به گزارش سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری حوزه، در این مجموعه، مطالب متنوعی در حوزه مباحث معرفتی و آموزه های اخلاقی و نکات ارزنده ای در راه کسب فیض از خوان پرکرامت رمضان با دست یازیدن به منش معنوی و سلوک عرفانی و تهذیب نفس و تخلق به اخلاق دینی به مخاطبان عرضه شده است.

مجموعه ای که می تواند برای همه آحاد مردم به ویژه برای مبلغان عزیز ماه رمضان و ایام تابستان ره توشه ای ارزشمند و سودمند به شمار آید.

در این نشریه در قالبهای مختلف گفتار و حکایت و درس اخلاق و احادیث و روایات و تفسیر آیات الهی و تجربه های ارزنده عالمان دینی و نیکان و پاکان آئینی، مجموعه ای از بهترین آموزه های معرفتی گردهم آمده که می تواند چراغی باشد برای پیداکردن راه و سلوکی هرچه مومنانه تر در راه رسیدن به وصال حضرت حق.

در این مجموعه یادگارهایی گرانسنگ و ارزشمند از علما و بزرگان و فضلای برجسته و عارفان و نام آوران عرصه معرفت و اندیشه و ایمان و عمل گردآمده و خرمنی از میوه های شیرین اخلاق و اخلاص و سلوک معرفتی پدیدار گشته.

*حکایت‌های دلنشین

در بخش حکایات دلنشین، مطالب خواندنی و جذاب در حوزه معارف و آموزه‌های اخلاقی از حضرات آیات سید مرتضی، شیخ انصاری، حائری یزدی، گلپایگانی، بهجت، بروجردی، مدرس، الهی طباطبایی، بحرالعلوم، غروی اصفهانی، شیخ محمد تقی بافقی، شاه‌آبادی، ابراهیم امینی، امام خمینی، علامه طباطبایی و مقدس اردبیلی درج شده است.

وصایای امیرالمومنین به امام حسن مجتبی(ع) سیره عملی امام خمینی در ماه مبارک رمضان، دعا در نگاه مقام معظم رهبری و نیز توصیه‌های اخلاقی آیات عظام کشمیری، مرعشی نجفی و شیخ بهایی، اراکی، فیض کاشانی، کوهستانی، میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، اشتهاردی از دیگر مطالب خواندنی این شماره از افق پارسایی است.

راهکارهای خودسازی از آیت‌الله بهجت، توصیه‌های اخلاقی آیت‌الله مدنی، خاطرات آیت‌الله حائری یزدی، توصیه‌های آیت‌الله مکارم شیرازی، نصایح و وصایای آیت‌الله مروارید، درسی از استاد اخلاق آیت‌الله مشکینی و نیز داستان عنایت‌های الهی به علامه امینی در کنار چند شعر عارفانه و مناجات‌گونه به همراه گفتارهای کوتاهی از بزرگان و علمای فاضل حوزوی از قدما تا متاخرین جزو مجموعه مطالب متنوع و جذابی است که در این شماره از این ضمیمه اخلاقی درج گردیده است.

*ذکر بی‌مراقبه از ملا حسینعلی همدانی

از ملاحسينقلي همداني  نوشتاری با عنوان ذکر بي‌مراقبه گرچه حال بياورد بي‌فايده است، آمده که آن عالم رباني و عارف زاهد،‌ مرحوم آخوند ملا حسينقلي همداني در نامه‌اش به يكي از علماي تبريز چنين مي‌نويسيد:

مخفي نماند بر برادران ديني كه بجز التزام به شرع شريف،‌ در تمام حركات و سكنات و تكلمات و لحظات و غيرها راهي به قرب حضرت ملك‌الملوك جلّ‌جلاله نيست،‌ و به خرافات ذوقيه اگر چه ذوق در غير اين مقام خوب است كمادأب‌الجهال و‌الصوفيه خذلهم‌الله، راه رفتن لايوجب الا بعداً،‌ حتي شخص هرگاه ملتزم به نزدن شارب و نخوردن گوشت بوده باشد،‌ اگر ايمان به عصمت ائمه اطهار آورده باشد،‌ بايد بفهمد از حضرت احديت دور خواهد شد و هكذا در كيفيت ذكر،‌ بغير ماورد عن‌السادات‌المعصومين عمل نمايد. بناء علي هذا بايد مقدم بدارد دين شريف را واهتمام نمايد هرچه در شرع شريف اهتمام به آن شده و آن‌چه اين ضعيف از عقل و نقل استفاده نموده‌ام اين است كه اهم اشياء از براي طالب قرب،‌ جد و سعي در ترك معصيت است.

