به گزارش خبرگزاری «حوزه» از یزد؛ در این جلسه دکتر میرخلیلی، به عنوان استاد و دکتر ملک ثابت به عنوان اساتید مخالف و موافق نظام جدید حوزه و دکتر میمندی به عنوان استاد میهمان، به بحث و گفتگو پیرامون موضوع پرداختند.

دکتر میرخلیلی با اشاره به ویژگی­های مثبت نظام قدیم حوزه، در مورد حلقات مباحثه و حضور فعال طلاب در دروس، گفت: نظام قدیم حوزه بر پایه فهم و درک مطلب استوار بود و افراد براساس توانمندی خود درس می­ گرفتند و امتحان می­ دادند.

وی با اشاره به نظام جدید آموزشی حوزه، افزود: نظام فعلی، مدرک گراست، البته مخالف تحول در حوزه نیستیم، اما در حال حاضر یک نظام قدمت­دار را کنار گذاشته و یک نظام مدرک گرا را جایگزین آن نموده­ایم.

*لزوم تحول در حوزه

دکتر ملک ثابت در نقد سخنان استاد میرخلیلی، با تاکید بر این که تحول امری حتمی و لازم است، گفت: حوزه­ ها باید خود را با تغییرات زمان خصوصأ با ارتقای فناوری و سرعت انتقال مفاهیم و شیوه­ های تبلیغ دین و مقابله با مخالفین وفق دهند و گرنه منزوی می­ شوند.

وی ادامه داد: قبل از ورود به بحث لازم است تعریف دقیقی از نظام قدیم و جدید حوزه و محدوده­ ی زمانی هر یک ارائه شود. همچنین باید مقطع زمانی خاصی که نظام قدیم را به نظام جدید پیوند می­ دهد، مشخص کرد و برای ارزیابی نظام قدیم، محاسن و معایب حوزه را تنها در دوره منتهی به مقطع تحول بررسی کرد، نه همه دوره­ ها.

استاد ملک ثابت خاطرنشان کرد: یقینا حوزه ها سابقه­ ای درخشان دارند، اما معلوم نیست در دوره مورد بحث ما همچنان پیشتازی خود را در تحولات اجتماعی حفظ کرده باشند؛ به عنوان نمونه در زمان امام صادق (ع) اگر شبهاتی مطرح می­ شد فورا توسط امام پاسخ داده می­شد، اما در این زمان، با حجم وسیعی از شبهات روبرو هستیم.

*تربیت یافتگان نظام قدیم

دکتر میرخلیلی در پاسخ به استاد ملک ثابت به شخصیت­ هایی نظیر شهید مطهری، شهید بهشتی و ... اشاره کرد و گفت: همگی این شخصیت ها دست پرورده نظام قبل از انقلاب بودند و به اعتراف همگان تا حد بسیار بالایی پاسخگوی شبهات جامعه بودند. اما در حال حاضر جای چنین علمایی در حوزه ها خالی است.

*نظام فعلی هم کارآمد است

استاد ملک ثابت در مخالفت با نظر دکتر میرخلیلی مبنی بر کمبود شخصیت هایی مانند شهید مطهری، شهید بهشتی و ...، تصریح کرد: در حال حاضر نیز شخصیت­ های بسیار موثری در حوزه­ های نظام جدید در حال پرورش هستند و از آنجا که در سطح بین المللی هم در حال کار هستیم. برخی از شخصیت­ های پرورش ­یافته نظام فعلی توانسته­ اند در خارج از کشور و طلاب غیرایرانی در سطح کشورهای خود، زبان گویای اسلام باشند.

*نتیجه­ گیری از دستاوردهای نظام جدید بسیار زود است

وی، نتیجه ­گیری از دستاوردهای نظام جدید را بسیار زود دانست و اضافه کرد: نتایج این نظام سال ها بعد مشخص می­ شود. نظام جدید با برنامه­ ریزی دقیق و جلوگیری از اتلاف  وقت حوزویان، به جای هر 50 سال یک نفر می­ تواند در هر سال 50 نفر از قبیل شهید مطهری را تقدیم جامعه کند.

