به گزارش خبرگزاری «حوزه»، این میز گرد علمی با حضور جمعی از اساتید و دانش پژوهان جامعه المصطفی در سالن اجتماعات موسسه آموزش عالی علوم انسانی در قم برگزار شد.
حجت الاسلام خیری دبیر این میزگرد علمی با تبریک ایام الله دهه فجر انقلاب اسلامی، تصریح کرد: انقلاب اسلامی پیچ تاریخی را در عرصه تحولات سیاسی و فرهگی ایجاد نمود و گفتمان های غالب عصر معاصر را دچار چالش کرد.
وی با بیان این که پیشرفت‌های روز افزون امت اسلامی به ویژه ایران اسلامی دشمنان را متوجه ظرفیت‌های عظیم معارف ناب الهی، انقلاب، روحانیت و حاکمیت ولایی جمهوری اسلامی ایران کرد، افزود: یکه تازی مکتب اهل بیت(ع) در ارائه الگوی مطلوب دینی در عصری که به سمت افول دین حرکت می کرد، دشمنان دین و دیانت را به فکر مقابله و ضربه زدن به ماهیت انقلاب اسلامی به طور خاص روحانیت انداخت.
وی با تاکید بر این که در عصر کنونی روحانیت در سیبل ترکش های توطئه‌ای دشمنان اسلام قرار دارد، ابراز داشت: اگر جایگاه روحانیت و انقلاب و مسئولیت ها و انتظاراتی که نسبت به روحانیت وجود دارد، درست تبیین نشود، امکان اجرای توطئه دشمنان فراهم خواهد شد.
وی توجه واقع‌بینانه به ضعف‌ها و قوت‌ها را عاملی برای شناخت صحیح دانست و یادآور شد: باید با مراجعه به مباحث تاریخی، و مطالعه فراز و فرود نهضت‌های گوناگون، نسبت به عبرت ها و بزنگاه های تاریخی شناخت صحیحی را کسب نماییم.
در ادامه، حجت الاسلام معصومی، رئیس موسسه آموزش عالی علوم انسانی نیز در این میزگرد علمی با تاکید بر این که رسالت سنگین روحانیت در انقلاب اسلامی، موجب شده است تا این نهاد مقدس کمتر نسبت به رابطه خود و انقلاب توجه نماید، تصریح کرد: روحانیتی که می خواهد به عنوان یک جریان مرتبط با انقلاب اسلامی شناخته شود؛ باید تعریف درستی از انقلاب اسلامی و روحانیت داشته باشد.
وی شناخت جایگاه روحانیت در منظومه انقلاب اسلامی را مهم ارزیابی کرد و خاطرنشان کرد: باید رابطه روحانیت با نظام اسلامی به لحاظ نظری و تاریخی در منظومه جایگاه روحانیت بررسی شود.
این محقق حوزوی در ادامه سخنان خود ضمن تبیین روحانیت در جامعه و نقش های مهمی که بر عهده او نهاده شده است، اظهار داشت: روحانی تنها به معنای اسلام شناس صرف نیست. بلکه روحانی باید ضمن اسلام شناسی، ایمان به آرمان ها و ارزش‌ها داشته و مجموعه نظام تعلیم و تربیتی خاصی را طی کرده باشد.
رئیس موسسه آموزش عالی علوم انسانی در ادامه سخنان خود با اشاره به مراحل تاریخی چهارگانه روحانیت و جایگاه وی در عرصه اجتماع، ابراز داشت: "روایتگری"، "دوران فقاهت"، "دوران زعامت" و نیز "دوران ولایت" از مهمترین مراحل تاریخی حضور روحانیت در عرصه های گوناگون اجتماعی است.
حجت الاسلام معصومی تاکید کرد: بر اساس تعریف‌های ارائه شده، متوجه می‌شویم که انقلاب اسلامی با رسالت روحانیت پیوند خورده و این رسالت روحانیت بود که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
وی، عصر روایت گری روحانیت را مورد توجه قرار داد و اذعان داشت: در زمان نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه اطهار(علیهم السلام) روحانیت محوریت مستقلی نداشت. بلکه در اجتماع به عنوان نمایندگان و وکلای معصومین(علیهم السلام) حضور پیدا می کردند.
این محقق حوزوی خاطرنشان کرد: با توجه به آغاز غیبت صغری و حاکم شدن فضای تقیه بعد از شهادت امام حسن عسکری(ع) و نیز نزدیکی عصر روایت گری به زمان ائمه اطهار(علیهم السلام)، تنوع موضوعی خاصی وجود نداشت و مسائل مستحدثه خاصی روی نمی داد. لذا اگر همان احادیث به مردم منتقل می‌شد، پاسخگوی نیاز جوامع اسلامی بود.
