محمد قهرمانی، تهیهکننده سینما و مدیر عامل اسبق موسسه شهید آوینی در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه»درباره جایگاه الگوی ایرانی-اسلامی با محوریت معارف اهل بیت علیهم السلام در سینمای ایران گفت: در ابتدا میخواهم مطلبی را بیان کنم که تا حدودی مسیر بحث ما را مشخص میکند. آنهم اینکه ما در این بحث نمیخواهیم خودمان را با سینمای قبل از انقلاب یا سینمای جهان مقایسه کنیم، چون اگر بخواهیم چنین متر و اندازهای را لحاظ کنیم، مطمئناً در جایگاه مطلوبی خواهیم، بود اما مقیاس ما در این بحث، سینمای کشوری است که حکومتی اسلامی دارد و برای همین، باید در راستای یک الگوی مطلوب جهانی درباره آن اظهار نظر کرد.
وی افزود: آنچه در سینمای کشورمان میبینم، به هیچ وجه با الگوی دینی- اسلامی همخوانی ندارد، یعنی جدا از برخی ظواهر که آنهم به صورت حداقلی رعایت میشود ، چیزی از گرایش های اسلامی را در سینما نمی بینیم. با این توضیح، سینمای ایران نیز به نوعی راه سینمای فیلم فارسی را ادامه میدهد که تنها در ظاهر به موضوعات اخلاقی و دینی میپردازد، بدون اینکه در آن عمق و معنایی مشاهده شود.
*ظاهر و باطن سینما باید دینی باشد
تهیهکننده فیلم «فرشتگان قصاب» ادامه داد: زنی که در سینمای کشورمان میخواهد به عنوان الگویی اسلامی - فاطمی مطرح شود، نه تنها باید در ظاهر، بلکه در کلام و رفتار نیز پایبند آموزههایی باشند که در آن رفتار دینی وجود داشته باشد. این مسئله به هیچ وجه منافاتی با گیشه ندارد، چون عدهای ممکن است ادعا کنند مثلاً تصویرگری اسلامی از زن در سینما به معنای از دست دادن تماشاگر است، درصورتیکه تجربه نشان داده، هرگاه از زن مسلمان به درستی در سینما تصویرسازی شده، نتیجه هم جالب توجه بوده است؛ برای درک بهتر فیلم «طلا و مس» را مثال میزنم که در آن به زیباترین شکل، عزت و عشق زن مسلمان به تصویر کشیده میشود و چنین اتفاقی را کمتر میتوان در فیلمهای ایرانی دید.
*سیره فاطمی بهترین الگو سینمای امروزی
وی در پاسخ به این سوال که مهمترین رسالتی که برای زن در فیلمهای سینمایی میتوان تصور کرد چیست؟ گفت: از نگاه من اگر سینما بتواند زن مسلمان را به شکلی تصویر کند که در آن ویژگی مادری، اصلیترین شاخصه باشد، مهمترین اتفاق رخ داده، چون هیچ امری را نمیتوان مهمتر از این دانست، اما در کنار این میشود نگاه به زن را در قالب رفتارهای ارزشمند اجتماعی به تصویرکشید. برای این گفته سیره حضرت فاطمه (س) و حضرت زینب (س) بزرگترین الگوی پیش رویمان است که در مواقع لازم، با رفتار و گفتار خود، جریانی را در تاریخ به وجود آوردند که تا به امروز تاثیرات آن باقی مانده است.
قهرمانی ادامه داد: ممکن است سوال شود چرا ما نتوانستهایم در این حوزه دستاورد خوبی داشته باشیم، برای این پرسش دو دلیل هست؛ ابتدا اینکه شاید جریان برتر در سینما، چندان به این موضوعات علاقه نشان نمیدهند و اصطلاحاً دغدغه آنها نیست، لذا علاقهای به تصویر کردن آن ندارد، اما دلیل دیگر به سینماگران مرتبط نیست، بلکه به نوعی کم کاری مراکز دینی در آن دخیل هستند، چون اگر آنها به رسالت خود به درستی عمل نموده و آگاهسازی لازم را در این حوزه انجام میدادند، مطمئناً هنرمندان نیز با اشتیاق بیشتری در این زمینه ورود میکردند.
*ضرورت بهرهگیری از دیپلماسی رسانه ای
وی در تکمیل مطلب فوق تصریح کرد: حوزههای علمیه و مراکز قرآنی باید درک کنند سینما در حال حاضر تنها وسیلهای برای سرگرمی نیست، بلکه قدرتهای بزرگ از آن به عنوان ابزار مهم برای دستیابی به اهدافشان استفاده میکنند، تا مردم کشورهای مختلف را تحت نفوذ خود در بیاورند، برای همین اگر بتوانیم سینما را ابزاری کنیم تا به واسطه آن مفاهیم و معارف اسلامی را به جهانیان عرضه کنیم، به دست آوردهای خوبی خواهیم رسید، لذا اگر بتوانیم، در بحث نوشتاری و نگارش فیلمنامه، مراکز دینی را بیشتر دخیل کنیم، در رسیدن به خواستهمان موفقتر خواهیم بود.
*ضرورت استفاده از سینما برای گسترش معارف دینی
این تهیه کننده در پایان گفت: باید این مهم را حتماً مد نظر داشته باشیم که ساخت فیلم خوب تنها بخشی از راه را در بر میگیرد، اما مسیر اصلی، آن است که بتوانیم مفاهیم مورد نظرمان را به درستی در جهان پخش کنیم. برای همین ارتباط قوی با دفاتر پخش، یکی دیگر از بازوهای اجرایی برای تبلیغ الگوی دینی و ارزشی در سینمای جهان است. مثلاً امروزه نظام سلطه میخواهد به هر روش ممکن، این نکته را به جهانیان بقبولاند که زن مسلمان در هیچ فعالیت اجتماعی مشارکت ندارد، درصورتیکه اگر بتوانیم زنان موفق کشورمان، به ویژه خانواده شهداء را در فیلمها به خوبی معرفی کنیم، به نتایج بسیار مطلوبی دست پیدا خواهیم کرد.