*بهترین طریق سیر و سلوک

و نیز در متن دیگری از مرحوم آيةالله حاج سيدعزالدين حسيني زنجاني با عنوان بهترين طريق

سير و سلوك مداومت بر ذکري خاص آمده:

مهم‌ترين و برترين ذکر، ذکري است که خود خداوند و ملائکه‌اش بر آن ذکر مواظبت و مداومت دارند: «ان‌الله و ملائکته يصلّون علي‌النبي يا ايهاالذين امنوا صلّوا عليه و سلّموا تسليما»، بهتر است در روز جمعه اقلاً هزار مرتبه و در ديگر روزها هرقدر كه مي‌توانيد، به نبي اكرم (ص) صلوات بفرستيد.         

*توصیه‌های شیخ حسنعلی نخودکی

توصيه‌هايی از عالم عارف مرحوم آيةالله شيخ حسنعلي اصفهاني(نخودکي) نیز بخش بعدی است که از جمله این توصیه های معرفتی این است که نمازهاي يوميه خويش را در اول وقت آن‌ها به جاي آوري.

در انجام حوايج مردم، هرقدر که مي‌تواني بکوشي و هرگز مينديش که فلان کار بزرگ از من ساخته نيست،‌ زيرا اگر بنده خدا در راه حق، گامي بردارد، خداوند نيز او را ياري خواهد فرمود.

سادات را بسيار گرامي و محترم شماري و هرچه داري، ‌در راه ايشان خرج و صرف کني و از فقر در اين کار پروا منمايي. اگر تهيدست گشتي، ديگر تو را وظيفه‌اي نيست.

از تهجد و نماز شب غفلت مکن و تقوا و پرهيز پيشه خود ساز.

به آن مقدار تحصيل کن که از قيد تقليد وارهي.

*دو توصیه از علامه حسن‌زاده آملی

دو توصيه از علامه حسن زاده آملي نیز زینت بخش این شماره از نشریه افق پارسایی است که در مطلع آن می خوانیم:

*دو دهان انسان

انسان دو دهان دارد: يکي گوش که دهان روح اوست و ديگر دهان که دهان تن اوست. اين دو دهان خيلي محترم‌اند. انسان بايد خيلي مواظب آن‌ها باشد، يعني بايد صادرات و واردات اين دهن‌ها را خيلي مراقب باشد آن‌هايي که هرزه‌خوراک مي‌شوند،‌ هرزه کار مي‌گردند. کساني‌که هرزه‌شنو مي‌شوند،‌ هرزه‌گو مي‌گردند.

در وصاياي اخلاقي سيدبن طاووس به فرزندش نیز در باب بدترین معاشرت به خوانندگان یادآوری می شود که: اي فرزند،‌ بدان كه بدترين معاشرت،‌ معاشرت با گناهكاران است،‌ خواه از واليان باشد يا از غير آنان. اما اين معاشرت وقتي ناپسند است كه براي مخالفت با اعمال ناپسند آنان و از روي اطاعت فرمان خداي عز جلاله براي پند گفتن به آنان نباشد،‌

*آثار اعتدال در غدا و خوراک

آيةالله شب‌زنده‌دار جهرمي ذیل عنوان آثار اعتدال در غذا و خوراک می گوید:

خوراک در زندگي انسان نقش مهمي دارد،‌ انجام واجبات و امور شرعي هم وابسته به اين است که انسان خوراک و غذا مصرف کند. بسياري از احساسات و عواطف زندگي انسان منوط به داشتن غذا و خوراک به اندازه کافي است.

اگر خداي نخواسته يک وقتي قحطي و گرسنگي که بلا است، رايج شود که سابق بوده و‌الحمد‌لله الان خيلي کمتر است احساسات و محبت رخت بر مي‌بندد و انسانيت مي‌رود.

بر همين اساس رسول مکرم اسلام  مي‌فرمودند: اللهم اني اعوذ بک من‌الجوع فانه بئس‌الضجيع؛ (مستدرک9/81)،‌ خداوندا،‌ به تو پناه مي‌برم از گرسنگي که بد همدمي است.

اما نکته مهم اين است که با وجود فراواني و تنوع خوراکي‌ها، ما چه رفتاري را بايد داشته باشيم؟ طبق راهنمايي‌هاي بزرگان،‌ انسان بايد طوري پرورش يابد که پرخور نباشد و خوب است که انسان سير نشود؛ چراکه طبق روايات متعدد،‌ سير نشدن ميراث گران‌بهايي را به ارمغان مي‌آورد و از مهم‌ترين آثارش،‌ حکمت و دانش است.

*سفارشی از آیت‌الله العظمی مظاهری

آيةالله‌العظمي مظاهري نیز در نوشتاری در باب راه‌هاي درک ماه مبارک رمضان می گوید:

ماه مبارک رمضان بايد مقدمه‌اي باشد براي رفع فساد اخلاقي، بي‌بندوباري در خيابان‌ها، بي‌حجابي و بد‌حجابي و ساير مصاديق فساد اخلاقي که بحران بزرگي است و بايد براي آن فکري بشود.

