به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تبریز، حضرت آیت الله حاج میرزا جواد آقا مجتهد تبریزی، فرزند آیت الله میرزا احمد مجتهد، از اعاظم علماء و اکابر فقهاء، برخاسته از دیار دلیر مردان تبریز و از چهره های پر فروغ خاندان جلیل القدر علم و اجتهاد مجتهد تبریز است.

قریب به یقین پیش از سال1250 هجری قمری برابر با سال 1214 هجری شمسی در تبریز دیده به جهان گشود. مقدمات و سطوح عالی علوم دینی دینی را نزد پدر آموخت. آن گاه رهسپار حوزه علمیه نجف اشرف گردید و در حلقه شاگردان حضرات آیات عظام شیخ مرتضی انصاری و آقا سید حسین کوه کمری در آمد و به مقام شامخ اجتهاد نایل گشت.

ایشان پس از نیل به مقامات عالی علمی و معنوی به زادگاه خویش بازگشت و به ترویج و تبلیغ معارف اسلامی و رسیدگی به امور دینی همت گمرد. پس از رحلت برادرش آیت الله میرزا باقر آقا مجتهد، زعامت آن دیار و امامت جمعه تبریز را عهده دار شد.

عظمت علمی، مقامات معنوی، حلم و بردباری و نجابت و درایت فوق العاده شخصیتی بی بدیل از ایشان در عصر خود نمایان ساخت و مردمان دیار و ارکان دولت قاجار را مطیع وی گرداند.

اوج اقتدار معنوی و عظمت روحانی ایشان، در جریان نهضت تنباکو و با حمایت قاطع از فتوای آیت الله العظمی میرزا محمد حسن شیرازی پدیدار گشت.

ایشان به همراه حضرت آیت الله میرزا محمد حسن آشتیانی در تهران و آیت الله شیخ محمد تقی نجفی در اصفهان و دیگر علمای مجاهد ایران، سد سدیدی در برابر نفوذ بیگانگان و خیانت بیگانه پرستان گردید.

در دوران زعامت مقتدارنه دینی خود در آذربایجان، در مقابل نفوذ جاسوسان روسیه تزاری که در صدد جداسازی آذربایجان از ایران بودند، حساسیت ویژه ای نشان داد و حافظ استقلال دینی و ملی ایران اسلامی بود.

در زمینه مخالفت مرحوم حاج میرزا جواد آقا مجتهد با سیاست استعماری روسیه تزاری، ابوالحسن احتشامی، داستان جالبی از وی نقل می کند. او می نویسد:

«حاج میرزا جواد از علما و فقها و مجتهدین طراز اول آذربایجان به شمار می رفت که مدت ها با اجرای قانون «رژی» مبارزه کرد و در سراسر آذربایجان، استعمال توتون و تنباکو را تحریم نمود و چون در شهر تبریز و سایر نقاط آذربایجان شهرت و نفوذ بسزائی داشت ناصرالدین شاه او را به تهران احضار کرد تا بلکه او را راضی کند که از در دوستی درآید و از مخالفت با اجرای قانون «رژی» چشم بپوشد، ولی حاج میرزا جواد به این امر تن نمی داد، تا این که روزی ژنرال قونسول روسیّه تزاری در تبریز از او ملاقات کرد و مخالفت و مقاومت او را درباره قانون رژی ستود و گفت امپراطور روس تلگرافی مخابره نموده و متذکّر شده که با علمای ایران در راه مخالفت با رژی از هر نوع کمک و همکاری مضایقه نخواهد کرد.

حاج میرزا جواد، پس از شنیدن این پیام، سخت آشفته حال و عصبانی گردید و فردای آن روز مردم شهر را به مسجد خوانده و در بالای منبر گفت:

«من تا امروز، تکلیف شرعی خود را در این می دیدم که با شاه از در موافقت نیایم و با قانون «رژی» مخالفت نمایم، ولی از دیشب، رأی و عقیده ام عوض شد، زیرا می بینم که اجنبی ها می خواهند در کار ما دخالت نموده و از این وضع به نفع خود استفاده کنند از این رو من بر خود واجب می دانم که امر شاه را اطاعت کنم، ولو آن که به عقیده من شاه مرد جابر و ظالمی باشد. از این جهت فردا به طرف تهران حرکت می کنم و با ناصرالدین شاه هماهنگی می نمایم.»

حاج میرزا جواد بنا به گفته خویش، صبح روز بعد به طرف تهران حرکت نموده، در تهران در منزل مرحوم حاج کاظم ملک، پدر آقای حاج حسین آقا ملک اقامت گزید. نقل می کنند که مردم تهران از او استقبال شایان نموده و از وی خواستند که در یکی از مساجد تهران، نماز جماعت بگذارد و چون او قبول نکرد، از آن نظر که بتوانند به او اقتدا کنند، تمام دیوارهای خانه های بین منزل او و مسجد شاه را که تعداد زیادی خانه می شد سوراخ کردند تا بتوانند بنا به دستور مذهب، با چشم به او اقتدا کنند.(1)

مجاهدان و آزادی خواهان وطن دوست در پرتو هدایت و اقتدار معنوی اش به جهاد خود ادامه می دادند. سرانجام آن عالم ربانی و فقیه عالی قدر پس از عمری جهاد و اجتهاد در سنگر علم و تقوا و خدمت به اسلام و مسلمین در 17شعبان المعظم سال 1313 هجری قمری برابر با 13 بهمن سال 1274 هجری شمسی چهره در نقاب خاک کشید و به ملکوت اعلی پیوست.

در ارتحال جانگدازش ایران اسلامی و حوزه های علمیه به ویژه شهر تبریز به سوگی عظیم نشست. پیکر پاکش را پس از تشییع کم نظیر، مدتی در جوار امام زاده سید حمزه(ع) به ودیعه گذاشتند و سپس به نجف اشرف منتقل و در آرامگاه خصوصی خاندان مجتهد تبریزی به خاک سپردند.(2)

قدس الله نفسه الزکیه، روحش شاد و یادش گرامی باد.

1-باقر عاقلی ـ مشاهیر رجال ـ ص 347.

2- عادل مولائی - آشنایان ره عشق – ص 23