وی با بیان این که عصر روایتگری وضعیتی طبیعی بود که عالمان آن دوران به خوبی از عهده آن بر آمدند، تصریح کرد: علمای هر عصری تا حد زیادی بر اساس اقتضائات زمان به خوبی عمل نموده‌اند. اگر فضای حاکم بر جوامع اسلامی را به خوبی درک کنیم، خواهیم فهمید که عکس العمل علمای هر عصر شبیه معجزه بوده و تنها با اتصال به ائمه معصوم(علیهم السلام) می توان چنین رویکردی را رقم زد.
رئیس موسسه آموزش عالی علوم انسانی در ادامه عوامل ضعف حضور روحانیون در زمان‌های گوناگون را مورد توجه قرار داد و اذعان داشت: با دور شدن از زمان نبی مکرم اسلام(ص) هر اندازه نقش خلفا و حکما در اداره امورات جامعه اسلامی پررنگ تر می‌شد؛ خود به خود نقش عالم دینی را کمرنگ تر می نمود. و همواره حاکمیت جور خود را در تشخیص و تعریف دین سهیم می دانست.
وی با اشاره به این که دستگاه خلافت حتی به علمای اهل سنت نیز اجازه زعامت در جوامع اسلامی را نمی داد، اطرنشان کرد: کسانی اجازه اعمال رهبریت دینی را داشتند که سینه چاک دستگاه خلافت بوده، موید افعال آنان باشند.
کارشناس این نشست علمی، تغییر تعریف دین از اداره تمام امورات و اقتضائات حیات بشر و منحصر شدن آن در برنامه‌های معنوی را از دیگر چالش های پیش روی روحانیت دانست و تصریح کرد: متاسفانه با تعریف جدید از دین که تاثیرپذیری آن از کلیسا را نمی توان نادیده گرفت؛ به بهانه حفظ قداست دین، رابطه آن با دنیا را قطع کردند و تنها تعریف معرفتی و آخرتی را مورد توجه قرار دادند.
وی ضمن تاکید بر این که انقلاب اسلامی احیا کننده اسلام در عصر افول دین بود، اظهار داشت: امام خمینی(ره) هموراه با دو تفکر اسلام سکولار و اسلام متحجرانه که دین را منزوی و جدای از سیاست تلقی می نمودند مقابله می نمود.
حجت الاسلام میر علی، استاد علوم سیاسی موسسه آموزش عالی علوم انسانی نیز در ادامه میزگرد "انقلاب اسلامی و روحانیت، مسئولیت ها و انتظارات" با بیان این که ماهیت انقلاب اسلامی، ماهیتی فرهنگی بود که تواست گفتما توحیدی را در عصر جدید احیا نماید.
وی با تاکید بر این که انقلاب اسلامی گفتمان های مدون و نظریه‌های نوساز جهان معاصر را به چالش کشید، اظهار داشت: کارشناسان دینی در گذر تاریخ همواره با دو حرکت استبداد و استعمار مقابله می نمود.
این محقق حوزوی پیشینه تاریخی حضور روحانیت در اجتماع را از زمان حیات نبی مکرم اسلام(ص) دانست و تصریح کرد: روحانیت پاسخگوی امورات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع اسلامی بودند که متاسفانه در دوران معاویه، با به انزوا کشانده شدن متخصصان علوم دینی، مسئولیت آنها منحصر در روایتگری شد و سایر مناصب اولیای الهی از روحانیت گرفته شد.
وی سکولاریزه شدن کشورهای اسلامی توسط عنصر استعمار را یکی دیگر از چالش های مواجهه ای روحانیت در گذر تاریخ عنوان کرد و ابراز داشت: استعمار با روند سکولاریزه کردن کشورهای اسلامی تعریف جدید "روحانی عالم و مرجع نباید در امورات حکومت مداخله ای داشته باشد" را در میان جوامع اسلامی مطرح کرد.
حجت الاسلام میر علی در بخش دیگری از سخنان خود عقلانیت نهفته در آموز های اهل بیت(علیهم السلام) را عاملی مهم در شناخت اقتضائات زمانی و مکانی عنوان کرد و افزود: بدون پشتوانه عقلانیت، فرآیند تاریخی و نیازهای مقطعی آسیب‌زا بوده و زعامت علمای شیعه را دچار چالش می کند.
وی در ادامه حفاظت از مبانی معرفتی و فکری مکتب اهل بیت(علیهم السلام) را از مهمترین تلاش های علمای شیعه در تاریخ دانست و یادآور شد: علمای شیعه با تکیه بر آموزه های اهل بیت(علیهم السلام)، توانست خود را از بزنگاه های تاریخی نجات داده و اصل دین و اصل نظریه ولایت فقیه را حفظ نماید.
وی، مقابله روحانیت با رویکردهای سکولاریسم را از برنامه‌های گفتمانی روحانیت در عصر معاصر عنوان کرد و یادآور شد: امام خمینی(ره) ضمن درک صحیح از انحرافات اعمالی استعمار جهانی در جوامع اسلامی، برنامه‌های خویش را ناظر به این موضوع ارائه نمود.