پس آنگاه به مواردی برای رسیدن به این درک و آن ترک اشاره می نماید:

پرهيز از غذاي حرام و شبهه‌ناک

مراقب باشيد لااقل در ماه مبارک رمضان غذاي حرام و شبهه‌ناک نخوريد. خداوند به کسي‌که در شکم او غذاي حرام وجود دارد، نظر لطف نمي‌کند. عبادات چنين کسي ممکن است از نظر ظاهري صحيح باشد، ولي مورد قبول و پذيرش خداوند سبحان واقع نمي‌شود.

حتي اگر نمي‌توانيد درآمد خود را براي هميشه حلال و پاک کنيد، اگر توفيق پرداخت خمس و زکات نداريد، لااقل براي اين يک‌ماه، مبلغي جدا کنيد و خمس و زکات آن را پرداخت کنيد و با اجازه يک مجتهد جامع‌الشرايط مبلغ مصرفي خوراک خود و خانواده را از آن مبلغ بپردازيد.

در ماه مبارک رمضان، چشم و گوش و زبان خود را کنترل کنيد. از نگاه‌هاي آلوده بپرهيزيد. از ديدن فيلم‌ها و برنامه‌هاي حرام و بيهوده در ماهواره و اينترنت و تلويزيون دوري گزينيد. غنا و موسيقي و حرف‌هاي حرام و بيهوده نشنويد. غيبت نکنيد، تهمت نزنيد، شايعه‌پراکني نکنيد، دروغ نگوييد و به کسي توهين نکنيد.

روزه‌اي که همراه با گناه باشد، روزه واقعي نيست و مقبول درگاه الهي واقع نمي‌شود.

*موانع سیر و سلوک از نگاه علامه جعفری

در رهنمودي از علامه محمدتقى جعفرى  نیز با عنوان شرايط و موانع سير و سلوك آمده است:

موانع پنج‌گانه سير و سلوك

اینکه سالك در هيچ لحظه‌اى از لحظات حركت خود، نبايد احساس وصول يا امتياز برترى كند،‌ اگر چنين آفتى گريبان سالك را بگيرد،‌ نه‌تنها از حركت به مراحل بعد باز خواهد ماند،‌ بلكه نفس كمال‌جويى او به قهقرا خواهد رفت.

و دیگر اینکه اشتغالات و علايق دنيوى مانند ثروت‌اندوزى،‌ مقام‌جويى،‌ شهرت‌طلبى و محبوبيت‌خواهى ميان مردم،‌ از امور تباه‌كننده سير و سلوك‌اند،‌ البته اگر ثروت و مقام وسيله‌اى جهت تنظيم حيات خود و ديگران باشد،‌ نه‌تنها مانع ره كمال نخواهد بود،‌ بلكه به‌خاطر مشقت‌هايى كه سالك در اين مسير تحمل مى‌كند،‌ عبادت تلقى خواهد شد...

*حساب و کتاب در آخر روز

در گفتاري از آيةالله مجتهدي تهراني با عنوان فرودگاه ملائک هم می خوانیم:

راه غلبه بر نفس،‌ محاسبه است،‌ بعضي اولياي خدا يك دفتري همراه خود داشتند و هر كاري كه مي‌كردند مي‌نوشتند،‌ در آخر روز هم نشسته و حساب كارهاي خود را مي‌كردند كه ما در اين روز چه كرديم،‌ چه‌مقدار اطاعت خداوند متعال را نموديم،‌ چه مقدار سرپيچي و نافرماني كرديم. امام موسي كاظم فرمودند:

ليس منّا من لم يحاسب نفسه في كلّ يوم فان عمل خيرا استزاد‌الله منه و حمد‌الله عليه و ان عمل شرّا استغفرالله منه و تاب‌اليه؛ بحارالانوار/70/72.

در نوشتاری دیگر با عنوان راه‌کارهاي خودسازي از مرجع فقيد جهان تشيع، آيةالله‌العظمي بهجت     

آمده است:جماعتي از اين جانب،‌ طلب موعظه و نصيحت مي‌کنند؛ اگر مقصودشان اين است که بگوييم و بشنوند و بار ديگر در وقت ديگر،‌ بگوييم و بشنوند! حقير عاجزم و بر اهل اطلاع پوشيده نيست.

و اگر بگويند کلمه‌اي مي‌خواهيم که ‌امّ‌الکلمات باشد و کافي براي سعادت مطلقه دارين باشد،‌ خداي تعالي قادر است که از بيان حقير،‌ آن را کشف فرمايد و به شما برساند.

