به گزارش خبرگزاری حوزه، در رویداد «مالکیت کلان داده‌ها» که به همت ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه در سالن امام خمینی (ره) مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام قم برگزار شد، دکتر سید حسین شاهرخی مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان پردیس نیکان به بررسی ابعاد اقتصادی کلان داده‌ها پرداخت و تأکید کرد: در دنیای امروز داده‌ها به‌عنوان یکی از منابع ارزشمند و حیاتی شناخته می‌شوند که تأثیرات عمیقی بر حوزه‌های مختلف اقتصادی، از جمله بهداشت، حمل‌ونقل، و سایر صنایع دارند.

داده‌ها؛ نفت جدید اقتصاد دیجیتال

دکتر شاهرخی با اشاره به اهمیت روزافزون داده‌ها در دنیای امروز، اظهار داشت: داده‌ها به‌عنوان «نفت جدید» شناخته می‌شوند. همان‌طور که نفت در دوران گذشته به‌عنوان منبع اصلی انرژی شناخته می‌شد، اکنون داده‌ها به‌عنوان قلب تپنده اقتصاد دیجیتال عمل می‌کنند.

وی با اشاره به روند انقلاب صنعتی چهارم و تحولات آن در دنیای فناوری اطلاعات، گفت: حجم تولید داده‌ها هر روز بیشتر می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵ این حجم به ۴۰۰ اگزابایت برسد.

اقتصاد داده‌محور؛ پیشران رشد اقتصادی

شاهرخی ادامه داد: اقتصاد داده‌محور به یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی تبدیل شده است. کلان داده‌ها به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهند که داده‌های خود را بهینه‌سازی کرده، پیش‌بینی‌های دقیق‌تری انجام دهند و در نتیجه بتوانند درآمد بیشتری کسب کنند. به‌عنوان مثال، اپلیکیشن‌های مسیریابی که امروزه در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند، از داده‌های کلان برای ارائه خدمات بهتر بهره می‌برند.

بازار کلان داده‌ها؛ روند رو به رشد

مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان پردیس نیکان همچنین به ارزش بازار کلان داده‌ها اشاره کرد و گفت: این بازار در حال حاضر حدود ۴۰۰ میلیارد دلار ارزش دارد و به‌طور سالانه بیش از ۱۲ درصد رشد می‌کند. و پیش‌بینی می شود ارزش این بازار تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. این بازار به‌عنوان یک منبع اقتصادی جدید اکنون نه تنها در سطح کسب‌وکارها، بلکه در سطح دولت‌ها و نهادهای مختلف نیز مورد توجه قرار گرفته است.

چالش‌ها و فرصت‌ها در اقتصاد داده‌محور

در ادامه، دکتر شاهرخی به چالش‌های اقتصادی کلان داده‌ها اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این حوزه هزینه‌های زیرساختی است. جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های کلان نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عظیمی است. به‌ویژه با توجه به حجم تولید داده‌ها، که روزانه بیش از ۴۰۰ میلیون ترابایت است، پردازنده‌های بسیار زیادی برای ذخیره و بازیابی این داده‌ها نیاز است.

وی همچنین به چالش‌های قانونی در حوزه کلان داده‌ها پرداخت و گفت: در حال حاضر، قوانین جامع و کاملی برای حفاظت از داده‌ها وجود ندارد و این می‌تواند منجر به نقض حریم خصوصی کاربران شود. لذا دولت‌ها باید برای حل این مشکلات، از استارت‌آپ‌های داده‌محور حمایت کنند و قوانین لازم برای حفاظت از داده‌ها را تصویب کنند.

اشتغال و مهارت‌های جدید در حوزه کلان داده‌ها

شاهرخی با بیان تأثیر اقتصاد داده‌محور بر بازار کار گفت: که در دنیای امروز، پوزیشن‌های شغلی جدیدی در حوزه کلان داده‌ها ایجاد شده است مانند تحلیلگر کلان داده و مهندس یادگیری ماشین. این شغل‌ها تا چند سال پیش وجود نداشتند، اما امروزه به یکی از نیازهای اساسی شرکت‌ها و کسب‌وکارها تبدیل شده‌اند. و در کشورهایی که به این حوزه نیاز دارند، باید نیروی کار ماهر در این زمینه پرورش داده شود.

وی در ادامه به نقش کلیدی هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء در اقتصاد داده‌محور اشاره کرد و گفت: این تکنولوژی‌ها به شدت در حال تغییر روند تولید و استفاده از داده‌ها هستند. اینترنت اشیاء با تولید داده‌های زیاد از دستگاه‌های مختلف و هوش مصنوعی با تحلیل این داده‌ها به ابزاری ضروری برای شرکت‌ها و سازمان‌ها تبدیل شده‌اند.