*ورود استاد میهمان به بحث

در ادامه بحث، دکتر میمندی به عنوان استاد میهمان نیز با ورود به بحث مناظره، با انتقاد از ارائه برخی دروس فعلی که در حوزه تدریس می­ شود، ابراز داشت: در حال حاضر برای درسی نظیر ادبیات عرب از کتاب «رشید شرطونی» استفاده می­ شود که نویسنده  آن مسیحی است، در حالی که منابع اسلامی بسیار بهتری می­ تواند جایگزین آن گردد. همان طور که در گذشته هم چنین بوده است.

*گرایش به نظام دانشگاهی

وی با اشاره به گرایش نظام جدید به نظام دانشگاهی، افزود: الان مساله مدرک­گرایی بسیار اوج گرفته که در دل خود نمره­ گرایی را پرورش می­دهد، حال آن که در گذشته این گونه نبود..

دکتر میرخلیلی نیز در تکمیل بحث استاد میهمان، گفت: مدرک در نظام قدیم صرفا برای سطح ­بندی طلبه­ ها بود و طلبه­ ها باید هم از نظر اخلاقی و هم به لحاظ رتبه علمی مورد تایید دو تن از اساتید دیگر قرار می­ گرفتند و مراد از مدرک دنیاطلبی و شهرت­ خواهی میان مردم نبود، برعکس دوران فعلی.

*پاسخ به اساتید مخالف نظام جدید

دکتر ملک ثابت در پاسخ به اساتید مخالف نظام جدید، گفت: ما منکر محاسن نظام قدیم و ضعف­ هایی که ممکن است، نظام جدید در مرحله گذار داشته باشد، نیستیم، ولی معتقدیم باید در ساختار حوزه و نظام های مختلف گزینش، آموزش، پژوهش، اخلاق، ارتباطات، برنامه­ریزی، خدمات و تبلیغ تحول اساسی به وجود آورد.

*پرسش و پاسخ

در ادامه، پرسش و پاسخ­هایی هم میان طلاب و اساتید رد و بدل گشت. سئوالاتی نظیر این که چرا طلاب در رشته ­های خاص مانند تاریخ اسلام باید دروسی از اصول فقه، فقه و عربی را حتما بگذرانند.

استاد میرخلیلی در پاسخ، چنین بیان کرد: به هر حال طلبه وقتی در جامعه حاضر می شود باید بتواند جوابگوی سئوالات فقهی مردم باشد. در ضمن زبان دین ما عربی است و متون کهن اسلامی همگی به این زبان است و اگر طلبه به این زبان مسلط نباشد نمی­ تواند به منابع اصیل اسلام ورود پیدا کند.

در ادامه این سئوال مطرح شد که چرا نباید دروسی مانند عربی و فقه متناسب با هر رشته تخصصی ارائه گردد و با استفاده از منابع اصلی آن رشته کاربردی گردد؟ دکتر میرخلیلی در پاسخ گفت: به طور مثال برای خانم­ ها از آنجا که مربیان اصلی جامعه هستند، باید مباحثی نظیر مباحث تربیتی که متناسب با شخصیت زنان است ارائه گردد و طرح برخی از دروس برای آنان اساسا دارای فایده نیست.

*حرکت در مسیر تخصصی شدن

استاد ملک ثابت نیز در پاسخ به این اشکال ابراز داشت: در حال حاضر در نظام جدید حوزه تحولاتی به سمت تخصصی شدن دروس صورت گرفته است.