پس عرض مي‌کنم که غرض از خلق،‌ عبوديت است (و ما خلقت‌الجن و‌الانس إلا ليعبدون؛ (ذاريات/56) و حقيقت عبوديت؛ ترک معصيت است در اعتقاد که عمل قلب است و در عمل جوارح.

و ترک معصيت،‌ حاصل نمي‌شود به‌طوري‌که ملکه شخص بشود،‌ مگر با دوام مراقبه و ياد خدا در هر حال و زمان و مکان و در ميان مردم و در خلوت؛ ولا أقول سبحان‌الله و‌الحمد لله،‌ لکنه ذکر‌الله عند حلاله و حرامه.

*توصیه به طلاب جوان

در مطلبی دیگر رهنمودهايي از حضرت آيةالله اشتهاردي در باب معارف دینی و آموزه های اخلاقی برای گروههای مختلف آمده و از جمله خطاب به طلاب علوم دینی ساکن حجره ها می گوید:

توصيه من به طلاب جوان آن است که تا زماني حجره‌نشين هستند، در حجره از حرف‌هاي متفرقه و مباحثي که فاقد ارزش علمي و معنوي هست پرهيز کنند، با يکديگر قرار بگذارند که حرف غيرعلمي نزنند. اگر اين‌گونه شد، شيطان مأيوس مي‌شود.

محصل بايد تصلّب داشته باشد، محکم بايستد تا نتوانند به راحتي او را برگردانند؛ و اگر بزرگان مي‌گويند حوزه بايد پاسخ‌گو باشد معنايش همين است؛ يعني بايستي اشکالاتي را که بر دين، مذهب، امام معصوم ، علما و ساير جهات ديني مي‌کنند، پاسخ دهيم، نه اين‌که با توجيه و در نظر گرفتن مصلحت، به نحوي اشکالات را تأييد کنيم! دشمنان از اين طريق مي‌خواهند دين اسلام را تغيير دهند، لذا مسئوليت محصلين اين دوره بيشتر از شيخ انصاري‌ها و ماقبل ايشان است. شرايط امروزي به‌گونه‌اي است که طلاب محترم، هرکس در حد خودش بايد مطالعاتي داشته باشد و جمله فاطلبواالعلم من مظانه و اقتبسوا من اهله، معنايش همين است

*سفارشی از آیت‌الله سعادت‌پرور

و بالاخره توصيه‌هايي دل‌نشين از  حضرت آيةالله سعادت‌پرور تهراني که حسن ختامی بر این پرسه معنوی در بوستان معارف دینی و مضامین و آموزه های اخلاقی در آستانه ماه مبارک رمضان است؛

اي عزيزان من! خود را بشناسيد كه شناختن خدا در خودشناسي است. كسي از اين انديشه (خداشناسي) زيان نديده است.

كوشش بي‌جا براي دنيا مكنيد كه به غير روزي خود نتوانيد رسيد. غم و غصه دنيا را به خود راه ندهيد كه زيان در اين است.

از هواپرستي كناره گيريد، تا همه‌چيز به شما داده شود؛ و بدانيد آن‌چه در هواپرستي مي‌جوييد، در ترك هوا يافت مي‌شود.

نفس را نبايد زياد در فشار گذاشت تا از فرمان سركشي كند؛ بلكه بايد همه لذايذ را به‌طور اعتدال به او داد. در اولين قدم بايد لذت شرك جلي و معصيت خدا را قطع كرد و به مرور زمان دست به امور ديگر زد.

در مقابل شيطان، به واجبات و ترك معاصي بپردازيد. هنگامي‌كه قدرت معنوي‌تان افزوده شد، به ترك مكروهات و انجام مستحبات بپردازيد.

آری؛ همانطور که گفتیم در این مجموعه، مطالب متنوعی در حوزه مباحث معرفتی و آموزه های اخلاقی و نکات ارزنده ای در راه کسب فیض از خوان پرکرامت رمضان با دست یازیدن به منش معنوی و سلوک عرفانی و تهذیب نفس و تخلق به اخلاق دینی به مخاطبان عرضه شده است.

مجموعه ای که می تواند برای همه آحاد مردم مسلمان و به ویژه برای مبلغان عزیز ماه رمضان ره توشه ای ارزشمند و سودمند به شمار آید.

باشد که همه ما توفیق یابیم تا بر سر خوان پرنعمت و مصفا و زلال رمضان در میهمانی خدا بنشینیم و از تبار کسانی باشیم که به توفیق درک حقیقت رمضان و مستفیض شدن از نعمات بی پایان آن نائل آمده اند.

آمین یا رب العالمین!

افق پارسایی به همت هفته‌نامه افق حوزه منتشر شده است علاقه‌مندان با تلفن32900534-025 تماس بگیرند و یا به پایگاه اطلاع‌رسانی http://www.ofogh.hawzahqom.ir    مراجعه کنند.