به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه» حجت الاسلام والمسلمین رضا رمضانی امام و مدیر مرکز اسلامی هامبورگ در خطبه های این هفته نماز جمعه هامبورگ به اهمیت واقعه غدیر پرداخت و ابراز داشت:

پر واضح و روشن است که حادثه غدیر در آخرین حج پیامبر اکرم(ص) که به حجة الوداع مشهور شده، اتفاق افتاده است و همه علمای اسلام (اعم از سنی و شیعه) بر اصل این واقعه اتفاق نظر دارند.

110 صحابی پیامبر، حدیث غدیر را نقل کرده اند

لذا وقتی به راویان حدیث غدیر توجّه کنیم نام اهل البیت گرامی رسول خدا(ص) یعنی امام علی(ع) فاطمه زهرا(س)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، و در مرتبه بعدی نام حدود 110 تن از صحابه پیامبر اسلام مشاهده می‌شود. همچنین در میان تابعین، جریان غدیر توسط 82 تن نقل شده است. پس از تابعین نیز در میان علمای اهل تسنن از قرن دوم تا سیزدهم 360 تن حدیث غدیر را در آثار خود ذکر کرده­اند؛ که 3 تن از مولّفین کتب صحاح ستّه (صحاح شش­گانه)[1] و دو تن از پیشوایان فقهی اهل تسنن نیز در شمار این بزرگان جای دارد. و در میان محدثین و علمای شیعه نیز افراد فراوانی حدیث غدیر را در کتب مختلف ذکر نموده‌اند که در این میان می‌توان از شیخ کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید و سیدمرتضی نام برد.

نزول 2 آیه قرآن درباره واقعه غدیر

آنچه بر اهمیت این جریان، می‌افزاید نزول دو آیه از قرآن کریم یکی آیه 67 سوره مائده،[2] و دیگری آیه 3 سوره مائده،[3] در ارتباط با این رویداد بزرگ تاریخی است. که بر اساس نظر مفسران مشهور (سنی و شیعه)، شأن نزول آیات مزبور مربوط به جریان غدیر خم می‌باشد. [که همه­ی این­ها سندی محکم و برهانی قاطع بر وقوع این جریان است.]

غدیر، صرفا یک واقعه تاریخی نیست

بی­شک جریان غدیر فقط یک واقعه تاریخی نیست که از این جهت به آن توجه شود، بلکه درکی عمیق برای حفظ دستاوردهای بعثت همه­ی پیامبران الهی و خصوصاً پیامبر اکرم(ص) است و به تعبیر دقیق‌تر تداوم و استمرار خط و آموزه‌های نبوت است. به این بیان که در حقیقت، جریان رسالت را به امامت پیوند می‌دهد و در تعیین صحیح مسیر اسلام و مسلمانان نقش محوری و اساسی دارد؛ زیرا حفظ دستاوردهای رسالت و فهم دقیق و جامع از قرآن بدون پیام غدیر ممکن نیست. و این اعترافی است از سوی همه که اگر امیرالمؤمنین(ع) نبود تا در صحنه‌های مهم قضاوت کند، بسیاری هلاک می‌شدند؛ زیرا به اعتراف شیعه و سنی حضرت علی(ع) در میان صحابه از برترین‌ها بوده است و پس از پیامبر اکرم(ص) همه­ی کمالات انسانی را دارا بوده است. چراکه بر اساس آیه­ی مباهله،[4] حضرت علی(ع) جان و نفس پیامبر اکرم(ص) دانسته شده است. و برای هیچ کس به غیر از امیرالمومنین(ع) ادعای عصمت و طهارت نشده و آن حضرت یکی از شخصیتهای آیه­ی تطهیر است،[5] و اگر اراده­ی الهی که در جریان غدیر توسط پیامبر اکرم(ص) ابلاغ گردید، عملی می‌شد! مسیر و روند جامعه­ی اسلامی به گونه‌ی دیگری رقم می­خورد. و به همین جهت «ولتر» فیلسوف مشهور فرانسوی ضمن اظهار تأسف در خصوص این قضیه، می­گوید: «آخرین اراده محمّد(ص) انجام نشد، او علی را به جای خود منصوب کرد».

