سرویس علمی فرهنگی/سخن از فرزانه ای است که در گسترش فرهنگ«اجتهاد»نقش بسزایی داشته و دقت و ژرف نگری اش،زبانزد بزرگان بوده، شاگردی ملا محمد تقی مجلسی را به بهترین نحو انجام می دهدو از خرمن علم او خوشه ها برمی چیند و بعدها صاحب «بحارالانوار» را در دامن علمی خود پرورش میدهد.

خطه شیروان در سال 1033 ه ق، شاهد تولد کودکی بود که نام او را محمد نام نهادند و از آنجا که از هوش و استعداد سرشاری برخوردار بود توجه استاد و خانواده اش را بر می انگیزاند و پس از اتمام مکتب به خاطر عشق و علاقه به یادگیری معارف اهل بیت(ع)و تشویق پدرو مادرش راهی حوزه علمیه شیروان شده و شروع به تحصیل علوم دینی می کند.

*هجرت رسم دیرینه بزرگان حوزه

نوجوان شیروانی پس از فراگیری مقدمات، برای تکمیل دانش حوزوی خود به رسم بزرگان حوزه چاره ای جز هجرت نمی‌دید.لذا به حوزه علمیه اصفهان که در آن زمان پذیرای علما و طلاب فراوانی بود هجرت می کند و هم و غم خود را صرف فراگیری علوم اهل بیت(ع)می نماید به گو نه ای که پس از چند سال، فقه، اصول، تفسیر،حدیث، کلام، فلسفه، ریاضیات و نجوم را به خوبی فرامی‌گیرد.

*مدقق شیروانی

میرزای شیروانی به دلیل ژرف نگری و تلاش شبانه روزی،در مدت کوتاهی به مدارج عالی علمی راه پیدا می کند و با برگزاری جلسات پرسش و پاسخ و نگارش آثار علمی و تحقیقی، به عنوان«اندیشمندی صاحب نظر»شناخته می شوداز این رو با لقب«مدقق شیروانی»زبانزد محافل دینی و مذهبی شده و طلاب زیادی در حوزه درسی وی شرکت نمودند.

*هجرت به حریم نور علوی

حوزه نوپا و جدید التاسیس اصفهان،توانایی جذب همیشگی اهل علم را نداشت، چرا که حوزه کهنسال نجف اشرف و آستانه مقدس امیرالمومنین(ع) همواره پذیرای خیل مشتاقان و دانشمندان علوم اسلامی بوده و قلب ها و اندیشه های طلاب را سیراب و شکوفا می ساخت لذا «مدقق شیروانی» نیز، همانند سایر بزرگان به نجف هجرت می کند تا با توسل به دامن امیر بیان،مولی الموحدین(ع) از سرچشمه اخلاق،عرفان و دانش سیراب شود.

* خوشه چینی از خرمن بزرگان علم و عمل

میرزای شیروانی برای فراگیری علوم گوناگون، نزد بزرگان حوزه به شاگردی می پردازد که از مهم ترین اساتید وی می توان به این بزرگان اشاره کرد::ملامحمد تقی مجلسی،که بعدها به افتخار دامادی ایشان نیز می رسدوآقا حسین بن جمال الدین معروف به محقق خوانساری که محقق شیروانی سرآمد شاگردان فلسفه ایشان می شود و از وی اجازه روایی نیز کسب کرده است.

*شاگردان نام‌آور

برخی از دانش آموختگان مکتب میرزای شیروانی عبارتند از: ملامحمد‌باقر مجلسی‌ صاحب «بحارالانوار»، امیرمحمدصالح خاتون‌آبادی،آقا محمد اکمل اصفهانی پدر علامه وحید بهبهانی،میرزاعبدالله افندی اصفهانی که وی از استادش میرزای شیروانی همواره با عنوان«استاد علامه» یاد می کرده است،شیخ حسن بلاغی صاحب«تنقیح المقال» که پس از تجلیل از استادش در کتابش چنین می نوسد:«سوگند به جانم که او یگانه عصرش و یکتای روزگارش بود...وی شاگردان دانشمند و فاضلی دارد....»، سید صدرالدین رضوی قمی همدانی وبسیاری از بزرگان دیگر.

*تالیفات و آثار به جا مانده

میرزای شیروانی که در فنون مختلف به مطالعه و پژوهش پرداخته بود،اندوخته ها، تجارب و نظرات خود را در مجموعه هایی گردآوری کرد که بیشت آنها عربی و در چهار قسمت کتاب ها،حواشی،رساله ها و شرح هانگارش یافته که از مهم ترین کتاب ها می توان به:«اثبات عصمه الائمه»،«اثبات النبوه والامامه»،«احباط والتکفیر»،«الجبر و الاختیار»، «جیش اسامه» و« دیوان شعر» نام برد،که یکی از اشعار منسوب به آن عالم فرزانه چنین است:

یاد تو کنم،دلم پر از خون گردد

                                  وین دیده اشک خیز،جیحون گردد

هرچند زدیده اشک حسرت بارم

                                 درسینه ام آتش غم افزون گردد.

*غروب خورشید فقاهت

میرزای شیروانی به سبب اشتغالات علمی و کهولت،دچار بیماری سختی شد،به شکلی که درد،همه وجودش را فرا گرفته بود،اما با توجه به همه این همه مشکلات شکیبایی خود را از دست نمی دهد تا اینکه در ماه مبارک رمضان سال1098ه ق نشانه های عروج و پرواز به جایگاه حقیقی در سیمای آن فرزانه 65ساله جلوه گر شده بودو پس از یک سال و نیم بیماری، سرانجام در ظهر جمعه29ماه مبارک، کبوتر روحش به سوی عرشیان پرواز کرده و میهمان اولیاء الله می شود و پس از تشییع باشکوه در مشهد از سوی مقامات کشوری و لشکری مخصوصا علامه مجلسی ،طلاب و عموم مردم در مدرسه میرزا جعفر مشهد مقدس به خاک سپرده می شود.