به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری«حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیات سی و ششم سوره بقره پرداخته است.
«فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطانُ عَنْها فَأَخْرَجَهُما مِمَّا كانا فيهِ وَ قُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى حينٍ» (بقره، 36)
ترجمه: پس شیطان، آدم و همسرش را به لغزش انداخت و آنان را از آن بهشتى كه در آن بودند خارج ساخت. در این هنگام به آنان گفتیم فرود آیید كه دشمن یكدیگر خواهید بود و براى شما در زمین، تا زمانى (محدود)، جایگاه و بهره اى است.
شیطان كه به خاطر سرپیچى از دستور الهى در سجده بر آدم، از درگاه خداوند رانده شده بود، در فكر انتقام از آدم بر آمد و تصمیم گرفت او را از جایگاه آرام و در رفاه و آسایش، بیرون سازد. لذا با وسوسه هاى بسیار و تظاهر به خیرخواهى، آن قدر از گیاه ممنوعه تعریف كرد و براى آن، آثار و فواید شمرد كه بالاخره آدم و همسرش از آن گیاه خوردند.
آنان قصد مخالفتِ فرمان خدا را نداشتند، امّا همچون كودكى كه تجربه اى از دروغ و فریب ندارد و دیگران را همچون خود راستگو مى داند، وقتى شیطان براى آنها قسم خورد كه آنچه در مورد فواید آن گیاه مى گوید، راست و درست است، باور كرده و فریب خوردند.
نتیجۀ مخالفتِ فرمان الهى، خروج از بهشت گردید و به دنبال آن از جانب خداوند چنین دستور آمد: از درگاه قُرب الهى فرود آیید كه بذر كینه و دشمنى میان شما و شیطان افكنده شده و تا مدتى معین در زمین بهره مند خواهید بود.
غرض از خلقت آدم، خلافت او در زمین بود، پس آدم مى بایست در زمین ساكن شود، لكن خداوند ابتدا محیطى آرام و دور از مشكلات را براى او فراهم ساخت تا در این اردوى آمادگى، هم با شرایط زندگى در زمین آشنا شود و هم دشمن واقعى خود یعنى شیطان را بشناسد.
از این آیه مى آموزیم كه:
* اطاعت از شیطان، نه فقط انسان را از مقامات الهى دور مى سازد، بلكه رفاه و آسایش واقعى را از انسان سلب نموده و او را در رنج و زحمت قرار مى دهد. چنان كه آدم و همسرش را از بهشتِ رحمت، به زمینِ زحمت خارج ساخت.
* دشمنىِ شیطان با انسان، دشمنى دیرینه و از آغاز خلقت تاكنون بوده است.
* زمین، جایگاه موقتِ زندگى، و بهره انسان از آن محدود و موقتى است. به فكر آماده ساختنِ جایگاه دائمى خود در بهشتِ الهى باشیم.
* هر انسانى به خاطر استعدادها و لیاقت هایى كه خداوند در او نهاده، بهشتى است، ولى نافرمانى ها موجب سقوط و هبوط او مى گردد.
* هیچ انسانى از خطر لغزش و انحراف مصون نیست، مگر آن كه خداوند او را حفظ كند. آدم كه خلیفه خدا در زمین و مَسجود فرشتگان بود، لحظه اى غفلت او را از درگاه الهى بیرون راند.
