به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد در جلسه درس اخلاق ماه رمضان دفتر مقام معظم رهبری که شامگاه چهارشنبه در حسینیه امام خمینی(ره) قم برگزار شد، به تفسیر مفاهیم بنیادین اخلاق در قرآن پرداخت و گفت: قرآن سه حوزه اصلی را در تحلیل افعال انسان تصویر می‌کند: حوزه عمل، صفات درونی و تفکر.

وی افزود: ابلیس به دلیل تکبر از سجده به آدم امتناع کرد و با بیان اینکه خدا اشتباه کرده است، نشان داد که خدا را به درستی نشناخته است. این تحلیل قرآنی از فعل ابلیس درس‌هایی برای انسان دارد، چراکه همه افعال انسان، چه خیر و چه شر، به این سه حوزه باز می‌گردند.

تأثیر افعال بر شخصیت و سرنوشت انسان

این استاد حوزه با تأکید بر اینکه عمل انسان بازتاب‌ دهنده شخصیت اوست، بیان کرد: عمل خیر یا شر قبل از اینکه به دیگران برسد، به خود فرد بازمی‌گردد. قرآن می‌فرماید: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ»؛ یعنی اگر به پدر و مادر احسان کنید، پیش از آنکه به آنان برسد، به خودتان احسان کرده‌اید. همچنین، اعمال بد مانند غیبت و تهمت نیز پیش از آسیب به دیگران، به خود فرد آسیب می‌رسانند.

حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد با اشاره به تأثیر عمیق اعمال بر سرنوشت انسان در قیامت، گفت: عمل انسان نه تنها در دنیا، بلکه در آخرت نیز بر او تأثیر می‌گذارد. در قیامت، افراد بر اساس سیرت خودساخته‌شان محشور می‌شوند. برخی به صورت حیوانات محشور می‌شوند، چرا که اعمالشان آن‌ها را به این شکل ساخته است.

عمل امروز و تأثیر آن بر فردا و نسل‌های آینده

وی با بیان اینکه عمل امروز انسان، جهت‌دهنده به عمل فردای اوست، افزود: قرآن می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ تَوَلَّوْا»؛ کسانی که در جنگ احد از پیامبر روی گرداندند، به دلیل اعمال گذشته‌شان دچار این لغزش شدند. اعمال زشت پشت سر هم، بدون توبه و استغفار، سرانجام انسان را به جایی می‌رساند که حتی ارزش‌های مقدس را انکار می‌کند.

این استاد حوزه با اشاره به تأثیر اعمال انسان بر نسل‌های آینده، گفت: عمل امروز ما نه تنها بر خودمان، بلکه بر ذریه‌مان نیز تأثیر می‌گذارد. قرآن در سوره نساء می‌فرماید: کسانی که به یتیمان ستم می‌کنند، باید بدانند که این ستم به ذریه ضعیف آن‌ها باز می‌گردد. این تأثیر، نه به عنوان مجازات، بلکه به عنوان اثر وضعی اعمال انسان است.

قرآن و تربیت اخلاقی انسان

وی در ادامه با اشاره به نقش قرآن در تربیت اخلاقی انسان، گفت: قرآن با تبیین قواعد حاکم بر رفتار انسان، فضائل اخلاقی را جایگزین رذائل می‌کند. یکی از این قواعد این است که عمل انسان معرف شخصیت اوست و هر عمل خیر یا شر، پیش از دیگران، به خود فرد بازمی‌گردد.

تأثیر اعمال پدران بر سرنوشت فرزندان از منظر قرآن و روایات

حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد به بررسی تأثیر اعمال پدران بر سرنوشت فرزندان از منظر قرآن و روایات پرداخت و با اشاره به مفهوم «اثر وضعی» در فقه اسلامی، توضیح داد: هر چند خداوند عدالتش را بر این قرار داده که هیچ‌کس به جای دیگری مجازات نمی‌شود، اما آثار وضعی اعمال پدران و نیاکان در زندگی فرزندان در قرآن و روایات مورد تأیید قرار گرفته است.

تأثیر اعمال نیاکان بر نسل‌های بعد

استاد حوزه با اشاره به قاعده «انما یجاز الابناء باعمال الآباء» (فرزندان به خاطر اعمال پدران مجازات می‌شوند)، بیان کرد: این قاعده در روایات متعدد مورد تأکید قرار گرفته است. فرزندان و نسل‌های بعدی ممکن است به خاطر اعمال نیک یا بد پدران خود دچار پیامدهایی شوند. این موضوع نه تنها در شر، بلکه در خیر نیز مصداق دارد.

داستان حضرت موسی و خضر(ع) و درس‌های آن درباره تأثیر اعمال صالح

وی در ادامه به داستان حضرت موسی و خضر(ع) در سوره کهف اشاره کرد و توضیح داد: حضرت خضر(ع) با علم غیبی که داشت، دیواری را تعمیر کرد تا گنجی که متعلق به دو کودک یتیم بود، حفظ شود. قرآن در این داستان به عبارت «و کان ابوهما صالحاً» (و پدرشان مردی صالح بود) اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که صالح بودن پدر، باعث شد خداوند گنج را برای فرزندانش حفظ کند.

تأثیر اعمال انسان بر نسل‌های آینده و طبیعت

این استاد حوزه علمیه با تأکید بر اینکه اعمال انسان نه تنها بر خودش، بلکه بر نسل‌های آینده و حتی طبیعت تأثیر می‌گذارد، گفت: اعمال ما مانند سنگی است که در آب راکد انداخته می‌شود و امواجی ایجاد می‌کند. حتی یک دروغ کوچک ممکن است تأثیراتی گسترده داشته باشد که از دید ما پنهان است.

تقوا و برکات الهی در زندگی انسان

وی با اشاره به آیات قرآن درباره تقوا و برکات الهی، بیان کرد: تقوا تنها به معنای رعایت حجاب نیست، بلکه شامل دوری از اختلاس، بی‌انصافی و دیگر گناهان نیز می‌شود. اگر اهل قریه‌ها و شهرها تقوا پیشه کنند، خداوند برکات خود را از آسمان و زمین بر آنان نازل می‌کند.

عمل، معمار شخصیت و سرنوشت انسان

حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: عمل، معمار شخصیت و سرنوشت انسان است. هر عملی که انجام می‌دهیم، پیش از آنکه بر دیگران تأثیر بگذارد، بر خودمان بازمی‌گردد و ما را می‌سازد. بنابراین، باید به آثار اعمال خود در این دنیا و نسل‌های آینده توجه کنیم.

انتهای پیام/