به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، « پیام های سیر تنزیلی اسماء و صفات قرآن در قرآن»، اثر زینب بهجت پور در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر قابل تحسین انتخاب شد .
خدای متعال در قرآن حداقل با دو گروه از مخاطبان سخن گفته است. گروه اول کسانی اند که خطابات مستقیم قرآن متوجه آنها بوده و تغییر و تحول ایشان هدف اولیه نزول کلام الله بوده است. این گروه مکیان و مدنیان معاصر نزول قرآن بودند.
گروه دوم کسانی هستند که بعد از آنها آمده و نقش هایی مشابه گروه اول بازی کرده و به طور طبیعی مشمول احکام آنان شده اند. نزول قرآن به «ایاک اعنی و اسمعی یا جاره» اشاره به این دو گروه است.
ترتیب نازل شده بهترین و بیشترین اثر را بر گروه مخاطبان اول ساکن در مکه و مدینه داشته است؛ چراکه نزول هر بخش از آن با توجه به وضعیت، نیاز و مواضع مثبت و منفی آنها صورت می گرفت. اسماء و صفاتی که قرآن به خود نسبت می دهد، بسته به عوامل مختلف، مانند نوع و سطح مخاطبان اول و اینکه آنان در چه مرحله ای از سیر تحول و هدایت هستند، متنوع است. سرایت احکام این گروه به مخاطبان دوم با استفاده از قاعده جری و تطبیق و تفکیک ویژگی های مشترک انسانها از ویژگی های عربی معاصران نزول صورت می گیرد. قرآن در آغاز نزول با شبهه افکنی مشرکان برای ایجاد تردید درباره حقانیت کلام الله مواجه شده است. در برابر این رویکرد از جایگاه آسمانی قرآن و نزول آن به اراده خدا و به واسطه جبرئیل با کاربست صفات متناسب با این وضعیت دفاع شده است. در این مسیر بر اوصافی که حاکی از تناسب و توافق این کلام، با فطرت و مواجید درونی افراد است، سخن گفته می شود. عناوینی مانند قول فصل، فرقان و کتاب، در خطاب به مؤمنان در این دوره، بر مراحل رشد آگاهی و تقی درست این گروه از قرآن توجه می دهد. از دیگر سو تا زمانی که وحی نازل شده بر حضرت رسول(ص) هویت جمعی به خود نگرفته است، از واژه حدیث و قول برای آن استفاده شده و یادکرد از کلام الله با نام های قرآن و کتاب به آینده موکول شده است. کاربرد برخی صفات مانند ذکر، حدیث و قول در سور مدنی کاهش چشمگیری یافته و در مقابل کثرت استفاده از نام کتاب و آیات الهی در خطاب به مؤمنان را شاهد هستیم. حکمت این گسترش را باید در جامعه سازی قرآن و نظام بخشی به هویت جمعی مؤمنان در مدینه جویا شد. در این دوره نام کتاب که احکام و قوانین الهی اشاره دارد و غالبا در خطا به مؤمنان به کار گرفته می شود، با هدف ساماندهی جامعه ایمانی تناسب کامل دارد. در مرحله پایش و مراقبت نیز که احتمال ارتداد یا انحراف اهل ایمان وجود دارد، از اسماء و اوصاف مناسب این مرحله استفاده شده است.
نظر شما