به گزارش خبرگزاری حوزه، هر چند که در ماه‌های اخیر، سریال های نسبتاً پرمخاطبی از شبکه های مختلف تلویزیون پخش شده و یا در هم اینک در حال پخش است، اما واقعیت آن است که هنوز رسانه ملی در زمینه تولید و به آنتن سپردنِ سریال ها و آثار نمایشی با نقطه مطلوب خود، فاصله مشهودی دارد.

این که چگونه باید انتظارات مخاطبان عام و خاص از تلویزیون را در این زمینه برآورده کرد، ما را بر آن داشت تا با تنی چند از صاحب نظران و منتقدین تلویزیون و کارشناسان مسایل فرهنگی گفت‌وگویی داشته باشیم که مشروح آن را در ادامه ملاحظه می کنید؛

ضرورت توجه هدفمند به سلیقه و ذائقه مخاطب

مصطفی گودرزی، منتقد سینما و تلویزیون با اشاره به این که بدون توجه به ذائقه و نگاه مخاطب نمی توان سریالی جذاب برای مخاطب انبوه تلویزیونی تولید کرد، اظهار داشت: با وجود این که در هفته های اخیر پخش سریال های نسبتاً خوبی چون "سوجان" و "مهیار عیار" باعث استقبال قابل توجه مخاطبان شده اما بر اساس آمارهای اعلام شده تلویزیون، هنوز هم مخاطبان سریال های قدیمی همچون"در چشم باد"، "خواب و بیدار" و "کیمیا" را در شبکه هایی چون آی فیلم و یا تماشا می بینند و اتفاقاً این آثار پرطرفدار هم هستند.

وی افزود: این مسأله نشان می دهد که آثار مربوط به دهه های گذشته همچنان پرمخاطب هستند و دلیل آن وجود قصه و فیلمنامه قوی و نیز کارگردانی مؤثر است که توانسته از هنرپیشه ها بازی های خوب و قوی بگیرد به نحوی که این سریال ها همچنان محبوب عموم مردم و خانواده ها باشند و علیرغم چندین بار بازپخش از شبکه های مختلف این محبوبیت باقی بماند.

اهمیت توجه به اصل تنوع در قصه پردازی و موضوعات سریال ها

وی همچنین گفت: از سوی دیگر باید به مساله تنوع ژانر و موضوعات و قصه ها توجه کرد. هر چند که در سال های اخیر تلویزیون کوشیده با تنوع ژانر، فیلمنامه‌های جذاب‌تر و حضور چهره‌ها یک بار دیگر دوران طلایی سریال‌سازی را در صداوسیما احیاء کند، اما همچنان نیاز به کار و تلاش بیشتر در این عرصه ها وجود دارد.

گودرزی بیان داشت: در بین سریال های فعلی که از رسانه ملی در حال پخش است یکی از بهترین آثار، سریال "مهیار عیار" است که روایتگر قصه ای جذاب، تاریخی و عاشقانه در دوران صفویه است. بازیگران اصلی این سریال از جمله کامران تفتی، بهنام تشکری، سیامک صفری و نیز خانم متین ستوده به خوبی از عهده کاری که کارگردان از آن ها خواسته برآمده و نتیجه هم اثری شده که هم رضایت مخاطبان را در پی داشته و هم به طور نسبی نظر مثبت منتقدین را جلب کرده است.

توجه به سبک زندگی ایرانی – اسلامی در سریال‌های تلویزیونی

حجت الاسلام حبیب بابایی فعال فرهنگی و مدرس حوزه نیز با بیان این که ما باید از ابزار هنر و رسانه در راستای عمل به جهاد تبیین بهره ببریم و بر این اساس زمینه رشد و هدایت فرهنگی مردم و جوانان را به این واسطه فراهم کنیم، اظهار داشت: به نظر می رسد بخش قابل توجهی از سریال هایی که از صداوسیما در این سال ها پخش شده، دچار مشکل سناریو بوده به نحوی که یا داستان خوب و قوی نداشته اند یا این که در قصه گویی و داستانی گویی دچار لکنت بوده اند و از سوی دیگر مشخص نیست که نسبت این آثار با مقوله مهمی به نام سبک زندگی ایرانی و اسلامی چیست.

وی افزود: البته بنده به شدت معتقدم که پرداختن به مبانی و اصول مرتبط با سبک زندگی ایرانی - اسلامی می بایست با رعایت ظرافت ها و به شکل هنرمندانه صورت گیرد وگرنه مخاطب با آن ارتباط لازم را برقرار نمی کند اما مهم این است که بدانیم توجه به فرم و جذابیت های بصری نباید بهانه ای باشد که ما از اصل محتوای آثار تلویزیونی و نوع پیام آن ها غافل شویم.