روزی که برای همه عید است

به همین جهت این روز برای همه عید است. چراکه زیاد بن محمّد می‌گوید به امام صادق(ع) عرضه داشتم: آیا مسلمانان عیدی غیر از عید قربان و عید فطر و روز جمعه دارند؟ آن حضرت فرمود: آری روزی که رسول خدا(ص) امیرمؤمنان علی(ع) را منصوب کرد،[6] و در کلام رسول خدا(ص) آمده است که روز غدیر خم برترین عیدهای امت اسلام است،[7] و آن روزی است که آن روز خدای تعالی دینش را تکمیل، و نعمت را بر امت پیامبر(ص) تمام نموده و اسلام را دین آنان قرار داده است. و نیز در تعبیر امام رضا(ع) از حدیث امام صادق(ع) نقل شده که آن حضرت فرمود: روز غدیر خم، در آسمان مشهورتر از زمین است.[8]

غدیر؛ عامل رشد فکری و معنوی مسلمانان جهان

اگر جریان غدیر به درستی فهمیده و تبیین شود، برای اسلام و مسلمانان مفید خواهد بود و مهمترین عامل ارتقاء و رشد فکری و معنوی مسلمانان در دنیا خواهد شد. و چه بسا عامل پیوند همه­ی مسلمانان شود؛ زیرا از دستاوردهای غدیر وحدت میان همه­ی مسلمانان است که با رهبری واحد جامعۀ اسلامی را به تبعیت و پیروی از قرآن رهنمون می‌سازد و روح و حقیقت اسلام را که عقلانیت و معنویت و عدالت است در جامعه حاکم می‌نماید.

بسیار روشن است چنین فهمی از اسلام برای انتشار رحمة للعالمین بودن پیامبر اکرم(ص) [خواهد بود]. و در پی آن سبب زمینه سازی برای تشکیل جامعه­ی آرمانی و تمدن واقعی انسانی خواهد شد. به این جهت که امروز جامعه­ی بشری تشنه­ی این درکِ جامع و صحیح از اسلام است. لذا می­بایست با الگوپذیری از مدیریت اخلاقی پیامبر اکرم(ص) جامعه بشری و اسلامی به سوی عدالت اجتماعی حرکت نماید تا هیچ­گونه ظلمی به هیچ انسانی انجام نگیرد.

راهی برای انکار غدیر وجود ندارد

به همین جهت این فهم از غدیر برای امروز جامعه­ی اسلامی ضروری است؛ و اگر اغراض شخصی و منافع گروهی کنار گذاشته شود و آحاد جوامع اسلامی برای اسلام دلسوز باشند باید حرکت خود را در این مسیر جهت دهی کنند. و همچنین مسلمانان با توجّه به مشترکات فراوان در مسیر وحدت امت اسلام حرکت کنند. که این مسأله مهمترین دغدغه­ی پیامبر اکرم(ص) بوده است، و به همین دلیل اجرای فرمان الهی در غدیر خم توأم با رسالت پیامبر اکرم(ص) بوده و بدون آن، دین به کمال خود نرسیده است و رسالت پیامبر اکرم (ص) انجام نمی گرفت و بی­شک آن حضرت برای امور آینده مسلمانان نسبت به هر کسی دلسوزتر بوده و باید به نحو صحیح این فرمان را اجراء می‌کرد. که این موضوع از جزئیات مسأله غدیر کاملا مشهود است؛ زیرا منتظر ماندن افرادی که هنوز به آن محل نرسیده بودند، و نیز بازگشت برخی از حجاج از مسیری که جلو رفته بودند، و آن همه مقدمات و سخنرانی پیامبر اکرم(ص) اهمیت این موضوع را روشن می‌کند. و راهی برای انکار اصل جریان غدیر و یا تحریف معنای ولایت باقی نمی‌ماند. زیرا با مراجعه به قرآن و روایات و نیز بررسی دقیق این حادثه و جریان بسیار مهم و حیاتی، این معنا از ولایت (یعنی رهبری و سرپرستی جامعه اسلامی توسط بهترین فرد‌) مقصود پیامبر اکرم(ص) بوده است. و رضایت خدا و رسول اکرم(ص) و اکمال دین و اتمام نعمت برای خدای تعالی و رسول گرامیش(ص) مهم بوده است. نه مسئله دوستی با آن حضرت(ع) که آنقدر مسأله مخفی و پیچیده‌ای نبوده که با این همه مقدمات، آنهم در مکانی نظیر غدیر خم مورد تأکید قرار گیرد. و حال آن­که در گذشته به طور مکرر این اتفاق ـ دوستی و مودت حضرت علی(ع)ـ افتاده بود، و ضرورتی نداشت که این همه شرائط و مقدمات برای ابلاغ این موضوع فراهم گردد. علاوه بر آن، این موضوع نیاز به این همه تبریک گفتن و توقف در آنجا برای بیعت و مانند آنها نبود. بدین جهت بی شک ولایت در این عبارت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» که مورد اتفاق همه­ی علمای شیعه و سنی است، در حد محبت و نصرت نبوده و بلکه در حد ولایت خدا و پیغمبر اکرم(ص) است؛ که فرمود: «النَّبِيُ‏ أَوْلى‏ بِالمُؤْمِنينَ مِنْ أَنفُسِهِم‏»[9] و یا در آیه­ی دیگری که می­فرماید: «إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ»‏.[10]

