به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از هرمزگان، نشست علمی پژوهشی با عنوان «رهیافت های بومی سازی علوم انسانی غربی یا علوم اسلامی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین حمید حمیدیان استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی و سرکار خانم گلستانی دبیر علمی جلسه و طلاب سطح چهار در مدرسه علمیه تخصصی فاطمه معصومه(سلام الله علیها) بندرعباس برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین حمیدیان بیان کرد: در خصوص بومی سازی علوم انسانی غربی در سال های اخیر بسیار پرداخته شده و کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها و تالیفاتی در این زمینه به رشته تحریر در آمده که یکی از کتاب ها، کتاب رهیافت بومی سازی علوم سیاسی از آقای ابراهیم برزگر، از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی است.
استاد حوزه خاطرنشان کرد: برداشت‌های متفاوتی پیرامون بومی سازی علوم انسانی یا علوم اجتماعی وجود دارد و این تفاوت به جهت چشم اندازهای متفاوت است. صاحب نظران در اجتماع های گوناگون با توجه به تخصص خود در مباحث جامعه شناسی یا روانشناسی دیدگاه های خاص خود را دارند. برخی نظرات خیلی سطحی و برخی عمیق، کنجکاوانه و دقیق ارائه نموده اند.
وی بیان داشت: یک سری علوم وجود دارد که منشأ و خاستگاه اولیه آن ها از غرب است؛ مانند مباحث روان شناسی، جامعه شناسی که در این زمینه دانشمندان غربی و مستشرقین مطالبی را ارائه نموده اند: به عنوان مثال هنگامی که شخصی دچار مشکل روحی می شود و به روانشناس غربی مراجعه می کند، یکسری عملکردهایی بر اساس جامعه غربی به او پیشنهاد می شود از جمله ارتباط با جنس مخالف و غیره، اما هنگامی که همین شخص به روانشناس اسلامی مراجعه می کند، با توجه به سخنان ائمه (علیهم السلام) و آنچه در قرآن کریم آمده توصیه هایی به شخص می شود و روانشناس مشکل را از نظر اسلامی بررسی می کند و لذا نتایج آن، در هر دو مورد متفاوت است.
استادیار دانشکده الهیات با استناد به روایت امام صادق (علیه السلام)؛ «القرآن یَجْرِی کمَا تَجْرِی الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ» بیان کرد: قرآن همچون خورشید و ماه در زندگی مردم جریان دارد و روز به روز هم این جریان بیشتر شده و بشر توانسته استفاده های بسیاری را از خورشید و ماه ببرد.
حجت الاسلام و المسلمین حمیدیان افزود: به عنوان مثال در بحث جامعه شناسی، دیدگاه دانشمندان غربی پیرامون مسئله اغتشاشات در ایران، این است که اغتشاشات یعنی سقوط حکومت و نتیجه آن از بین رفتن حکومت اسلامی است، اما در کنار آن 9 دی اتفاق می افتد و مردم خودجوش به صحنه آمده و از حکومت دفاع می کنند. لذا آن چیزی که پیش بینی می کردند، اتفاق نمی افتد.
وی تصریح کرد: کیفیت و کمیت عدم تحقق نگاه جامعه شناسی در کشورهای غربی که عملکرد با نتیجه متفاوت می شود، توسط جامعه شناسان ایرانی که فعالیت های اسلامی داشته اند، قابلیت پاسخگویی دارد.
استادیار دانشکده الهیات خاطرنشان کرد: ما با توجه به جامعه اسلامی، شیعه و مسلمان بودن، مسائل اجتماعی خود را با همیاری همدیگر بیان می کنیم ولی جامعه غربی با توجه به فضا و جو موجود خود، نسخه می پیچند، لذا نتایج حاصله از جامعه اسلامی و جامعه غربی کاملا متفاوت است؛ نتیجه جامعه اسلامی رسیدن به کمال است با این اعتقاد که با وجود امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، نامه اعمال ما دو روز در هفته به دست ایشان می رسد. در نتیجه انسان باید مراقب هوای نفس خود باشد که این از موارد مفهومی و مصداقی برای بومی سازی علوم انسانی غربی است که بیان شد.
وی اظهار داشت: کتاب رهیافت های بومی سازی علوم سیاسی نوشته ابراهیم برزگر به بومی سازی علوم سیاسی می پردازد که می توان این بحث را گسترش داد و به مباحث علوم اقتصادی مورد تایید اسلام نیز تسری داد. لذا با توجه به اینکه فضای جامعه ما، اسلامی است، باید به دنبال راهکار و پیگیری مشکلات براساس معارف اهل بیت (علیهم السلام) باشیم.
