به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری«حوزه» استاد قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان نکته ها وپیام های تفسیری آیه نهم سوره بقره پرداخته است.
* نکته‌های آیه: « يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ وَمَا يَخْدَعُونَ إِلّا أَنْفُسَهُمْ وَ مَا يَشْعُرُونَ »
مراد از حیله و مكر منافقان با خدا، یا خدعه و نیرنگ آنان با احكام خدا و دین الهى است كه آن را مورد تمسخر و بازیچه قرار مى دهند و یا به معناى فریبكارى نسبت به پیامبر خداست. یعنى همان گونه كه اطاعت و بیعت با رسول خدا، اطاعت و بیعت با خداست («من یطع الرّسول فقد اطاع اللّه» هركس از رسول پیروى كند، قطعاً از خدا پیروى كرده است. (نساء،80) «انّ الّذین یُبایعونك انّما یبایعون اللّه» كسانى كه با تو بیعت كنند، همانا با خدا بیعت نموده اند. (فتح،1) و خدعه با رسول خدا به منزله خدعه با خدا مى باشد كه روشن است این گونه فریبكارى و نیرنگ بازى با دین، خدعه و نیرنگ نسبت به خود است. چنانكه اگر پزشك، دستور مصرفِ دارویى را بدهد و بیمار به دروغ بگوید كه آنها را مصرف كرده ام، به گمان خودش پزشك را فریب داده و در حقیقت خود را فریب داده است كه فریب پزشك، فریب خود است.
* برخورد اسلام با منافق، همانند برخورد منافق با اسلام است
او در ظاهر اسلام مى آورد، اسلام نیز او را در ظاهر مسلمان مى شمارد. او در دل ایمان ندارد و كافر است، خداوند نیز در قیامت او را با كافران محشور مى كند.
در روایتى از پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله مىخوانیم: ریاكارى، خدعه با خداوند است. (تفسیر نورالثقلین)
قرآن، بازتاب كار نیك و بد انسان را براى خود او مى داند. چنانكه در این آیه مى فرماید: خدعه با دین، خدعه با خود است نه خدا. و در جاى دیگر مى فرماید: «اِن أحسنتم أحسنتم لانفسكم و اِن أسأتم فلها» (اسراء،7) اگر نیكى كنید، به خود نیكى كرده اید و اگر بدى كنید، به خود كرده اید. یا در جاى دیگر مى فرماید: «ولا یَحیق المَكر السیّىء الاّ بَاهلِه» (فاطر،43) نیرنگ بد، جز سازنده اش را فرا نگیرد.
* پیام‌های آیه:
* حیله گرى، نشانه نفاق است. «یخادعون اللّه»
* منافق، همواره در فكر ضربه زدن است. «یخادعون» (كلمه «خدعه» به معناى پنهان كردن امرى و اظهار نمودن امر دیگر، به منظور ضربه زدن است.) (تفسیر راهنما)
* آثار نیرنگ، به صاحب نیرنگ بر مى گردد. «وما یَخدعون الاّ انفسهم»
* منافق، بى شعور است و نمى فهمد كه طرف حساب او خداوندى است كه همه اسرار درون او را مى داند «یعلم خائنة الاعین و ماتخفى الصدور» (غافر،19) و در قیامت نیز از كار او پرده برمى دارد. «یوم تبلى السرائر» (طارق،9) «وما یشعرون» (جمله «و ما یشعرون» را دو گونه مى توان معنا كرد: اول آن كه شعور ندارند كه خدا اسرارشان را مى داند و دیگر این كه شعور ندارند كه در حقیقت به خود ضربه مى زنند.)
* خدعه و حیله، نشانه عقل و شعور نیست. «یخادعون... لایشعرون» در روایات مى خوانیم: عقل واقعى این است كه توسط آن، انسان خداوند را بندگى نماید.
