به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، با رونق گرفتن بحث تولید علم و بومی سازی علوم، و تاکید خاص رهبر معظم انقلاب بر علوم انسانی، طبیعی است که انسان شناسی، بیش از پیش مورد توجه اصحاب علم و فرهنگ واقع شود. بنا بر آن چه آمد، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی دست به انتشار کتابی در این خصوص زده است. با توجه به خبری که اخیرا راجع به اختصاص کرسی انسان شناسی اسلامی در گروه علوم انسانی منتشر شد، توجه به کتبی از این دست از سوی صاحب نظران و منتقدین، ضروری می نماید.

بر همین اساس معرفی کوتاهی از این کتاب تقدیم خوانندگان می گردد:

 کتاب چیستی انسان در اسلام، با هدف طرح مباحث و دعاوی، حول تعریف انسان و بیان دیدگاه های اسلامی تالیف گشته است، تا بتواند گام آغازینی برای هدف عالی ((علوم انسانی اسلامی)) باشد.

مولف از طرح و نقد دیدگاه های متفاوت حول انسان شناسی آغاز می کند و به نظر می رسد قصد آن را دارد که هیچ دیدگاهی را از قلم نیندازد. سپس، با طرح جامع بحث فطرت و آوردن آراء غربیان و مسلمین، قصد آن می کند که ماموریت اصلی خویش را به انجام رساند. در بخش دوم، به ساحت ها و نمودهای انسان می پردازد و به نحو جزئی و مفصل، به انسان شناسي ورود مي كند . در بخش سوم به نمود های انسان در قرآن و روایات می پردازد و در انتهای این بخش با طرح بحث انسان کامل، کار خود را پایان می دهد.

 وی تفاوت اصلی کتاب خود را با کتبی که پیش از این حول انسان شناسی اسلامی نوشته شده، در پژوهشی بودن آن می  داند ، و ضمن ارج نهادن به تلاش های انجام شده، آثار حاضر را بیش تر، از جنس کتب درسی می شمارد. ضمن آن که معتقد است در مورد بحث بنیادی فطرت، که به زعم وی در نگاه اسلام به انسان، اهمیت ویژه ای دارد، کار کافی انجام نشده. از همین رو، بخش قابل توجهی از اثر خود را به بحث فطرت اختصاص داده است. باید اذعان کرد که بحث فطرت در این کتاب، ذو ابعاد و جذاب ارائه شده است، و احتمالا مخاطب را با آرائی آشنا می سازد که تا به حال به گوش او نرسیده.  

از نکات دیگری که راجع به این اثر حائز اهمیت است، این است که چنان که خود مولف نیز بیان می دارد، انسان شناسی اسلامی، تا به حال اغلب ذیل رجوع به متون دینی تعریف شده است. در حالی که با رویکرد مولف، مسلمات و حقایق علمی در مورد انسان، از هر رشته که باشد، مصداق انسان شناسی اسلامی است. به همین خاطر، مولف جا به جای اثر، از التفات به رشته های دیگر غافل نبوده است و آراء صاحب نظران را منظور داشته است.  

اما ویژگی دیگر کتاب، در طرح نسبتا جامع خصوصیات انسان از دیدگاه اسلام است. مولف، با تقسیم بندی موضوعی آیات، روایات و آراء مسلمین در مورد انسان، مجموعه ی مفیدی را به دست می دهد که می تواند مورد استفاده ی عموم مخاطبین واقع شود.  

هم چنین، استقرایِ گسترده مصادیق فطرت و دسته بندی نمودنِ آنها در چهار گروهِ آگاهی ها، گرایش ها، توانش ها و ساختار، تبیینِ کارکردهایِ مجموعه یِ فطریات و فطرت دینی،  تبیین تناسب بین فطرت دینی و آرایِ روان شناسان،  تبیین تناسب بین فطرت دینی و تجربه ِ دینی و تبیین عدم تلازم میان فطرت و ارزش را می¬توان جزو نوآوری های اثر دانست.

 این اثر، به عنوان پایه ای برای مباحث انسان شناسی اسلامی و علوم معنوی که مستقیما با انسان مرتبط اند، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

 گفتني است كتاب "چیستی انسان در اسلام" اثر حجت الاسلام والمسلمین محمد تقی سهرابی‌فر متولد 1341 عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی است. او تدريس در حوزه و دانشگاه را با دروسی مانند ادبیات عرب، تفسیر، فقه، اصول ، کلام و تاریخ فلسفه آغاز نمود و اکنون سال هاست به تدریس در سطوح عالی حوزه مشغول است. از او آثاری مانند «علم پیشین الهی و اختیار انسان» ، «حسد از منظر امام خمینی»، «معرفت شناسی باورهای دینی»، «عقل و عشق(زندگی و آرای ملاصدرا)» و « علم، ظن، عقیده» به چاپ رسیده است. با این که در زمینه ی اصول ، فقه و ادبیات عرب متبحر است، اما عمده ی همت خود را متوجه مباحث اعتقادی ساخته است.

علاقمندان جهت کسب اطلاعات تکمیلی و تهیه کتاب میتوانند به نشانی www.poiict.orgمراجعه کنند.

انتهای پیام  313/17