نقش غدیر در اتحاد جوامع اسلامی

یادآوری این نکته هم ضروری است که مرور این حادثه نه تنها افزودن بر اختلاف (شیعه و سنی) نیست، بلکه به نظرما تأکید بر دقت و فهم دستاوردهای آن واقعه­ی عظیم است. که امروزه برای اتحاد جوامع اسلامی سودبخش و بلکه یک امر ضروری خواهد بود ضمن آنکه این حادثه که مربوط به استمرار جریان و خط نبوت است، و نیز برای حفظ و صیانت مسلمانان از اختلاف، امری ضروری است. زیرا رهبری واحد برای امت اسلام به اقتدار جوامع اسلامی خواهد افزود و آنها را بر تحقق عدالت اسلامی و انسانی مصمم‌تر خواهد کرد، و به هیچ وجه نباید هراسی به خود راه داد. بلکه چه بسا دشمنان اسلام تلاش می‌کردند که این جریان مهم که نتیجه­ی آن وحدت میان مسلمانان است، برای مسلمانان بازگو نگردد. و نوشته‌هایی که درباره­ی غدیر وجود دارد، در دنیا منتشر نشود.

[1] . کتاب: صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابوداود، سنن ترمذی و... .

[2] . «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفعَلْ فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي القَوْمَ الكافِرين‏».

[3] .«اليَوْمَ أَكمَلتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي‏ وَ رَضيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ ديناً».

[4] .«فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ فَقُل تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنفُسَنا وَ أَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِل فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الكاذِبين‏» (آل­عمران:61).

[5] . «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ البَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطهيراً» (احزاب:33).

[6] . «وَ رَوَى زِيَادُ بْنُ‏ مُحَمَّدٍ قَالَ:‏ دَخَلتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام، فَقُلتُ‏ لِلمُسْلِمِينَ عِيدٌ غَيْرُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَ الفِطرِ وَ الأضحَى قَالَ نَعَمْ اليَوْمُ الَّذِي نَصَبَ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَمِيرَ المُؤْمِنِينَ(علیه السلام)». (طوسى، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ج2 ص736).

[7] . «یوم‏ الغدير افضل‏ اعياد امّتى». (ابن طاووس، على بن موسى، الطرائف، ص313).

[8] . «إِنَّ يَوْمَ الغَدِيرِ فِي السَّمَاءِ أَشهَرُ مِنهُ فِي الأَرْض‏». (طوسى، محمد بن الحسن‏، تهذيب الأحكام، ج6، ص24)‏.

[9] . احزاب: 6.

[10] . مائده: 55.