راهکارهای توسعه بیگ دیتا

شاهرخی با بیان راهکارهایی برای توسعه و پیشرفت در حوزه کلان داده‌ها ابراز داشت: ارتقای زیرساخت‌ها، توسعه اینترنت پرسرعت و آموزش مهارت‌های نرم به‌ویژه در استان‌هایی که از کمبود مراکز آموزشی مناسب رنج می‌برند از جمله گام‌های اساسی برای رشد این حوزه است. همچنین، اطلاع‌رسانی به کاربران و آموزش نحوه استفاده از ابزارهای مدرن همچون چت‌بات‌های هوش مصنوعی مانند چت‌جی‌پی‌تی نیز می‌تواند به پیشرفت این حوزه کمک کند.

مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان پردیس نیکان افزود: برای رسیدن به یک اقتصاد داده‌محور پایدار نیازمند همکاری دولت‌ها، شرکت‌ها و مردم هستیم تا بتوانیم از فرصت‌های بی‌نظیر کلان داده‌ها بهره‌برداری کنیم.

چالش‌ها و مسائل حقوقی در اقتصاد داده‌محور

شاهرخی در ادامه به مشکلات قانونی و چالش‌هایی که در زمینه کلان داده‌ها وجود دارد، اشاره کرد. و گفت: یکی از بزرگ‌ترین معضلات در این حوزه، جمع‌آوری و ذخیره‌سازی داده‌ها بدون رعایت اصول قانونی و اخلاقی است که می‌تواند منجر به نقض حریم خصوصی کاربران و ایجاد مشکلات حقوقی برای شرکت‌ها و دولت‌ها شود. که بسیاری از داده‌های جمع‌آوری‌شده در حال حاضر فاقد ضوابط قانونی مشخصی برای حفاظت از حقوق افراد هستند، که این مسأله می‌تواند موجب بی‌اعتمادی عمومی به استفاده از داده‌ها شود.

وی به‌ویژه به وضعیت قانونی کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: در برخی کشورها از جمله ترکیه شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل بارها به دلیل نقض حریم خصوصی کاربران جریمه شده‌اند، لذا کشورهای جهان باید به سرعت قوانین خود را در این زمینه به‌روزرسانی کنند و یک چارچوب قانونی جهانی برای حفاظت از داده‌ها ایجاد کنند.

آینده کلان داده‌ها و فناوری‌های نوین

مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان پردیس نیکان در بخش دیگری از سخنرانی خود به آینده اقتصاد کلان داده‌ها و پیشرفت‌هایی که در این حوزه در حال رخ دادن است، اشاره کرد و گفت: فن‌آوری‌هایی چون بلاک‌چین و هوش مصنوعی در حال تحول عمیق در شیوه‌های مدیریت و تحلیل داده‌ها هستند. به‌ویژه استفاده از بلاک‌چین برای تضمین امنیت و شفافیت داده‌ها در حال رشد است که این موضوع می‌تواند کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف پیدا کند.

وی همچنین به اینترنت اشیاء (IoT) اشاره کرد که باعث تولید داده‌های بسیار زیادی از دستگاه‌ها و وسایل مختلف می‌شود و این داده‌ها باید به‌طور مؤثر جمع‌آوری، ذخیره و تحلیل شوند. اینترنت اشیاء به‌عنوان یک نیروی محرکه در صنعت‌های مختلف مانند کشاورزی، بهداشت و درمان و خدمات مالی نقش مهمی ایفا خواهد کرد.

شاهرخی پیش‌بینی کرد که در آینده، داده‌ها نه تنها به‌عنوان یک ابزار اقتصادی، بلکه به‌عنوان یک دارایی با ارزش برای بسیاری از صنایع تبدیل خواهند شد.

چالش‌های پیش‌رو در به‌کارگیری کلان داده‌ها

وی در بخشی از سخنرانی خود به چالش‌هایی که در زمینه به‌کارگیری کلان داده‌ها در صنایع مختلف وجود دارد، اشاره کرد. و گفت: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، نیاز به پردازش و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها است که به زیرساخت‌های پیشرفته و پردازش‌های پیچیده نیاز دارد. به‌ویژه در صنایع حیاتی مانند بهداشت و درمان، جمع‌آوری و پردازش داده‌های دقیق و به‌موقع می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد، اما این کار مستلزم زیرساخت‌های قدرتمند و فناوری‌های نوین است.که البته یکی دیگر از چالش‌ها، عدم تطابق قوانین و مقررات با نیازهای فناوری‌های نوین است.

شاهرخی تأکید کرد: با توجه به پیچیدگی‌های جدید در زمینه کلان داده‌ها، نیاز به تدوین قوانین و مقررات جدید برای مدیریت و حفاظت از این داده‌ها به شدت احساس می‌شود.

