خبرگزاری حوزه/ این روزها فیلمی بر پرده سینماهای کشور رفته است که با دیدنش تعجب و تأملی جدی در ذهن مخاطب آگاه و دغدغه مند به وجود می آید.
«طبقه حساس» فیلمی کمدی است و داستان مردی را روایت می‌کند که بعد از مرگ همسرش او را در یک قبر دو طبقه دفن می‌کند، اما پس از مدتی که سر مزار همسرش می‌رود، متوجه می‌شود به اشتباه، مردی غریبه در آن مکان (طبقه دوم قبر) دفن شده است.
نگاهی به عملکرد کمال تبریزی
«طبقه حساس» با نام قبلی «قبر دو طبقه» جدیدترین فیلم کمال تبریزی پس از فیلم هایی چون «لیلی با من است»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «مارمولک» ،«همیشه پای یک زن در میان است» و فیلم های توقیف شده «پاداش» و «خیابان های آرام» است.
کارگردان فیلم معروف «مارمولک» که با رویکردی دوپهلو و گزنده با آن فیلم، ضربه جدی و ناجوانمراده ای به روحانیت و حرمت این قشر خطیر و حساس وارد کرد و حساسیتها و اعتراضات علما و مراجع را به دنبال داشت، این بار و در فیلم دیگری با عنوان «طبقه حساس» دست به شگردی عجیب و تأمل برانگیز زده و از آستین خویش، موجود خاصی را بیرون آورده و به سینمای ایران و مخاطبانش و البته به جامعه متدین و متعصب و البته مذهبی ایران عرضه کرده است!
چراکه به اعتقاد نگارنده، عنصر اصلی و کاراکتر اول و مهم ترین حرف این فیلم، در مواجهه با همین قشر متدین و به خصوص با روحیات ویژه اش و از جمله «غیرت» است که در فیلم «طبقه حساس» به شدت مورد حمله و هجمه غیرمستقیم و هنرمندانه(!) کارگردان و نویسنده اش قرارگرفته است.
فتح گیشه به هر قیمتی
فیلم «طبقه حساس» را می توان در زمره آثاری دسته بندی کرد که حاضرند برای رسیدن به مخاطب بیشتر و فتح گیشه و خنداندن مردم دست به هر کاری بزنند و از هر تابویی عبور کنند و هر خط قرمزی را رد نمایند.
حتی اگر این خط قرمز به تمسخر گرفتن عنصری به نام غیرت باشد و هجویه ای بر مناسک کفن و دفن و کنار هم قراردادن پیکر بی جان یک زن و مرد در قبری دو طبقه.
حمله به غیرت و تعصب
جای این سوال باقی است چگونه می توان پذیرفت در نظام مقدس جمهوری اسلامی و در زمانه ای که علی القاعده می بایست ارزشهای اخلاقی و رویکردهای معنوی و انگاره های دینی که از جمله مهم ترین آنها حیا و عفاف و نجابت و متانت است به بهانه فیلم و سینما و قصه گویی و سرگرمی و خنداندن مردم و کشاندنشان به سالنهای سینما، اینگونه مورد هجمه قرارگیرد.
در فیلم «طبقه حساس» شاهدیم که چگونه به یکی از مهم ترین و خطیرترین و حساس ترین عناصر رفتار اجتماعی مسلمانان یعنی تعصب صحیح بر حرمت ناموس و غیرت و حمیت و شرافت مردانه حمله می شود و به بهانه طنز و کمدی، این مولفه حیاتی در حیات فردی و اجتماعی یک مسلمان و بلکه یک انسان، مورد هجمه قرارمی گرد و دستاویزی برای تمسخر و دهن کجی می گردد.
شخصیت، اصلی این فیلم با شمایلی که تداعی کننده قشر غیور و متعصب به ارزشهای دینی و فرامین آیینی است، به عنوان انسانی مشنگ و عقب افتاده و تقریبا دیوانه که تعصبی کور و کج فهمی وحشتناکش همه را به جان هم انداخته و معضل ساز و مشکل آفرین شده معرفی می شود و به نمایش درمی آید.
در واقع او با دغدغه ها و تعصبات و روحیاتش، موجب اختلال در مناسبات انسانی از سویی و فرورفتن در چاه افکار و منویات تاریک و عقب مانده و املش می گردد و این همه در حالی است که موضوع و محمل اصلی فیلم که همان مجانست و درهم آویزی زن و مرد نامحرم- با ایده شیطنت آمیز و راه در روی زن و مرد از دنیا رفته است، بستری فراهم می آورد که به زبان طنز و هجو و هزل و فکاهه، و در لفافه کمدی، بسیاری از ارزشهای اسلامی و بلکه انسانی مورد طعن و تمسخر قرار گیرد.
از جمله نشانه های این موقعیت هم این است این مرد، تنها در همین روال و معضل فرضی، باقی و مبتلا نمی ماند و قصه و روایت فیلم به حوزه هایی دیگری کشیده می شود که از خنگی و مشنگی او گرفته تا شیطنت و شخصیت لغزان و دوروی خود و اطرافیانش را دربرمی گیرد.
نقش نچسب یک طلبه
با این لحاظ در فیلم «طبقه حساس» تمهدیاتی اندیشیده شده که بتوان زبان منتقدین را بست که از آن جمله باید به حضور طلبه روحانی فیلم اشاره کرد که اساسا حضوری نچسب و وصله شده به فیلم دارد و کارکردش تنها در حد گنجانده شدن یک سوپاپ اطمینان به غلظت هجوهای مخرب و ویژگی های منفی فیلم است.
حجم بدآموزی و القائات منفی فیلم در سراسر روایت داستان، منتشر و مستتر است و چگونه می توان خانواده ها و به ویژه جوانان و نوجوانان و حتی بچه ها را از گزند آن مصون داشت.
به همه اینها باید اضافه کرد، حجم قابل توجه و انبوه حرکات و سکنات و دیالوگهای گاه مبتذل و ... فیلم را که نگارنده خود را مجاز به ذکر آنها نمی داند و تنها می تواند نخبگان و ناظران و بانیان ساخت چنین فیلمی را به دیدن و شنیدن آنها دعوت کند، شاید به خاطر آورند برای ساخت چه شاهکاری زحمت کشیده و پول بیت المال را با فراغ بال و سخاوت بی‌نظیرشان هزینه کرده اند!
از کسانی که حاضرند برای فتح گیشه و رسیدن به پول و شهرت و مخاطب بسیار، دست به هرگونه هنرنمایی ابتذال آمیزی هم بزنند، نمی توان توقع و سوالی داشت؛ سوال اصلی از متولیان امر و بخصوص بانیان ساخت چنین فیلمهایی است که با چه مجوزی و تحت چه وجدان و آرمانی حاضر به چنین ساخت و سازی شده اند؟!
و نیز از مدیران وزارت ارشاد و سازمان سینمایی که چگونه مجوز نمایش به فیلمی مثل «طبقه حساس» داده اند؟!
