اشاره؛

شخصیت حقیقی مصاحبه ما طلبه ای است که فعالیتی به ظاهر مجازی دارد؛ اما با تحولات امروز جامعه، کار او بیشتر به حقیقت نزدیک است تا مجاز.

تئاتر، تهیه کنندگی، کارگردانی، تدوین، نویسندگی، مشاوره و ... از فعالیت های طلبه قصه ماست که حضور در فیلم سینمایی محمد رسول الله(ص) به برجستگی فعالیت های هنری او افزوده است.

آقای سید مهدی میرغیاثی، از برگزیدگان جشنواره فیلم حوزه «اشراق» در گفت وگو با خبرگزاری «حوزه» ارزیابی خود از فضای هنری کشور در حوزه و سینما را تشریح کرده است.

*از چه سالی وارد حوزه شده و فعالیت های هنری خود را آغاز کرده اید؟

بنده از سال 1375 وارد حوزه علمیه شدم؛ البته فعالیت های هنری خود را از دوران دبیرستان در سال 1370 با تئاتر در حوزه هنری قم آغاز کردم و چند سال پس از آن وارد صدا و سیمای قم شده و برنامه سازی را شروع نمودم.

*کمی از فعالیت های دیگر خود برای ما بگویید.

بنده در دهه هفتاد به صورت مداوم با حوزه ‌هنری همکاری نمودم. در دهه هشتاد نیز در زمینه تولید رسانه‌ای با  مؤسسه طلایه داران نور همکاری داشتم. همچنین چند سالی مدیر تولید کارگاه فیلم و عکس آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) بودم و چند سال نیز به عنوان مدیر تولید، کارشناس گروه علمی و استاد با دانشکده صداو سیمای قم کار کرده‌ام. هم اکنون نیز نزدیک دو سال است که در زمینه تولید فیلم کوتاه دینی متمرکز شده ام.

*پس از تئاتر سراغ چه برنامه هایی رفتید؟

هنگامیکه در عرصه تئاتر فعالیت می‌کردم، به سراغ فیلمنامه نویسی نیز رفتم و کم کم به صورت جدی به فیلم‌نامه‌نویسی پرداختم؛ اما پس از گذشت مدتی طولانی فهمیدم فیلمنامه به تنهایی جایگاهی ندارد؛ چراکه تولید فیلم در کشور ما استاندارد نیست؛ البته تعدادی از فیلمنامه‌هایم به مرحله تولید رسیدند؛ اما نتیجه چیزی نبود که انتظارش را داشتم؛ به همین دلیل تصمیم گرفتم فیلنامه‌هایم را خودم تولید کنم.

سال گذشته یکی از فیلمنامه‌های سینمایی‌ام با نام «حکم شرع» با محوریت طلبگی نزدیک به مرحله تولید رسید؛ اما به دلیل برخی از مشکلات تولید نشد.

در سال 1393 نیز یک مجموعه تیزر «سبک‌زندگی» برای شبکه افق تولید کردم و هم‌ اکنون نیز در حال تولید مجموعه تیزر «سبک‌زندگی» با محوریت امر به معروف و خانواده به سفارش قوه قضاییه هستم.

*تاکنون در چه جشنواره هایی شرکت کرده و ارزیابی خود را از این جشنواره ها بیان بفرمایید؟

جشنواره‌هایی که اخیرا شرکت کردم، جشنواره سینما حقیقت، رهاورد سرزمین نور، فیلم صد، هنرهای آسمانی، فیلم اشراق و ... بوده است. جشنواره محلی برای دیده شدن آثار بوده و متأسفانه کارکردهای اصلی خود را از دست داده است.

باید بگویم مملکت ما جشنواره زده شده است و امروز نهادها از میان ماموریت‌های خود راحت ترین کار را که برگزاری جشنواره است انتخاب می کنند و از کارهای بنیادین و اصیل خبری نیست.

