به گزارش خبرگزاری «حوزه»،آیت الله شیخ حسن صافی اصفهانی از فرزانگان با صفای خطه اصفهان است که نسب شریفش به عالم جلیل القدر تشیع ملاصالح مازندانی می رسد. او در سال 1298 ش در خانواده ای منسوب به علم و تقوا دیده به جهان گشود. پدر ایشان حاج نصرالله در سلک روحانیت بود که در نجف اشرف نزد علامه امینی مشغول صحافی کتاب های دینی بود. در احوال او نوشته اند که مردی بسیار پرهیزکار، اهل ذکر و کرامت و مقید به آداب و سنن از جمله زیارت عاشورا بود. مراسم تشییع و ختم ایشان در نجف با حضور علما فضلاء و مراجع تقلید و سایر اقشار باشکوه و عظمت بالایی برگزار شد. آیت الله خویی بر جنازه اش نماز خواند و در وادی السلام کنار مرقد مطهر حضرت هود و صالح به خاک سپرد شد.

تحصیلات شیخ حسن

شیخ حسن تحصیلات ابتدایی تا سوم دبیرستان را در اصفهان به پایان رساند. هوش و ذکاوت و نیز اخلاق و منش او طوری بود که در همان کودکی مشار بالبنان گشته بود . در همین ایام با تشویق و راهنمایی شیخ احمد حججی نجف آبادی در زمره شاگردان مکتب امام صادق(ع) قرار گرفت و در مدرسه نوریه اصفهان مشغول فراگیری علوم اسلامی شد. مقدمات و ادبیات را در آنجا تمام کرد و پس از آن آهنگ حوزه پر رونق قم نمود. در سال 1320 در اتاقی محقر و در مدرسه حاج ملا صادق ساکن و به دروس سطح و نیز تهذیب اخلاق نزد استادانی وارسته مشغول شد.

شیخ حسن در قم برای کسب فیوضات اخلاقی به حضور آیت الله سید محمدتقی خوانساری می رسید و مورد لطف و نظر خاص آن بزرگوار قرار داشت. همچنین از محضر امام خمینی و سید احمد خوانساری به صورت خصوصی درس تفسیر و علوم دیگر می آموخت.

این عالم ربانی پس از مدتی به مقصد اصلی اش نجف اشرف سفر کرد و طی 28 سال اقامت دراز مدت در شهر ولایت ،خود را به برکت همجواری با مرقد مطهرشاه ولایت و استفاده از دانشمندان برجسته به بالاترین معارف دینی رسانید.

زندگی علمی در نجف اشرف

شیخ حسن در نجف، خارج فقه و اصول را از آیات عظام شیخ محمدکاظم شیرازی ، سید عبدالهادی شیرازی و سید محسن حکیم آموخت، اما بیشترین استفاده ایشان از محضر آیت الله خویی بود به این معنا به طور کامل در دورس فقه و اصول و تفسیر معظم له شرکت داشت و تقریراتی را هم به ثبت رسانده است.

امداد غیبی در سلوک اخلاقی

مرحوم آیت الله صافی اصفهانی در نوشتجات شان آورده اند ؛ در نجف اشرف که بودم یک برنامه سلوکی خاص برای خودم داشتم که به آن عمل می کردم اما برای اینکه به سیر خودم ادامه دهم شخصی عالم و بزرگوار را به عنوان استاد انتخاب کردم و تصمیم گرفتم طبق نظر او عمل کنم. یک جلسه هم نزد ایشان رفتم و دستور هم گرفتم اما همان شب در عالم رویا دیدم که داشتم از شارع الرسول نجف اشرف که یک مسیر صاف و آسفالت و روشن و خیلی نزدیک بود به طرف حرم مطهر حضرت امیر(ع) می رفتم. یک وقت همان آقایی که از او دستور گرفته بودم دست مرا گرفت و مرا از مسیر دیگری برد، اما راهی بود بسیار تاریک، خطرناک و با پستی و بلندی های سخت و دره های وحشتناک و هر چه می رفتیم به حرم نمی رسیدیم. در عالم خواب از بس که از آن راه خسته و ترسیده بودم از خواب پریدم و متوجه شدم که همان راه صحیح بوده و این راهی که جدید انتخاب کردم صحیح نیست.

شیخ از منظر آیت الله العظمی سبحانی

بزرگی اش بدان حد بود که توجه به اعاظم حوزه را به خود جلب کرده بود و هر یک به نحوی او را ستوده اند. آیت الله العظمی سبحانی در توصیف شیخ حسن می فرماید: عالم ربانی ، مدرسی بزرگ،متقی زاهد، استاد اخلاق، اسوه حقیقت، عاشق مکتب ولایت، مرحوم آیت الله حاج شیخ حسن صافی یک مرد مجتهد و متعبدی بود و مطلقا در زندگی خود شریعت را مقیاس قرار می داد، نه خواسته های زید و عمرو را. گذشته از این در حالی که ایشان مراتب علمی بالایی از نظر فقه و اصول داشت، تظاهر به علم نداشت. اگر انسان یک ماه با او مسافرت می کرد و بحث علمی پیش نمی آمد تصور نمی کرد که ایشان یک مرد محقق و مجتهد است. ایشان جامعه بین المنقبتین بود، هم سلوک عارفان عملی را داشتند و هم از نظر عمل صددرصد ملتزم به شریعت بودند و هم مدرس بودند و گروهی را تربیت می کرد. علاوه بر این یک آدم آگاه و آشنا به شرایط زمان بود.

آثار قلمی

شیخ اهل قلم بود و چنان بر معلومات و اندوخته های علمی اش تسلط داشت که با هنرنمایی بالا آنها را به صفحه کاغذ کشید و آثاری خلق کرد. کتاب هایی که به قلم و بنان این عالم بی ادعا به جامعه علمی عرضه شده فراوان است که می توان به این موارد اشاره کرد: الهدایه فی الاصول، درسهای اخلاق(3جلد)، اقتصاد استدلالی، اقتصاد ساده برای دانشجویان، ترجمه و نقد فلسفه داروین، اسرار حج و یک دوره بحث مکاسب.

باقیات و صالحات

از اقدامات فرهنگی شیخ اصفهان احداث مجموعه فرهنگی و علمی می باشد که شامل حوزه علمیه و موسسه فرهنگی و خیریه صاحب الامر(ع) است.

این مدرسه ،محلی برای سکونت طلاب، فضلای کشور و مکانی برای نشر معارف دینی می باشد از جمله کتاب هایی که در این موسسه به زیور طبع آراسته شده الملاحم و الفتن، کشف الالتباس عن موجر ابی العباس، اجود التقریرات، مناقب عرشیان، مدارک العروه الوثقی می باشد.

فرازهایی از وصیت نامه

خداوندا تو را شاهد می گیرم که زندگی را با نام تو شروع کردم و عمری میل من این بود که در راه تو و برای تو و به سوی تو قدم بردارم.

ای طلاب عزیز؛ عزت و سربلندی در دنیا و آخرت در درجه اول در گرو تقوا و تهذیب نفس و ساختن روحی سرشار از محبت و در درجه دوم سعی و کوشش در تحصیل علم و رسیدن به مراتب بلند علمی است. نیروی جوانی خود را هدر ندهید و جهد کنید در تهذیب اخلاق و تحصیل علم که امروز بیش از هر زمان دیگر به سلاح علم و علمای خود ساخته نیاز است.

لبیک به ندای ارجعی

آن آیت اخلاق در هفتم مهر1374 ش. نزدیک اذان صبح روز جمعه و در 76 سالگی ندای حق را لبیک گفت و در جوار رحمت حق، آرامش ابدی یافت.

خبر رحلتش همگان به خصوص طلاب را دچار حیرتی غبار کرد. بازاریان بازار اصفهان را سه روز تعطیل کردند و حوزه علمیه یک هفته تعطیل شد و تا چهلم آن مرحوم در جای جای قهر مجالس ختم برپا بود. پیکر آن عالم ربانی پس از تشییع باشکوه و کم نظیر طبق وصیتش در قسمت شرقی ضریح علامه مجلسی در اصفهان به خاک سپرده شد.

منبع: گلشن ابرار ج 10