باید برای دوره های مختلف زمانی، برنامه داشته باشیم

این پژوهشگر حوزوی همچنین به نکته مهمی اشاره کرد و گفت: باید در عرصه برنامه سازی و تولید سریال و مجموعه های نمایشی تلویزیون، علاوه بر برنامه های کوتاه مدت در فاز میان مدت و بلند مدت نیز فکر کرد و طرح هایی ریخت که به عنوان مثال ما برای پنج سال یا ده سال آینده، طرح و نقشه راه داشته باشیم و بدانیم از کجا می خواهیم به کجا برسیم و طی این طریق بر اساس چه ابزار و امکانات و به چه شیوه ای صورت خواهد گرفت.

وی اضافه کرد: بی شک توجه به رهنمودهای حکیمانه حضرت آقا در این باره بسیار مهم و راهگشاست، به ویژه با عنایت به این حقیقت مسلم که ما در کوران یک جنگ تمام عیار فرهنگی قرار داریم که دشمن در آن با ابزار رسانه و از جمله سریال های شبکه های ماهواره ای و دیگر مجموعه های نمایشی می خواهد باور و اعتقادات و به تبع آن سبک زندگی مردم و نسل جوان ما را تحت تأثیر قرار دهد.

پژوهشگر حوزوی تأکید کرد: توجه به همه این مسایل می طلبد که سریال سازان و مدیران رسانه ملی در تولید و پخش آثار نمایشی به جذابیت در عین قصه و داستان مناسب توجه کرده و البته در عرصه های مختلفی همچون طنز، درام، تاریخی و غیره به تولید سریال اهتمام داشته باشند تا دست مخاطب برای گزینش سریال دلخواه خود باز باشد.

حجت الاسلام بابایی همچنین گفت: به عقیده بنده از این نکته محوری هم نباید غافل شد که به تعبیر رسای حضرت امام(ره)، صداوسیما دانشگاه عمومی است و از این دانشگاه بزرگ فرهنگی و رسانه ای انتظار می رود که محصولاتش در شأن و تراز انقلاب اسلامی و مردم شریف ایران باشد.

از ظرفیت مهمی چون سریال سازی غافل نشویم

میثم شهردمی، پژوهشگر عرصه رسانه و منتقد سینما و تلویزیون نیز با بیان این که یکی از ظرفیت های مهم رسانه ملی به منظور جلب توجه و رضایت مخاطبان انبوه خود، سریال ها و برنامه های نمایشی است، گفت: علیرغم تلاش های قابل تقدیر در سال های اخیر، رسانه ملی در همین سال ها به نسبت شبکه نمایش خانگی در زمینه تولید و پخش سریال های پرمحتوا و جذاب با اختلالاتی روبرو بوده و بعضاً شاهد آثاری در شبکه های مختلف تلویزیون بوده ایم که به هیچ وجه قابل قیاس با برخی آثار شاخص دهه های هفتاد و هشتاد نیستند.

وی یادآور شد: آنچه در شرایط فعلی می تواند به رسانه ملی در تولید و پخش سریال های تلویزیونی یاری رسانده و موجب جذب مخاطب عام گردد، توجه به مقوله مهم خلاقیتِ هوشمندانه است. البته در همین اوضاع و احوال، بعضاً سریال هایی پخش شده که تا حدودی مخاطبان را با خود همراه کرده اما این وضعیت نتوانسته به جریان غالب نسبت به دیگر آثار تلویزیونی تبدیل شود.

ضعف در قصه و فیلمنامه مرتفع شود

کارشناس و منتقد سینما و تلویزیون همچنین گفت: نه فقط در تلویزیون بلکه در سینمای ایران و حتی آثار شبکه نمایش خانگی مهم ترین مشکل و نقیصه ناظر به ضعف در قصه و فیلمنامه است و این که در مرتبه بعد، فرم و ریتم نامناسب کارها باعث زدگی مخاطب شده است ضمن آن که محتوای برخی آثار شبکه نمایش خانگی و بعضی از فیلم های سینمایی عملاً در تضاد با شاخصه های سبک زندگی اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: واقعیت آن است که در برهه کنونی ما به شدت نیاز به تنوع ژانر، موضوعات و قصه داریم تا این که هر طیفی از مخاطبان علاقه مند به آثار رسانه ملی شوند و البته این سخن به معنای سطحی نگری و عدم دقت لازم چه در بخش محتوایی و چه در زمینه فرمی نیست.

شهردمی در خاتمه افزود: خلاصه آن که در شرایط فعلی، از جمله مهم ترین انتظارات عامه مخاطبان رسانه ملی، ارتقای کیفی سریال های تلویزیونی است، هر چند که نباید از بحث محتوا و چگونگی ارایه پیام نیز غافل شد و توجه همزمان به این نکات می تواند باعث کارآمدی هر چه بیشتر صداوسیما در زمینه تولید و پخش سریال شود.

گزارش: سید محمدمهدی موسوی