استاد حوزه با اشاره به کتاب رهیافت های بومی سازی علوم سیاسی بیان داشت: این کتاب در هشت فصل به مباحث؛ محلی و جهانی بودن در علم بومی، پروژه بومی سازی علوم انسانی، برداشت ها و سازوکارهای اجرایی، رهیافت بومی سازی علوم انسانی، شرح و بسط رهیافت بومی سازی در کتب درسی، گزاره های دین و بومی سازی، کاربرد و رهیافت بومی سازی، الگوی تحلیل در رهیافت بومی سازی و نتیجه گیری پرداخته است.
حجت الاسلام و المسلمین حمیدیان با اشاره به چهارچوب رهیافت بومی سازی علوم خاطرنشان کرد: گام اول در بحث رهیافت های بومی سازی هستی شناسی است به این معنا که مخاطب باید معرفت خود را ارتقا دهد و در گام دوم مسئله معرفت شناسی، حائز اهمیت است به جهت قدم برداشتن در این مسیر، انسان باید ابتدا خود را و سپس هستی را بشناسد تا بتواند به موضوعی به نام توحید برسد.
استادیار دانشکده الهیات افزود: هیچ چیز جز خدای تبارک و تعالی در دنیا تاثیر گذار نیست لذا انسان با شناخت خود و هستی، خدا را مالک و تاثیر گذار می داند. به عنوان نمونه ماجرای طبس با شکست آمریکایی ها و پیروزی ملت ایران اتفاق افتاد و این به موجب اتکاء رهبر انقلاب و مردم به خداوند بود.
استاد حوزه به راه حل های ارائه شده در خصوص رهیافت بومی سازی در کتب درسی پرداخت و بیان کرد: کتب درسی، حلقه ای از سلسله ساختار تولید علم آموزش است، که به گره های ذهنی و سوالات دانش آموزان در حال تدریس پاسخ می دهد. راه حل دیگر تحقق بومی سازی در علوم انسانی، مستلزم انجام دادن پژوهش های بنیادین در فلسفه علم ایرانی و به طور خاص در علوم سیاسی است و پژوهش های استقرایی و پیمایشی متعدد در جهت تولید داده است.
وی اضافه کرد: از موارد دیگر در خصوص کتب درسی، بومی سازی تحت تاثیر سندهای فرابخشی است. سند چشم انداز بیست ساله یک نوع کار بومی سازی است و بومی سازی علوم انسانی و سیاسی در گرو اصلاح یک سری از سرفصل های درسی و برنامه ریزی رشته های درسی است. یک سری از علوم هستند که علما باید طبق جو و مشکلات جامعه و زمان و هنجار شکنی هایی که در جامعه صورت می گیرد سرفصل هایی را برنامه ریزی کنند که پاسخ گوی این موارد باشد.
استاد حوزه گفت: از عمده ترین مشکلاتی که امروزه ما با آن مواجه هستیم این است که جوانان بسیار درگیر فضای مجازی هستند لذا باید راهکاری اندیشیده شود که موافق با جامعه اسلامی و در جهت استفاده بهینه و مناسب از فضای مجازی باشد. از طرفی فضای مجازی را نمی شود تعطیل و فیلتر کرد ولی می شود تبدیل به فرصت کرد.
حجت الاسلام و المسلمین حمیدیان بیان کرد: بومی سازی در علوم انسانی به طور عام و علوم سیاسی به طور خاص فرآِیندی دراز مدت و پیچیده و در عین حال حیاتی است، لذا حیات جامعه ما به بومی سازی است.
استاد حوزه خاطرنشان کرد: فضای جامعه ما از دوران دفاع مقدس و جنگ تحمیلی و سالهای اول انقلاب فاصله گرفته و به عبارتی خودکشی فرهنگی در حال رخ دادن است و اگر در جهت اصلاح آن تلاش و کوشش نشود به شدت مورد هجمه فضای مجازی قرار می گیریم و همان نسخه هایی را که غربی ها برای خودشان می پیچند برای ما هم می پیچند.
استادیار دانشکده الهیات اذعان داشت: نسخه کشورهای غربی برای دختران و پسران ما موجب فساد و گناه خواهد شد و جامعه دچار تشتت فرهنگی می شود، لذا امید است که با یادگیری تعالیم وحیانی آن را به نحو احسن در جامعه پیاده کنیم.