این نهادها برای برگزاری جشنواره، شورای سیاست گذاری، فراخوان و جمع آوری آثار را انجام داده و با داوری آن جشنواره را برگزار می کنند؛ اما از درون این برنامه ها، حرکات فرهنگی، تفکر سازی و جریان سازی انجام نمی‌شود و در این میان هنرمندانی وجود دارند که حرفه آنان حضور در جشنواره ها می باشد.

به نظر بنده یکی از کارهایی که در حوزه علمیه باید انجام شود، برگزاری دو سال یک بار جشنواره فیلم حوزه «اشراق» است و مسئولان باید هزینه یک سال میانی را به برگزاری کارگاه های مختلف و پشتیبانی از فیلم سازهای حوزوی اختصاص دهند، قطعا نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.

*آیا طلاب هنرمند در حوزه وجود دارد؟

حوزه از ظرفیت بالایی برخوردار است و طلاب متعهد و انقلابی بسیاری در حوزه داریم که می توانند کارهای بزرگی انجام دهند؛ اما شناسایی و جهت دهی آنان از مباحث بسیار مهمی است که حوزه باید برای آن برنامه ریزی داشته باشد.

انگیزه بسیار بالا از مباحثی است که امروز در حوزه وجود دارد؛ اما باید هنر همانند مباحث دیگر در حوزه تخصصی شود و طلاب هنرمند و مستعد بتوانند از ظرفیت های موجود بهره لازم را ببرند.

هنر عرصه پیچیده ای است که باید با برنامه ریزی در آن وارد و با صبر و تحمل منتظر به ثمر نشستن آن بود.

*طلاب برای ورود به عرصه فیلم سازی چه کارهایی باید انجام دهند؟

ابتدا کسب دانش فیلم سازی از طریق حضور در دانشگاه ها، کلاس‌های آموزشی، مطالعات گسترده و ... یکی از راه هاست که طلاب علاقمند می تواند با دستیابی به آن به وادی هنر وارد شوند.

اگر طلبه ای دانش فیلم سازی را کسب کند، تازه مقدمات راه را طی نموده و با ورود به عرصه تولید و فیلم سازی دانش خود را در بوته آزمایش قرار دهد و با آزمون و خطا به نتیجه مطلوب برسد.

نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است این عرصه به دو وادی «نظریه پردازی» و «تولید» تقسیم می شود.

در نگاه اول از حوزه انتظار می‌رود که فقط در عرصه نظریه‌پردازی و تأمین محتوا فعالیت کند و وارد عرصه تولید نشود و ما نیز بر همین اساس سالیان سال فیلم‌نامه نوشتیم و در تولید وارد نشدیم؛ اما امروز به اهمیت تولید پی برده شده و متوجه شدیم در این عرصه، نظریه از تولید جدا نیست و باید با هم به پیش بروند.

سال گذشته اتفاق خوبی در معاونت تبلیغ نوین دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم افتاد که کارگروه های تولید تشکیل و از آنها مطابق با برنامه‌ مشخص، حمایت های خوبی شد خروجی آن تولیدات رسانه‌ای مناسبی در موضوعاتی همچون تکفیری ها، سبک زندگی دینی و ... بوده است.

*آیا کار در عرصه فیلم سازی سخت است؟

هر کاری برای غیر اهلش سخت است. امروز نسبت به گذشته با پیشرفت تکنولوژی امکان تولید فیلم آسان‌تر شده است و در مقابل با فراوانی محصولات رسانه‌ای و سطح انتظار مخاطب، تولید اثر قابل قبول هم مشکل است؛ اما نکته مهم در این عرصه، اندیشه و تفکر صحیح می باشد که اگر نباشد، پر خرج ترین آثار هنری هم بی‌ارزش می‌شوند.

 به نظرم طلابی که قصد ورود به عرصه فیلم سازی را دارند، در ابتدا باید بسازند؛ همانند نویسنده ای که باید بنویسد تا نویسنده شود. یک فیلم ساز باید دوران آزمون و خطا را پشت سر بگذارند تا بتوانند آثار فاخر تولید نمایند.

قدم اول در ساخت یک فیلم، همان ساختن است و در ادامه برای کارهای بهتر می تواند با مشاوره، تحقیقات اولیه و مطالعه تولیدات مناسب تری داشته باشد.

تولید فیلم ریزه کاری های بسیاری دارد که با ورود در کار متوجه آن خواهیم شد. یک فیلم ساز در ابتدا باید هزینه کند و شاید هم تولید او خوب نشود؛ اما تجربه ای که به دست می آورد از ارزش بالایی برخوردار است. با تولید است که مشخص خواهد شد شخص، ظرفیت و استعداد فعالیت در این حرفه را دارد یا خیر.

*امروز هنر به صورت کلی و فیلم سازی به صورت جزئی در حوزه از چه جایگاهی برخوردار است؟

به نظرم دیگر محدودیت های گذشته وجود ندارد، حوزه اذعان دارد که ابزار هنر تأثیرگذاری فراوانی دارد و ناچار به استفاده از آن هستیم و خوشبختانه نگاه های خوب و مناسبی به آن می شود؛ البته مسئولان باید توجه و پشتیبانی بیشتری از این مقوله داشته و به طلاب مستعد و خوش فکر بها دهند تا بتوانند در این عرصه حضوری فعال داشته باشند.

*قدری از سینما بگویید.

البته بنده در اول راه هستم و به سوالات شما از دیدگاه خود پاسخ می‌دهم؛ چراکه کارشناس نبوده و در حال اندوختن تجربه می باشم.

به نظرم سینما عرصه پیچیده و بسیار حساسی است. جایی که هنر و صنعت با هم پیوند می‌خورد. جایی که حداقل سرمایه در آن (در ایران) یک میلیارد تومان است. پس بدیهی است وقتی سخن از هزینه میلیاردی به میان می آید، همه چیز حساس می‌شود. سینما ابزاری است که در غرب کارهای نشدنی خود را با آن شدنی می‌کنند.

*ما طلبه فیلم ساز هم داریم؟

بله؛ ما طلبه فیلمنامه‌نویس، کارگردان، تهیه‌کننده و ... داریم؛ اما بعضی وارد فضای تبلیغاتی نشده و ترجیح می دهند در سکوت به فعالیت بپردازند؛ چراکه سینما حاشیه های خاصی دارد.

*نظر خود را درباره سریال ها یا فیلم های سینمایی با محوریت طلبگی و روحانیت بفرمایید.

امروز در جامعه و فضای هنری کشور، اطلاعات ناقصی از روحانیت وجود دارد و شناخت کاملی از این قشر نیست. البته در سال های اخیر حرکت های مناسبی انجام شده و برخی از طلاب رسانه‌ای در فیلم و سریال‌های دینی ورود کرده و مشاوره داده اند که شاهد خروجی مناسب تری بوده ایم.

سریال «پرده نشین» و فیلم سینمایی «طلا و مس» از آثار خوبی بوده که در اثر ورود طلاب رسانه‌ای و ارائه مشاوره مناسب، توانسته مقبولیت مناسبی را به دست آورد.

یکی از نکاتی که باید به آن پرداخت این است طلابی که قصد ورود در عرصه مشاوره فیلم هایی با محوریت طلبگی و روحانیت را دارند، باید طلبگی کنند؛ به این معنا همانند تبلیغ چهره به چهره با پشتکار و اخلاص حضور داشته و با عوامل فیلمساز تعامل کنند تا بتوانند فضای موجود در عرصه روحانیت را به درستی تبیین نمایند.

*نظر خود را درباره فیلم مارمولک بفرمایید.

یک فیلم را می‌توان از منظر خود فیلم بررسی کرد و می‌توان از تاثیری که می‌گذارد مورد ارزیابی قرار داد. فیلم مارمولک در آن برهه از زمان اثر خوبی در جامعه نگذاشت؛ گرچه اگر به خود فیلم نگاه کنیم، در چارچوب و قواعد یک فیلم دچار نقصان نیست؛ اما عوامل مختلف از جمله انتخاب نادرست اسم فیلم (مارمولک)، جریان سازی و ... سبب شد که فیلم اثر مطلوب خود را نگذارد.

*امروز عده ای اشکال می کنند برخی از بازیگران نباید به عنوان روحانی در فیلم ها حاضر شوند؛ چراکه تاکنون در نقش های طنز بازی کرده و مردم نگاه طنزگونه به این افراد دارند. نظر شما چیست؟

وظیفه یک بازیگر، بازیگری است. بازیگری هم یعنی ایفای نقش‌های مختلف. در سینما بازیگری یکی از ارکان مهم است. این قدرت بازیگر است که می تواند تعیین کننده باشد که این نقش مقبول است یا خیر.

به عنوان مثال بازی آقای آئیش در سریال پرده نشین بسیار تأثیرگذار بود و نقش های طنز قبلی او اصلا به چشم نیامد.

*آیا تا به امروز در فیلمی هم به عنوان مشاور یا بازیگر طلبه حضور داشته اید؟

بنده با چندین پروژه سینمایی و سریال همکاری داشته‌ام مهمترین آن فیلم سینمایی محمد رسول الله(ص)، سریال بزنگاه به کارگردانی رضا عطاران، سریال دیدار به کارگردانی سید جواد هاشمی و ... بوده است؛ البته در سریال بزنگاه در ابتدا یکی از شخصیت‌های اصلی سریال یک روحانی بود و مدیران سیما اصرار داشتند که نقش روحانی را یک طلبه بازی کند که البته پس از ضبط یک قسمت و بررسی و تحلیل آن به این نتیجه رسیدند که نقش روحانی حذف شود.

*به نظر شما امروز تبلیغ چهره به چهره از چه جایگاهی برخوردار است؟ استفاده از هنر در تبلیغ بهتر است یا تبلیغ سنتی؟

هنر و مخصوصا سینما ابزار تبلیغ روز است و عمده تبلیغات از این طریق انجام می شود؛ اما نباید از تبلیغ سنتی و چهره به چهره غافل شد؛ چراکه از کارآیی بسیار بالایی برخوردار است و رهبر معظم انقلاب نیز تأکید بسیاری بر آن دارند. هر شخصی باید ببیند استعداد و ظرفیت کدام ابزار تبلیغی را دارد و از آن بهره ببرد.

 طلاب باید استعدادهای خود را شناسایی کرده و بر اساس آن برنامه ریزی کنند و در آن قدم بردارند. استاد قرائتی برای من یک اسطوره است؛ چراکه تبلیغ سنتی را با بیان هنری ارائه می‌دهد و به همین دلیل است که سخنرانی ایشان سال های متمادی  تازه و جذاب است.

*در پایان اگر نکته یا پیشنهادی دارید، بیان کنید.

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای اینکه آثار هنری دینی داشته باشیم، می بایست هنرمند دینی داشته باشیم و هنرمند دینی حاصل سال ها تلاش، صبر، استقامت و ... است. به جای اینکه بنشینیم و ببینیم که چه آثاری برای ما تولید می‌شود، خودمان باید تولید کنیم و حوزه نیازمند تربیت فیلمساز دینی است.

در پایان عرض کنم بسیاری از مباحث مطرح شده مباحث تخصصی است که تشریح و تفسیر آن در یک مصاحبه نمی‌گنجد و بنده فقط نظرات و تجربیات خود را مطرح کردم و می‌طلبد در این عرصه به صورت جدی و تخصصی ورود پیدا کرد.

گفت وگو: محمدرسول صفری