به گزارش خبرگزاری «حوزه» از مشهد، حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن ربانی بیرجندی، در جمع استعدادهای برتر حوزه های علمیه در مشهد، در سخنانی با موضوع «بازخوانی نقاط تحول در علوم اسلامی»، با اشاره به ادوار علم فقه و تحولات صورت گرفته در فقه و علوم وابسته، بر ضرورت تحول در این علم تاکید کرد و گفت: تنها راه پیشرفت علم، ظهور انسان هایی است که بتوانند این تحول را در همه علوم به کار ببندد.

وی با ذکر ویژگی های دوره صادقین علیهماالسلام تاکید کرد: اولین کسی که علوم را به صورت تخصصی مطرح کردند، امام صادق(ع) بودند، ایشان استعدادهای شاگردانشان را کشف کرده و همه را در مسیر ویژه خود قرار دادند، مثلا هشام را در کلام، زراره را در مسیر فقه، مفضل بن عمر را در زیست شناسی، مسلم بن معاف را در علم ادبیات، خلیل بن احمد در علم لغت و یا محمد بن سائب الکلبی را در علم تفسیر قرار دادند، این دوره تحول در علوم به اندازه ای بود که با عث رشد و تحول در فقه اهل سنت نیز شد.

وی ادامه داد: دوره بعدی تحول در زمان غیبت صغری بود، در این دوره انتقال از نصوص پدید آمد و برخی از فقها صبغه حدیثی و برخی صبغه اجتهادی پیدا کرده اند، در این دوره از نصوص به سمت نگارش تحول صورت گرفت. مثلا در این زمان « فقه مقارن» شکل گرفت،  یا تحولی را شیخ مفید در نقد حدیث انجام داد و گفت که برخی موارد با عقل نمی سازد و در پاسخ به کسانی که می گفتند ماه حتما باید 30 روزه باشد می گفت که این موارد تعارض با نجوم دارد و مورد قبول نیست، یا مثلا علامه حلی به نگارش کتاب برای متعلمین روی آورد و در 8 سطح آن ها را تنظیم کرد: « تبصره المتعلمین، تلخیص الاقوال، نهایة الاحکام، قواعد الاحکام، ارشاد الاذهان، تحریر الاحکام، تذکرة الفقهاء، منتهی المطلب» که از مبتدی تا عالی را در بر می گرفت.

این استاد حوزه اضافه کرد: در دوره صفویه میرداماد و شیخ بهایی در زمینه فقه، اصول، فلسفه و کلام واقعا تحول ایجاد کردند و این نشان می دهد یکی از عوامل پیشرفت و تحول یک علم پشتیبانی های حکومت و دولت می باشد در زمان آل بویه و صفویه این مساله به خوبی دیده می شود.

حجت الاسلام والمسلمین ربانی بیرجندی خاطرنشان کرد: در زمان متاخر نیز می توان از شیخ انصاری نام برد که اصول را به معنای واقعی تهذیب کرد.

بر اساس بررسی ها در سیر تطور تاریخی فقه، نشان داده شده که در چه بزنگاه هایی تحول ایجاد می شود و به نظر می آید این تحول در زمانی است که کسی می آید که اولاً نوآوری دارد، دوم در زمان خود در جامعه تأثیرگذار است و سوم این که بعد از خودش تالیفاتش قوام حوزه های علمی بشود.

انتهای پیام