پیشنهادها برای پیشرفت در حوزه کلان داده‌ها

وی در ادامه، پیشنهادات اجرایی بیشتری برای پیشبرد اقتصاد داده‌محور ارائه کرد. به‌ویژه در زمینه زیرساخت‌ها و نیروی انسانی که برای بهره‌برداری بهتر از کلان داده‌ها ضروری است، گفت:

1. توسعه و تقویت زیرساخت‌های فناوری: کشورهایی که به دنبال تبدیل شدن به قطب‌های کلان داده هستند، باید به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری پرداخته و اینترنت پرسرعت، سرورهای قدرتمند، و مراکز داده توسعه یابند. این موضوع باعث می‌شود که ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها به‌راحتی و با هزینه کمتر انجام شود.

2. آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص: به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، باید توجه بیشتری به آموزش نیروی انسانی در زمینه تحلیل داده‌ها، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی شود. برای این کار، ایجاد دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها، و همچنین ایجاد همکاری‌های علمی و صنعتی می‌تواند نقش به‌سزایی در تقویت این توانمندی‌ها داشته باشد.

3. تشویق به نوآوری‌های داده‌محور در بخش خصوصی: برای موفقیت در استفاده از کلان داده‌ها، باید بخش خصوصی نیز با قدرت وارد عمل شود. این بخش باید بتواند با استفاده از داده‌های خود، مدل‌های کسب‌وکار نوین طراحی کرده و از فرصت‌های اقتصادی جدید بهره‌برداری کند.

4. حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا: دولت‌ها باید با ارائه تسهیلات مالی و حمایت‌های فنی از استارت‌آپ‌های داده‌محور حمایت کنند. همچنین، ایجاد محیط‌های کارآفرینی و مراکز نوآوری که در آنها استارت‌آپ‌ها بتوانند به راحتی فعالیت کنند، به توسعه این حوزه کمک خواهد کرد.

5. تقویت تعاملات بین‌المللی در زمینه داده‌ها: در حوزه داده‌ها، تعاملات بین‌المللی می‌تواند به انتقال تکنولوژی‌ها، روش‌ها و تجربیات موفق کمک کند. همکاری‌های بین‌المللی در زمینه داده‌محوری باید تسهیل شود تا از ظرفیت‌های جهانی به نحو بهینه استفاده شود.

نقش نهادهای دولتی و بین‌المللی در قانون‌گذاری

شاهرخی تأکید کرد: یکی از الزامات پیشرفت در حوزه کلان داده‌ها، تصویب قوانین و مقررات حمایتی است. این قوانین باید شامل موضوعات مختلفی از جمله حفاظت از حریم خصوصی کاربران، امنیت داده‌ها و نحوه استفاده از داده‌ها در کسب‌وکارها و صنایع مختلف باشد. کشورهای پیشرفته در این حوزه، مانند اتحادیه اروپا و آمریکا، قوانینی را وضع کرده‌اند که به‌طور جدی از حقوق کاربران در زمینه استفاده از داده‌ها دفاع می‌کند.

مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان پردیس نیکان همچنین به نقش دولت‌ها در هدایت سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی برای تقویت مهارت‌های افراد در زمینه داده‌ها اشاره کرد. و گفت: دولت‌ها باید با همکاری با دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی، دوره‌های تخصصی در این زمینه ایجاد کنند و در عین حال به نوآوری‌های جوانان در این حوزه توجه کنند.

پیامدهای کلان داده‌ها بر جامعه و فرهنگ

شاهرخی با بیان به پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کلان داده‌ها ابراز داشت: اقتصاد داده‌محور نه تنها به تغییرات در بازارهای اقتصادی و تجاری منجر می‌شود، بلکه تأثیرات عمیقی بر ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد. به عنوان مثال، داده‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا رفتارهای اجتماعی و اقتصادی افراد را پیش‌بینی کنیم و این اطلاعات می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و اقتصادی مفید واقع شود.

وی در ادامه افزود: داده‌ها نقش بزرگی در شکل‌دهی به الگوهای فرهنگی و اجتماعی در آینده خواهند داشت و در این زمینه، نیازمند نظارت دقیق و هم‌افزایی میان نهادهای دولتی، علمی، و صنعتی هستیم. در این راستا، همزمان با پیشرفت فناوری، توجه به مسائل اخلاقی و حقوقی نیز باید در دستور کار قرار گیرد.

مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان پردیس نیکان با تأکید بر ضرورت نگاه هوشمندانه به آینده، افزود: در دنیای امروز، کلان داده‌ها به‌عنوان یکی از منابع کلیدی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شوند. و اگر به‌طور مؤثر از این داده‌ها استفاده نشود، ممکن است فرصتی بزرگ را از دست بدهیم.

دکتر شاهرخی پیشنهاد کرد که همگان تلاش کنند تا درک صحیحی از اهمیت کلان داده‌ها و نحوه بهره‌برداری از آن‌ها داشته باشند و به‌ویژه کشورهای در حال توسعه باید در این زمینه پیشگام شوند تا بتوانند در دنیای دیجیتال و اقتصاد مبتنی بر داده‌ها رقابت کنند.

انتهای پیام