به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، از اصفهان، خاستگاه بزرگان، عالمان و فرهیختگان با آوازه جهانی‌اش، همچون افسانه‌ای رویا گونه در ذهن گردشگران و سیاحان خارجی و داخلی نشسته و سال‌هاست جذبه و زیبایی‌های بی‌نظیرش همچون ضرب‌المثل ورد زبان مردم دنیاست و در این میان مدارسه علمیه اش با گنبدهای فیرزه و مناره های سربرافراشته بر طاق آسمان، همچون دو دسته دست بر دعا برداشته به سوی درگاه ایزد منان خونمایی و جلوه گری می کند.

پس از آنکه شاه‌عباس، اصفهان را به پایتختی برگزید، تلاش و پیگیری تحسین برانگیزی برای ساخت بناهای باشکوه در محور تاریخی چهارباغ و محور میراثی دولت خانه صفوی کرد که از نخستین فرامین این پادشاه شیعه مذهب دستور ساخت گردش‌گاهی به نام چهارباغ با کاخ‌ها و قصرهای باشکوه در پیرامونش بود.

وسط این گردش گاه بی بدیل جهانی، مدرسه علمیه ای قراردارد که ازدیرباز تا کنون مأوا و جایگاه درس و بحث طلاب حوزوی بوده است، مدرسه علمیه امام صادق(ع) چهارباغ سابقه 350 ساله دارد؛ بر این اساس خبرنگار خبرگزاری«حوزه» در اصفهان با حجت الاسلام عبدالامیر خطاط نایینی از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان و مدیر این مدرسه علمیه به گفت‌وگو پرداخته که آن را در ادامه می‌خوانید.

با تشکر از  فرصتی که در اختیار خبرگزاری حوزه قرار دادید. در ابتدا یک تشریحی درباره موقعیت مکانی و سابقه این مدرسه علمیه بدهید

مدرسه تاریخی چهارباغ که به حوزه علمیه امام صادق(ع) سپرده‌شده در ضلع شرقی خیابان چهارباغ قرار دارد و آخرین بنای نفیس و باشکوهی است که در عصر صفویان در اصفهان ساخته‌شده که به مدرسه «مادر شاه» و نیز مدرسه «سلطانی» هم معروف است.

در شمال مدرسه چهارباغ بازارچه‌ای زیبا قرار دارد که بالاتر از سطح مدرسه است و در قدیم به بازارچه شاهی یا بازار بلند معروف بوده، همچنین بخش شرقی این بنا که به دلیل استفاده هتل عباسی از آن برای تمام جهانگردان و گردشگران داخلی و خارجی معرف حضور است نیز بنای مشهور کاروان سرای «مادر شاه» را در برمی‌گیرد و اکنون در مرحله مرمت و بازسازی کامل توسط سازمان میراث قرار دارد.

صحن شرقی مهمان‌سرای عباسی که برای پذیرایی در فضای باز هم از آن استفاده می‌شود با چشم‌انداز زیبای گنبد و مدرسه چهارباغ نمایی زیبا و به یاد ماندنی برای مسافران و گردشگران رقم زده که در قاب عکس‌های زیادی به یادگار مانده است.

این مدرسه در زمان آخرین پادشاه دوره صفویه یعنی شاه سلطان حسین بنا شده است و از این جهت تمام هنرهایی که در نقاط مختلف اصفهان به کار گرفته شده در اینجا جمع شده و به همین دلیل، دارای ویژگی خاصی است؛از همان وقتی که این مکان بنا شد، حوزه علمیه در آن فعال بود و طلاب و علما در اینجا مشغول درس و بحث بودند.

در جریان حمله اشرف افغان به اصفهان، این حوزه علمیه مورد تهاجم قرار گرفت و طبق آنچه نقل شده است، 260 نفر از طلاب و علما که یکی از آن ها فرزند علامه مجلسی است، کنار این نهری  که در وسط این مدرسه تعبیه شده است سر آنها بریده شد و تاریخچه دردناکی را در اینجا رقم زدند و مظلومیت مکتب و مذهب شیعه و علما و طلاب حوزه علمیه را به رقم کشیدند.

در ادامه و ادوار بعد چگونه با این مدرسه علمیه رفتار و برخورد شد

در زمان های بعد این حوزه علمیه، کم کم دارای رکودی شده بود و اوج این رکود در زمان پهلوی شکل گرفت، در اواخر دوره پهلوی، مرحوم آیت الله خراسانی از علمای اصفهان و ریاست حوزه علمیه اصفهان تصمیم گرفتند این حوزه را احیا کنند و آن را از دست حکومت خارج کنند و با فعالیت های فراوانی، این توفیق پیدا شد .

30 نفر از طلاب کوشا را در اینجا مستقر کردند و برنامه درسی ویژه ای را برای آن ها قرار دادند، خودشان هم تردد به اینجا را آغاز کردند و قبل از انقلاب این مدرسه در اختیار حوزه علمیه اصفهان قرار گرفت.

