شاعر عراقی: مثل ما عراقیها با عربها مثل برداران یوسف است، اما مثل ما با مردم ایران، مثل برداران توامان و دوقلوی یوسف
خبرگزاری حوزه/ علی الشلاه، شاعر معروف عراقی میهمان جشنواره شعر فجر بود. او در این جشنواره شعری با عنوان «طاغوت» خواند که ده سال قبل از سقوط صدام سروده است.
شاعر شعر «طاغوت» می گوید: این شعر یک پیشگویی بود درباره فرجام او. در آن سالها برخی پیش بینی میکردند که صدام عاقبت خودکشی میکند. اما من گفتم نه. او را دستگیر و پس از محاکمه به سزای اعمالش میرسد. این شعر نیز صحنههای آخر زندگی طاغوت را توصیف میکند، صحت پیشگویی من را تاریخ درج شده در پائین کتاب که در بیروت چاپ شده است ثابت می کند.
در زیر این شعر را که موسی بیدج برای اولین بار برای جشنواره شعر فجر ترجمه کرده است، میخوانید:
طاغوت
شعر: علی الشلاه
متنبی گفته است:
«ظلم کردن در سرشت آدمی است
اگر کسی را دیدید که ظلم نمیکند
حتما علتی دارد.»
آنگاه فصلی پایانی فرا رسید
اطرافیانت آرام شدند
و غریزههایشان در و دشت خوابید
تو تنها نشستهای
و در توهم مرمرین خود ماندهای
بگو به من .... چرا؟ چرا؟
هر کجا رفتهای تباهی بردهای
ویرانی
جامه مندرس خود را
همه جا کشانده است
هزار هزاران زن سوگوار
به سیاهی نشسته است.
چرا؟ چرا؟
باور کردهای
که خدا تو را فرستاده است
هیچ خدایی ملتی را به قاتلش نمیبخشد
دست بردار از سرنخهای آسمان دور شو از چشم باغ و راغ
و خرما و خورشید و خوان و نان
از هوای رمهها دور باش
تا بتوانند در دشت آواز در دهند
دور شور
دور شو که ما نفرینت کردهایم
آری نفرینت و چه پنداشتهای؟
نفرین پابرهنهها کارا نیست؟
گوش کن!
اینجا تمام صداها نفرینت کردهاند
بادها و گردبادها
آب و جویبارها
چهره ی دختران
توپ پسران نفرینت کردهاند.
بر آمدن صبح
فرود آمدن شب
و آواز پرندهها
بستر چارپایان، گلها و بدکارهها
نفرینتکرده اند
گیاهان دریاها
چه کسی تو را میبخشد قاتل من
آیا حجم نفرت را
در انگشت تک افتادهای برهنه در باد
درک میکنی؟
آیا کشتهگانی را
که شبانه خواب فررزندانشان را میبینند
میبیننی؟
آیا ناله دیوار زخمی را
که یارانش را صدا میزند میشنوی
تو که آبها را ویران کردهای
کبوتران را
نخلها را
آیا تو نامهایشان را به یاد داری
و خاکستر شادیهایشان را؟
کدامشان تو را میبخشند
قاتل من
چه کسی فصلها را به سوی مادرشان باز میگرداند
چه کسی میتواند تو را ببیند
حال آن که خون گرداگردت را گرفته است
و جان پناهی نداری
این خون سنگین
بر جنگلی بزرگ هم دشوار است
و بر کشیشی در لحظه اعتراف هم بسیار است
تا شوربختان را بار هیزم ترانههایت کنی
آیا از نقشهها
صحرای خالی را باور کردهای؟
و از تمام دشتها
برای خویشان زنت چاپارخانه ساختهای
مگر باور کردهای که زندگی
نشستن در سنگر باد است؟
که تاریخ در علف خواهشها کمین برده است
یا روزگار در بافه غبار مرده است؟
آیا باور کردهای
تلنبار مدایح را؟
قاتل من!
آیا عمری برایت مانده است
تا در پنهان از چشم یتیمان هزینه کنی؟
و آیا خواهشی برای گریه در تو می روید
به غیر تو تسلیم کنند
و اگر عسسها
هم اینک نفسهایشان را
به غیر تو تسلیم کنند
چه کسی این کینه را
با روخ خاک پاک میکند
به غیر تو تسلیم کنند
ما تو را به دست خدا سپرده ایم
که او نیز دشمن توست
تو که از هیچ وعده و وعیدی به خود واهمه نمیداری
و ما مسیح بر دار آویختهای هستیم
در دربار هارون غیر رشید
پس بگو چرا؟ چرا تو را به سهم خودم ببخشم در این رفتار فاجعهبار
بگو چرا؟ آیا شایسته است که بخوابی
تا نبینی این ملتی را که به خواب هم نمی آیند؟
بگو هر کس، هر زنده ای، جنبده ای
بگو چه کسی جز تو زنده است
بگو قاتل من بگو چرا؟
امان 1995
موسی بیدج، شاعر و مترجم زبان و ادبیات عرب پیش از شعرخوانی شلاه با بیان اینکه ما همواره معتقد بوده و هستیم که جنگ ایران و عراق، جنگ حکومت بعثی صدام با ملت ایران بود، گفت: شاهد این مدعا شعرهای علی شلاه است. این شاعر در سال 1965 در بابل (صد کیلومتری بغداد) متولد شده است، ایشان دکتری ادبیات را در کشور سوییس گذرانده است و شاعر، مترجم و دبیر جشنواره شعر متنبی است که شاعران کشورهای عرب و اروپا در آن شرکت میکنند. وی همچنین دبیر جشنواره بین اللملی بابل است که چند دوره آن تاکنون برگزار شده و سال گذشته من، علیرضا قزوه و عبدالملکیان در آن شرکت کردیم.
وی افزود: شلاه نماینده پارلمان اروپا بود که به خاطر دغدغههای فرهنگی و پرداختن به این حوزه، از دنیای سیاست خداحافظی کرد.
شلاه، پس از آنکه پشت تریبون رفت گفت: مثل ما عراقیها با عربها مثل برداران یوسف است، اما مثل ما با مردم ایران، مثل برداران توامان و دوقلوی یوسف است. ما و ایرانیها یک ملت هستیم با دو زبان، اما ادبیات، فرهنگ و هویتمان یکی است.
