به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حضرت آیت الله جوادی آملی امروز در دیدار شورای علمی و دستاندرکاران همایش فقه هنر، با اشاره به مسئله «نزح بئر» که توسّط علامه حلّی، تغییر حکم پیدا کرد، اظهار داشتند: فقه ما این ظرفیت را دارد که تحوّل یابد و عصری بیاید که متأخّرین بگویند حکم متقدّمین در فلان مسئله، اشتباه بوده است؛ البته باید این تغییرات، هنرمندانه و با رعایت جوانب امر، صورت بگیرد.
ایشان در ادامه با ذکر نمونههایی مانند حکم تصویرگری و مجسّمهسازی در فقه، ابراز داشتند: سیدنا الاستاذ حضرت امام رضواناللهعلیه میفرمود: آن مجسّمه ها را در آن دوره زمانی میپرستیدند؛ اما الان که دیگر اینطور نیست؛ همانند مسئله شطرنج که وقتی موضوع عوض میشود، حکم نیز تغییر پیدا میکند.
این مفسّر قرآن کریم همچنین با تفکیک هنرهای کلامی و موسیقایی از هنرهای تجسّمی، خاطرنشان ساختند: نوع اوّل دارای ظرفیت بالاتری برای ترسیم معانی معقول و متعالی است و مرحوم فاضل تونی نقل کرده است که مگر ممکن است کمال یک پیغمبر، حرام باشد؟ این شعر و آوازخوانی، کمال جناب داود علی نبیّنا و آله و علیه السّلام بود.
این استاد برجسته حوزه با تفکیک «هنر متنزّل» از «هنر نازل» تصریح کردند: هنر متنزّل عهدهدار تبدیل معانی معقول و متعالی به قالبهای محسوس است که در مقابل آن، هنر نازل صرفاً از تخیّل به محسوس میرسد و نه از معقول به محسوس.
حضرت آیت الله جوادی آملی افزودند: هنر از هر جا که منشاء بگیرد، مخاطبش را نیز به همانجا میبرد؛ البته این موضوع بسته به این مطلب است که معانی محسوسشده از کجا آمده باشند».
معظم له با اشاره به جمله حضرت امیر(ع) که فرمود: "قیمۀ کلّ امریء ما یُحسنه" بیان داشتند: این فرمایش حضرت که فرمود: «ارزش هر کس، به زیبا آفرینی اوست» به این است که معقولات را محسوس کند و نه متخیّلات را.
ایشان یادآور شدند: این فرمایش حضرت امیر، بهمعنای "ما یعلمه" نیست؛ لذا سیّد رضی درباره این جمله حضرت مینویسد: «و هذه الکلمه الّتی لاتُساو لها قیمۀ و لا توزن بها حکمۀ/ ارزش هرکس به هنر اوست» و اگر ما بتوانیم معارف بلند قرآن را به تمثیل درآوریم، هنر اعلا و ارزش والا را نشان دادهایم.
این مفسر قرآن کریم در ادامه با تأکید بر اینکه «امروز بسیار محتاج چنین همایشهایی که به امور مشترک میان انسان و فرشته میپردازند، هستیم»، اظهار داشت: مواد هنر اسلامی در معارف اسلامی فراوان است؛ اما هنوز در قالب هنر، تجسیم نشده است.
حضرت آیت الله جوادی آملی ابراز داشت: تعزیههای ما توسّط متدیّنین اجراء میشد و مردم نیز تأثیر میپذیرفتند؛ اما نهایتش این بود که مقتل أبیمخنف و امثالهم را تجسیم میکرد؛ ولی کجاست آن هنری که حسینبنعلیِ در حدّ دعای عرفه را ترسیم کند؟.
این استاد برجسته حوزه تأکید کردند: نیاز به هنرمندانی داریم که بتوانند چنین معانی را از منشاء اعلای خود به عالَم محسوس درآورده و در نتیجه، مخاطبشان را به همان منشاء اعلا، ارجاع دهند.
معظم له در پایان این دیدار، ضمن تشکّر از دستاندرکاران و شورای علمی همایش فقه هنر، برای موفقیّت این همایش دعا کردند.
گفتنی است در ابتدای این دیدار، آیتالله ابوالقاسم علیدوست «دبیر علمی و رئیس هیئت علمی همایش» گزارشی از اقدامات انجامگرفته و اهداف مدّنظر، ارائه داد.
خاطرنشان می شود؛ همایش ملّی فقه هنر به همّت مدرسه اسلامی هنر و با همکاری برخی نهادهای علمی مانند مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دانشگاه قم، دانشگاه تهران پردیس قم، رادیو معارف و ... و با حمایت شورای فرهنگ عمومی کشور و شورای عالی انقلاب فرهنگی در دیماه امسال برگزار خواهد شد.