وی همچنین به گنجاندن برخی دروس در دوره­ های مقدمات و سطح و شکل­ گیری موسسات تخصصی در هردو زمینه آموزش و پژوهش و اختصاص برخی از دروس خارج حوزه به موضوعات تخصصی چون فقه تربیتی و فقه قضا اشاره کرد و گفت: حوزه در آغاز راه یک تحول بزرگ قرار دارد و هنوز میوه­های این تحول به بار ننشسته. از تاسیس نظام جدید تعلیم و تربیت در ایران نزدیک صد سال می­گذرد، ولی هنوز در وزارت آموزش و پرورش چند سال یکبار تغییرایت اعمال می­ شود که در راستای بهبود وضع موجود است.

*پیشنهاد آسیب­ شناسی نظام جدید

دکتر ملک ثابت در این رابطه پیشنهاد داد: کرسی بعدی آزاداندیشی به موضوع "آسیب­ شناسی نظام جدید" اختصاص یابد و طلاب و اساتید دلسوز به طرح مستدل دغدغه­ ها، انتقادها و ارائه پیشنهادهای اصلاحی بپردازند و جمع­ بندی مباحث در اختیار برنامه ­ریزان حوزه قرار گیرد.

*چرایی ارائه مدرک­

وی درباره مدرک­ گرایی نیز گفت: به هرحال تعیین معیاری برای تشخیص سطح علمی دانش ­آموختگان در هر نظام درسی امری است اجتناب­ ناپذیر. علاوه بر محاسن علمی آن و تاثیر در انگیزه ارتقاء ما باید به دانش­ آموزی که بر سر دو راهی انتخاب حوزه یا دانشگاه قرار دارد حق بدهیم که برای گرفتن تصمیم روشن مایل باشد مراتب تحصیل و مسیر علمی حوزه را در ذهنش ترسیم کند و افق روشنی از آینده حضور را پیش چشم داشته باشد ضمنأ مردم نیز برای یافتن پاسخ­ هایشان باید بدانند که نزد کدام عالم بروند و انتظارشان از هر عالم تا چه حد باشد لیکن اینکه معیار را از دانشگاه گرفته­ اند؛ شاید از باب اضطرار بوده است و گرنه می­ توان معیارهای مستق و بهتر طراحی کرد.

*نقش تمدن­سازی حوزه در طول تاریخ

استاد ملک ثابت با اشاره به نقش تمدن­ سازی حوزه در طول تاریخ، افزود: هر چند دانشگاه ­های ما از هشتاد سال پیش با اقتباس از دانشگاه­ های غرب تأسیس شده­ اند، اما دانشگاه­ های غرب نیز در سده­ های قبل برای کسب اعتبار از حوزه­ های ما تقلید می کرده ­اند.

*وادادگی و تقلید کورکورانه، مذموم است

وی در ادامه اضافه کرد: استفاده از شیوه­ های بهتر و تلاش برای بومی­سازی و ارتقای این شیوه ­ها به گونه­ ای که ما را برای رسیدن به اهداف عالی با سرعت بیشتر و کیفیت بهتر یاری دهد، امری ناشایست نیست، بلکه آنچه مذموم است. تقلید کورکورانه، وادادگی، اصل شمردن مدرک و کم توجهی به امور معنوی و مراتب اخلاقی است.

*نتیجه مناظره

در پایان این کرسی آزاد اندیشی، پس از جمع­ بندی مباحث، نظر کلی همه اساتید بر ضرورت تحول در نظام آموزشی فعلی استوار بود و این نکته مطرح شد که حوزه در حال حاضر نیازمند احیای سنت­ های خوب گذشته خود است. تحول به معنای بومی ­سازی نظام آموزشی مد نظر است و با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه متفاوت خواهد بود. در مورد احیای سنت­ های حسنه گذشته حوزه و  تحول در نظام فعلی مباحث تربیتی، اخلاقی و رعایت بحث زی ­طلبگی از پراهمیت­ ترین مباحث به شمار می­ آیند و از آنجا که در حال حاضر نظام جدید حوزه دوره گذر خود را طی می­ کند مسلما در آینده بسیاری از مشکلات فعلی برطرف خواهد شد.

انتهای پیام