از چه زمانی این مدرسه علمیه دراختیار حوزه علمیه اصفهان قرار گرفت؟

بعد از انقلاب، این حوزه یکی از پایگاه های فعال بود و خصوصاً حضور چشمگیری در جبهه های نبرد حق علیه باطل داشت و طلاب این مدرسه در دفاع مقدس حضوری چشمگیر داشتند. کافی است که من عرض کنم که این مدرسه، 146 شهید را تقدیم انقلاب مقدس اسلامی ایران کرده است.

درحالی که تعداد حجرات این مدرسه حدود 100 حجره است، 146 شهیدتقدیم اسلام و انقلاب شد، یعنی هر دو حجره 3 شهید تقدیم کرده است. اگر این آمار را به تعداد طلاب این مدرسه که توفیق جانبازی در دفاع مقدس را داشتند و کسانی که توفیق ایثارگری و حضور در میادین نبرد را داشتند و به حمدلله سالم برگشتند و الآن حضور دارند اضافه کنیم، یک عددی را نشان می دهد که گویای این است که تقریباً تمام طلابی که در این مدرسه بودند، این توفیق را داشتند که در جبهه های جنگ حضور پیدا کنند.

در حال حاضر چه تعداد طلبه در این مدرسه مشغول تحصیل هستند؟

تعداد طلابی که ما الآن در این مدرسه داریم، حدود 200 نفر طلبه است که در شش پایه، مشغول تحصیل هستند.

از سال 89 که بنده توفیق خدمتگذاری در این حوزه را پیدا کردم، برنامه های جاری درس و بحث که در دیگر حوزه ها برقرار است را داشتیم. الحمدلله ما طلاب کوشا و فعالی را در این مدرسه مشاهده می کنیم، درحال حاضر ما تا پایه 6 را در این مدرسه تدریس می کنیم.

درکنار برنامه های آموزشی،چه برنامه های فرهنگی دراین مدرسه اجرا می شود؟

فعالیت های حوزه علمیه امام صادق(ع) چهار باغ شامل دو بخش بیرونی و داخلی می شود؛ در زمینه فعالیت های بیرونی، مسئله تبلیغات و پوشش دادن از لحاظ فرهنگی و برگزاری مراسم اعیاد و مناسبت ها با توجه به شرایط فرهنگی محیط اطراف مدرسه، ساکنان اطراف مدرسه و توریست ها و گردشگران در دستور کار این مدرسه است.

مرکز مشاوره ای در ورودی مدرسه راه اندازی شده که متخصصین امور تربیتی و روانشناسی در حال ارائه خدمات رسانی به مردم اصفهان هستند،برگزاری نمازهای سه گانه جماعت با حضور مردم اصفهان، سخنرانی ها و برگزاری مراسم ویژه لیالی قدر را از جمله برنامه های این مدرسه در ماه مبارک رمضان است.

تأسیس کانون مکتب الصادق به همت طلاب و با همکاری جوانان منطقه و برگزاری کنگره شهدای مدرسه، محل و منطقه از دیگر فعالیت‌های مدرسه امام صادق(ع) چهار باغ اصفهان است.

آیا برای گردشگران  چهارباغ هم این مدرسه برنامه ای دارد؟

چون این مدرسه موقعیت ویژه ای دارد و در مجاورت خیابان چهارباغ که محل تردد گردشگران ایرانی و خارجی است قرار دارد، طبیعی است که اقتضائاتی دارد و ما از این اقتضائات غفلت نکرده ایم؛ از چند سال گذشته تا کنون در این مدرسه مرکز پاسخگویی به سؤالات شرعی و شبهات دینی راه اندازی شده که صبح و بعدازظهر آماده ارائه خدمات به مردم است

این قسمت پاسخگویی در دو قسمت برادران و خواهران در دو نوبت صبح و عصر راه اندازی کرده ایم که فعال است و مردم مراجعه می کنند و مطالبی که مدنظرشان است را با روحانیونی که در اینجا مستقر هستند در میان می گذارند و تاکنون هم استقبال چشمگیری شده است.

ما موارد متعددی داشتیم از افرادی که مستبصر شدند و در اینجا به مکتب حقه اهل بیت(ع) راه پیدا کردند و همچنین افرادی که به دین اسلام و مذهب تشیع تشرف داشتند.

این گردشگران بعد از این که تحقیق می کنند و با گفتگویی که با روحانیون دارند به دین اسلام و مذهب تشیع، تشرف پیدا می کنند و بعد هم در یک مراسمی که در اینجا برگزار می شود، شهادتین را بر زبان جاری می کنند و احکام اولیه و ابتدایی اسلام و تشیع به آن ها آموزش داده می شود.

چون مرکز مشاوره ما دائمی است و در موقعیت خوبی واقع شده است، این یک امتیازی است و کسانی که دچار شبهاتی هستند به وسیله رفت و آمدهای متعددی که اینجا دارند، شبهات خود را رفع می کنند.

