چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ |۱۱ جمادی‌الاول ۱۴۴۶ | Nov 13, 2024
علم

حوزه/ تکبر و غرور ثروت و قدرت از زیادی آنها ناشی می‌شود، بدین صورت که زیادی ثروت و قدرت انسان را به جنون واداشته و او را به طغیان و فساد می‌کشاند، اما تکبر و غرور علم از کمی آن نشات می‌گیرد؛ لذا نداشتن علم از داشتن ناقص آن بهتر است، چون علم ناقص جنون‌آور و مست‌کننده است و موجب تکذیب‌ حقایق می‌شود.

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام اکبر مظفری در کانال خود به انتشار مطالبی با عنوان «الو سلام حاج آقا» پرداخته که تقدیم نگاه شما خواهد شد.

- سلام بفرمایید.

+ حاج آقا نظر اسلام در مورد علم چیست؟

- علم یکی از مقدسات عالم و حداقل از مقدسات بشریت است. هیچ کس حتی نادان‌ترین انسان‌ها هم در شرافت و تقدس علم تردید نمی‌کند.

اسلام به شرافت علم گواهی داده و اهمیت زیادی برای آن قائل شده است. آیات و روایات دینی پر است از احترام به علم و تشویق به آموختن آن.

+ علم چه تفاوتی با فضیلت‌های دیگر دارد؟

- فرق اساسی علم با فضیلت‌های دیگر در این است که کم و زیاد فضیلت‌های دیگری مانند عفت، تقوا، شجاعت، غیرت و طهارت نفس مجموعا خوب است، مگر اینکه تغییر کرده و مثلًا شجاعت تبدیل به تهوّر شود؛ اما علم کمش مضر و زیادش خوب است. غزالی می‌گوید: هر چیزی وجود ناقصش بهتر است از عدم محض، مگر علم.

+ چرا علم ناقص مضر است؟

- چون از یک سو تولید نخوت و غرور می‌کند و از سوی دیگر منطق عامیانه تقلید را از انسان گرفته و منطق صحیحی به دستش نمی‌دهد.

+ اما این فقط علم نیست که موجب غرور می‌شود، ثروت و قدرت هم موجب غرور می‌شوند.

- تکبر و غرور ثروت و قدرت از زیادی آنها ناشی می‌شود، بدین صورت که زیادی ثروت و قدرت انسان را به جنون واداشته و او را به طغیان و فساد می‌کشاند، اما تکبر و غرور علم از کمی آن نشات می‌گیرد؛ لذا نداشتن علم از داشتن ناقص آن بهتر است، چون علم ناقص جنون‌آور و مست‌کننده است و موجب تکذیب‌ حقایق می‌شود.

+ مگر منطق عامیانه از جهل ناشی نمی‌شود؟

- چرا، اما عوام مطلق می‌داند که نمی‌داند، لذا به عالم رجوع کرده و تسلیم او می‌شود، ولی عالم ناقص نمی‌داند و خیال می‌کند که می‌داند و ناچار گرفتار نوعی جهل مرکب‌ می‌شود. یعنی نمی‌داند و نمی‌داند که نمی‌داند. علم ناقص منطق تقلید را از انسان می‌گیرد، اما منطق تحقیق به او نمی‌دهد و انسان را در بلاتکلیفی رها می‌کند.

+ آیا مکاتب بشری که بطلانشان در گذر زمان ثابت شده است، حاصل علم ناقص است؟

- بله، مثلا مادیگری نه معلول جهل مطلق است و نه معلول علم کامل و صحیح، بلکه معلول علم ناقص است. کسانی که چند فرمول ناقص یا درست از فیزیک، شیمی، تاریخ طبیعی، تشریح و فیزیولوژی خوانده‌اند، تصور می‌کنند همه حقایق هستی را با این مقیاس‌ها می‌توان تبیین کرد. این است که قرآن کریم می‌فرماید: وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْماً. یعنی بگو: پروردگارا! علم مرا افزون کن.

+ ممنون حاج آقا

برداشتی از کتاب: بیست گفتار، (غرور علم ناقص)، تالیف: متفکر شهید استاد مرتضی مطهری (ره) و آثار دیکر شهید

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha