سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» ویژگی های امام حسین (ع) در روایات شیعه و اهل سنت را منتشر می کند.

* ولادت و شخصيت امام حسين عليه السلام در قرآن و سنت

قول مشهور  این است كه ولادت امام حسين عليه السلام در مدينه در سوم ماه شعبان سال چهارم هجرت واقع شده است بعضى پنجم ماه مذكور نيز گفته اند.

ابن شهر آشوب (ره) مى گويد: ولادت آن حضرت پس از ده ماه و بيست روز از ولادت برادرش امام حسن عليه السلام و آن روز شنبه یا پنجشنبه ماه شعبان سال چهارم هجرت بوده است.

در توقيع حضرت صاحب الامر عليه السلام به قاسم بن علاء همدانى ولادت امام حسين عليه السلام روز پنج شنبه سوم ماه شعبان دانسته شده است.

القاب آن حضرت عبارتند از: رشيد، وفى، طيب، السيد، الزكى، المبارك، التابع لرضات الله، الدليل على ذات الله، سبط، شهيد و سعيد.

* تولد امام حسين عليه السلام 

شيخ طبرسى (ره) و ديگران به سند معتبر از امام رضا عليه السلام نقل كرده اند كه چون امام حسين عليه السلام متولد شد، رسول اكرم صلى الله عليه و آله به اسماء بنت عميس فرمود: فرزند مرا بياور اسماء گفت: آن نوزاد مقدس را در جامه سفيدى پيچيده به محضر نبى اكرم صلى الله عليه و آله و سلم بردم، حضرت او را گرفته در دامن قرار دادند، در گوش راست او اذان و در گوش چپ اقامه گفتند.

جبرئيل نازل شد و گفت: خداى بزرگ سلام مى رساند و مى فرمايد: چون على عليه السلام نسبت به تو به منزله هارون نسبت به موسى است پس او را به اسم پسر كوچك هارون نام گذار که شبير است و چون لغت عربى است او را حسين نام گذار.

پس پيامبر بزرگوار او را بوسه داد و گريست و فرمود: تو را مصيبتى بزرگ در پيش است پروردگارا قاتل او را لعنت کن. سپس حضرت فرمود اى اسماء اين خبر را به فاطمه مگو چون روز هفتم شد نبى اكرم صلی الله علیه وآله فرمود: فرزند مرا بياور، چون او را به نزد آن حضرت بردم گوسفندى براى امام حسين عليه السلام عقيقه كرد، يك ران قربانى را به قابله داد و سر نوزاد عزيزش را تراشيده و به وزن موى سرش نقره صدقه داد پس او را در دامن خود قرار داد و فرمود: اى اباعبدالله! چه بسيار گران است بر من كشته شدن تو، سپس نبى اكرم (ص) بسيار گريه مى كرد اسماء گفت: پدر و مادرم فداى تو باد، اين چه گفتارى است كه در روز نخستين ولادت بر زبان جارى كردى و امر نيز فرمودى و گريه مى كنى؟!

حضرت فرمود: گروهى ستمگر از بنى اميه فرزند دلبندم را خواهند كشت؛ خدا شفاعت مرا به آنها نرساند.

* نام امام حسين (ع) برگرفته از نام خداوند متعال

ابوهريره از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله عليه روايت كرده است: هنگامى كه خدا آدم را آفريد در سمت راست عرش پنج شبح نور ديد كه در سجده و ركوع هستند آدم پرسيد: اين پنج شبح كه در هيبت و صورت من هستند كيانند؟ پاسخ آمد:

اينان پنج تن از فرزندان تو هستند كه پنج نام براى آنها از نام هاى خود مشتق كرده ام و اگر براى ايشان نبودند، بهشت و جهنم و عرش و كرسى آسمان و زمين و فرشتگان و آدميان و جنيان را نمى آفريدم، پس من محمودم و اين محمد است، و من عالى ام هستم و اين على است، و من فاطرم و اين فاطمه است و من احسانم و اين حسن است، و من محسنم، و اين حسين است، به عزتم سوگند كه هر كس ذره اى از كينه ايشان در دل داشته باشد، او را داخل آتش مى كنم؛ ايشان برگزيدگان من هستند و به ايشان نجات مى دهم، و به ايشان هلاك مى كنم، هرگاه حاجتى دارى به اين پنج تن متوسل شو، پس ‍ پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود: ماييم كشتى نجات، هر كس به آن متعلق شود نجات يابد و هر كس از آن برگردد هلاك شود.

* جبرئيل گهواره جنبان امام حسين عليه السلام

علامه مجلسى (ره) مى گويد: در احاديث معتبر از طرق شيعه و سنى روايت كرده اند كه بسيار مى شد فاطمه عليها السلام در خواب بود و امام حسين عليه السلام در گهواره مى گريست و جبرئيل گهواره آن حضرت را مى جنباند و با او سخن مى گفت و او را ساكت مى كرد چون فاطمه عليهاالسلام از خواب بيدار مى شد مى ديد كه گهواره آن حضرت مى جنبد و كسى با آن حضرت سخن مى گويد، ولى فاطمه عليهاالسلام كسى را نمى ديد، چون جريان امر با به محضر رسول خدا صلى الله عليه و آله عرضه داشت حضرت فرمود: او جبرئيل است.

نيز روايت كرده اند: چون آن حضرت در شب، جايى مى نشست از پيشانى و زير گلوى آن حضرت نور مى درخشيد، زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله اين دو جا را بسيار مى بوسيد.

* خواب ام الفضل 

ام الفضل كه دختر حارث زوجه عباس بن عبدالمطلب مى گويد: پيش از تولد امام حسين عليه السلام در خواب ديدم كه پاره اى از گوشت مبارك پيامبر صلى الله عليه و آله جدا شده و به دامن من افتاده تعبير اين خواب را از رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيدم حضرت فرمود: خواب خوبى ديده اى، مولودى از فاطمه به نام حسين به دنيا مى آيد، او را به تو مى سپارم. پس از تولد آن بزرگوار نبى گرامى صلى الله عليه و آله او را به نام ام الفضل سپرد.

ام الفضل مى گويد: او را خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله بردم، حضرت او را بر زانوى خويش نهاد و بسيار بوسيد پس از لحظه اى من او را از حضرت گرفتم امام حسين عليه السلام گريه كرد پيامبر صلى الله عليه و آله ناراحت شده فرمود: اى ام الفضل، هيچ مى دانى آزردن حسين كارى آسان نيست من حسين را گذاشتم تا براى حضرت آب بياورم پس از لحظه اى بازگشتم، ديدم رسول خدا صلى الله عليه و آله گريه مى كند پرسيدم يا رسول الله! چرا گريه مى كنيد؟. فرمود: لحظه اى پيش جبرئيل آمد و به من خبر داد: امتم اين فرزند را به قتل مى رسانند و او را با لب تشنه شهيد مى كنند.

* امام حسين عليه السلام در قرآن 

خداوند در آیه 33 سوره احزاب می فرماید: «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»

خدا چنين مى خواهد كه هر رجس و آلايش را از شما خانواده نبوت ببرد، و شما از هر عيب پاك و منزه گرداند.

آيه شريفه از نظر سنى و شيعه در فضيلت پيغمبر صلى الله عليه و آله و على و فاطمه و حسنين عليهم السلام نازل شده است .

عده اى نيز گفته اند كه درباره زنان پيغمبر صلى الله عليه و آله نازل شده ؛ اگر آيه درباره زنان پيغمبر صلى الله عليه و آله بود، بايد ضمير مونث ذكر مى شد تا به سياق صدر آيه دلالت داشته باشد.

ام سمله مى گويد: آيه تطهير نيز در منزل من در خصوص هفت نفر نازل شده : جبرئيل، ميكائيل، رسول الله صلى الله عليه و آله، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام.

سپس مى گويد: من در منزل بودم، عرض كردم: يا رسول الله! آيا من از اهل بيت توام؟ حضرت فرمود: خير، تو از زنان پيامبرى؟.

* امام حسین (ع) در اسناد اهل سنت

جامع تِرمذى به اسنادش از انس بن مالك روايت مى كند كه از رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيدم: كدام يك اهل بيت بيشتر مورد توجه شماست؟ فرمود: حسن و حسين عليهماالسلام.

مالكى در فصول المهمه صفحه 9 از جامع ترمذى نقل مى كند: از وقتى كه آيه تطهير نازل شد قريب شش ماه هر روز رسول الله صلى الله عليه و آله در هنگام نماز به در خانه فاطمه عليهاالسلام مى آمد و آيه تطهير را مى خواند.

حضرت در وقت نزول آيه فرمود: «اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَيْتِي وَ حَامَّتِي [وَ خَاصَّتِي‏] فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيرا»

در صحيح مسلم و جامع الاصول روايت شده است: حصين بن سمره از زيدن بن ارقم پرسيد: آيا زنان رسول خدا صلى الله عليه و آله از اهل بيت هستند؟ زيد گفت: نه به خدا قسم، زيرا كه زن مدتى با شوهر خود است، چون طلاقش داد به خانه پدرش مى رود و به قوم خود ملحق مى شود و از شوهر به كلى جدا مى شود بلكه اهل بيت او خويشان او هستند كه صدقه برايشان حرام است و هر خانه و به هر كجا بروند از اهل او جدا نيستند.

صاحب درر السمطين می نویسد: آيه تطهير در حق پنج بزرگوار محمد صلى الله عليه و آله، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام نازل شده است.

* روایت عايشه همسر پیامبر (ص) از اهل عبا 

صاحب کتاب غایۀ المرام در حديث 22 آورده است: از متفق عليه بخارى و مسلم از مسند عايشه از مصعب بن شيعه از صفيه دختر شبيه از عايشه دختر ابى بكر روايت كرده كه گفت: روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله بيرون آمد و عباى سياه پوشيده بود كه حسن بن على عليه السلام داخل شد، رسول خدا صلى الله عليه و آله او را در زير عبا داخل كرد، بعد از آن امام حسين عليه السلام آمد او را هم داخل عبا كرد بعد از آن فاطمه عليهاالسلام آمد او را نيز داخل كرد، بعد از آن هم على عليه السلام آمد او را نيز داخل كرد، سپس آيه تطهير را تلاوت كرد.

صاحب مجمع البيان در جلد 8 صفحه 356 می نویسد: ابوسعيد خدرى، انس بن مالك، واثلة بن واسقع، عايشه و ام سلمه مى گويند: آيه تطهير به رسول خدا صلى الله عليه و آله و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام اختصاص دارد.

امام شافعى كه از امامان چهارگانه است اهل سنت است در اشعار معروف خود درباره اهل بيت چنين عرض اخلاص می کند:

يا آل بيت رسول الله حبكم       فرض من الله فى القران انزله

يكفيكم من عظيم الفخر انكم     من لم يصل عليكم لا صلاة له

الغدير، ج 3، ص 173، فضائل الخمسه، ج 1، ص 208.

- اى اهل بيت رسول، دوستى شما فريضه اى است از جانب خداوند كه در قرآن آن را فرود آورده است.

- از فخر بزرگ شما همین بس كه درود بر شما جزء نماز است و هر كس بر شما درود نفرستد نمازش باطل است.

* آثار مرگی که با دوستى اهل بيت (ع) همراه باشد

زمخشرى و فخر رازى كه در بحث خلافت به جنگ شيعه مى آيند خود راوى روايتى در موضوع ولاى محبت هستند؛ فخر رازى از زمخشرى نقل مى كند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِيداً أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ مَغْفُوراً أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ تَائِباً أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ مُؤْمِناً مُسْتَكْمِلَ الْإِيمَان‏»

هر كس بر دوستى آل محمد مُرد، شهيد مرده است، هر كس بر دوستى آل محمد مُرد، آمرزيده است هر كس بر دوستى آل محمد مُرد، توبه كار مرده است هر كس بر دوستى آل محمد مُرد، مؤمن و با ايمان کامل مرده است.

زمخشرى و فخر رازى در ذيل روايت گذشته، از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى كنند كه فرمود: «أَلَا وَ مَنْ‏ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ فَأَنَا كَفِيلُهُ بِالْجَنَّةِ مَعَ الْأَنْبِيَاءِ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى بُغْضِ آلِ مُحَمَّدٍ لَمْ يَشَمَّ رَائِحَةَ الْجَنَّة» (كامل بهائى ، عماد الدين طبرى ، ج 1،ص 88)

هر كسى بر دشمنى آل محمد بميرد، كافر مرده است، هر كس با دشمنى آل محمد بميرد بوى بهشت را استشمام نخواهد كرد.

هر كس به محبت اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله بميرد شهيد مرده است. (ينابيع الموده، ص 5)

منبع: کتاب «چهره درخشان حسين بن على (ع)»، على ربانى خلخالى، با تلخیص و ویراست