قسمت دیگری که در اینجا فعال است، کتابخانه بزرگ و خوب و چشمگیری است که در این مدرسه فعال است و از جاهای مختلف برای استفاده از کتاب ها و سالن مطالعه آن مراجعه می کنند؛ همچنین وضعیتی که خود مدرسه دارد، به این صورت که مدرسه شامل مسجدی با عظمت است که هم دارای جذابیت های هنری است و هم به خاطر موقعیت ویژه آن نمازهای جماعت باشکوهی با حضور کسبه اطراف و عابرینی که در این خیابان تردد می کند، برگزار می شود و نمازهای جماعت در سه وعده در این مدرسه برقرار است.

ارتباط مسئولین مدرسه با طلاب و خانواده آنها چگونه است؟

تقریباً نیمی از طلاب به صورت بیست و چهار ساعته و شب خواب در این مدرسه هستند و از فضای بسیار مطبوع مدرسه استفاده می کنند؛ ما سعی کردیم که ارتباط خوبی با خانواده طلاب داشته باشیم، به صورت نوبتی و هفته ای یکی دو مرتبه به منزل طلاب مجرد مدرسه می رویم، همچنین، تلاش داشته با طلابی که متأهل هستند ارتباط پیدا کنیم و به دیدن خانواده ها برویم و به نظر می رسد، خیلی از مسائل توسط این دید و بازدیدها حل می شود.

هفته ای یک روز هم با یک پایه از طلابی که در مدرسه هستند، سر یک سفره می نشینیم و بعد از ناهار گعده ای داریم و صحبت های آن ها را می شنویم، طبیعتاً این کار در انتقال فرهنگ حوزوی به نسل های بعدی بسیار موثر است و آن فاصله ای که گاهی احساس می شود پیدا شده است، را برطرف می کنیم.

 از حضور چه تعداد استاد در این مدرسه استفاده می کنید؟

ما در خدمت حدود 40 نفر از اساتید برجسته حوزه علمیه اصفهان در مباحث مختلف حوزوی هستیم که در پایه های مختلف، مشغول تدریس هستند.

پیرامون موقوفات این مدرسه توضیح بدهید چگونه و چه میزان است؟

مدرسه موقوفات فراوانی داشته است ولی متأسفانه، سرقفلی بسیاری از مغازه های موقوفه مدرسه، واگذار شده است و یک اجاره بسیار جزئی در اختیار مدرسه قرار می گیرد. تنها موقوفه قابل توجهی که اکنون موجود است و تقریباً عایدات مدرسه از آن تآمین می شود، هتل  5 ستاره عباسی است که در مجاورت مدرسه قرار دارد.

البته به خاطر اینکه این هتل سال 1336 اجاره داده شده و در طول درازمدت هم اجازه داده شده ساختمان هایی را در آن بسازند و ملک مستأجر شود، آن ساختمان ها طبیعتاً اجاره ای که سزاوار هست را پرداخت نمی کنند. اما در عین حال الآن مهم ترین منبعی که نیازهای مدرسه را تأمین می کند، همین هتل عباسی است.

اشاره کردید که مدرسه امام صادق (ع) با وجود حیات بزرگ و درختان کهن و سر به فلک کشیده و جاری بودن نهر بزرگ،فضای بسیار مطبوع و دلنشینی دارد. به عنوان فردی که سال ها است در این زمینه تجربه مدیریتی دارید، به نظر شما، این فضا چقدر برای طلاب مفید است و در روحیه آن ها اثر مثبت دارد؟

طبیعی است که کسب علم نیاز به نشاط و آرامش دارد و این محیط و ویژگی هایی که در آن فراهم شده است به تأمین شادی و نشاط برای کسب علم به طلاب کمک می کند. شاید اگر انسان به صورت متمادی در این محیط مشغول به مطالعه شود، احساس خستگی نمی کند یا اگر چنانچه در حجره احساس خستگی کرد، وقتی بیاید و یک قدمی را کنار این فضای بسیار زیبا بزند، رفع خستگی می شود.

این موقعیت بسیار ویژه در این مدرسه فراهم است و وقتی که انسان این محیط را با مدارسی که جدیداً تأسیس می شود مقایسه می کند، می بینیم که محیط آن ها بسیار بسته با نور محدودی است و این تفاوت را به خوبی می توانیم احساس کنیم و در خروجی ها هم همین طور اثر دارد. یعنی شادابی و نشاطی که در طلاب این مدرسه می بینیم مربوط به همین فضایی است که فراهم شده است.

باتوجه به همین موقعیت مدرسه، طلاب برای ورود به این مدرسه باید شرایط خاصی داشته باشند و گزینش خاصی دارید؟

طبیعی است غیر از آن شرایط و برنامه هایی که مرکز مدیریت حوزه های علمیه برای پذیرش قرار می دهد، ما هم در خود مدرسه یک شرایط ویژه ای داریم و یک مصاحبه های خاص را قرار می دهیم و افرادی که می خواهند در این مدرسه بیایند، نه اینکه حالا متفاوت باشند ولی طبیعتاً باید یک مقداری امتیازات خاصی داشته باشند که این ویژگی ها به خاطر این شرایط و موقعیتی که مدرسه دارد مورد لحاظ قرار می گیرد. 

گفت وگو از سید امیر حسین ابطحی