهروزی لک تصریح کرد: دستگاه این مسئول ستاد مرکز مدیریت حوزه های علمیه شناسایی شد و همکاران این دستگاه نیز اعضای دیگر این ستاد هستند. دبیرخانه این ستاد نیز در مسجد مقدس جمکران تعیین شد.

وی افزود: در این سند به مساله مجمع تشکل های مردمی عرصه مهدویت نیز توجه شده است. دستگاه های حاکمیتی و عمومی باید زمینه ساز حضور گسترده تر مردم باشند.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: متاسفانه پس از جمع بندی نهایی سند هنوز میوه این سند چیده نشده است. سند به عنوان پایه فعالیت ها قرار گرفته است ولی هنوز در عرصه اجرا به توفیق خاصی نرسیده ایم و امیدواریم مسئولین به رفع موانع اقدام کنند.

حجت الاسلام والمسلمین ربانی: جامعه ما منتظر اجرای سند است

در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین ربانی گفت: این نشست در آینده نیز با حضور شخصیت ها و دست اندرکاران این سند ادامه خواهد یافت.

وی افزود: شاهد اقبال و توجه جامعه دینی و منتظران نسبت به یک سری اقداماتی است که در حوزه مهدویت باید انجام شود هستیم و جامعه ما منتظر اقدامات و فعالیت های شایسته تر است.

رئیس هیئت مدیره انجمن علمی مهدویت حوزه بیان کرد: کارهای گسترده ای در حوزه مهدویت در حال شکل گیری است ولی باید بر اساس یک نقشه راه و نگاه منسجمی که می تواند آثار خاص خود را مطابق با نیازها داشته باشد ارایه کند.

وی گفت: این سند مراحل تصویب و ابلاغ را طی کرده است. از مدیران عالی که در این سند مشارکت دارند پیگیری های زیادی به عمل آمده است ولی انتظار مهم ما اجرای این سند است که متاسفانه هنوز به نقطه مطلوب نرسیده ایم.

انتهای پیام