به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، این نشست علمی که با عنوان « ضرورت اجتهاد اعتقادی در معارف اهل‌بیت(ع) » با حضور اساتید و شخصیت های علمی حوزوی و دانشگاهی صورت گرفت و از مجموعه آثار استاد میرزا مهدی اصفهانی نیز رونمایی شد.
در این نشست علمی دو تن از اساتید حوزه علمیه قم، حجت الاسلام و المسلمین محمد تقی سبحانی و حجت الاسلام و المسلمین رضا برنجکار به ایراد سخن پرداختند:
حجت الاسلام و المسلمین سبحانی در این نشست علمی گفت: یکی از محورهای بزرگ معارف اهل بیت در طول تاریخ مسئله کلام و حوزه عقائد و اندیشه اسلامی بوده است و همواره بزرگان و شخصیت‌های جهان تشیع، همراه دانش فقه به حوزه کلام به عنوان دانش کلام می‌پرداختند؛ سهم اندیشه تشیع و معارف اهل بیت در میدان کلام امامیه امری انکار ناپذیر است.
استاد حوزه علمیه قم در دومین نشست از سلسله نشست‌‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب دین اظهارداشت: از حدود سه سال پیش جمعی از محققان و استادان به پاس احترام و تقدیر از آیت‌الله سیدان، تلاش کردند که یادنامه‌ای را تهیه کنند و ابعادی از این شخصیت و اندیشه وی را عرضه کنند و در نهایت کتابی با عنوان مشعل معرفت نگاشته شد.
مدیر بنیاد فرهنگی امامت افزود: یکی از محورهای بزرگ معارف اهل بیت(ع) در طول تاریخ مسئله کلام و حوزه عقائد و اندیشه اسلامی بوده است، همواره بزرگان و شخصیت‌های جهان تشیع، همراه دانش فقه، به حوزه کلام به عنوان دانش اعتقادی می‌پرداختند و بدون تردید سهم اندیشه تشیع و معارف اهل بیت در میدان کلام امامیه امری انکار ناپذیر است.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت پرداختن به میراث اهل بیت (ع) خاطرنشان کرد: همه بزرگان شیعه و امامیه از آغاز، در عرصه اندیشه ورزی اعتقادی بر دو پایه عقل و نقل به صورت یکسان تلاش می‌کردند، به عنوان مثال شیخ صدوق و شیخ مفید به حوزه کلام می‌پرداختند و حتی اختلاف سبک نیز داشتند، اما در عین حال هر دو معتقد بودند که باید از عقل و وحی به صورت یکسان بهره برد و این سنت قدیمی امامیه بوده است.
وی ادامه داد: آنچه واقعیت دارد این است که امروز با یک کمبود در حوزه معارف اعتقادی و کلامی مواجه هستیم، چراکه در بُعد معارف وحیانی و توجه به کتاب و سنت کار جدی و اجتهادی صورت نگرفته است و باید به این مسائل بیشتر پرداخته شود.
در ادامه این نشست ، رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه وظیفه اصلی حوزههای علمیه تفقه در دین است، اظهارداشت: براساس آیات، در حوزههای علمیه باید تفقه در دین صورت گیرد و این نخستین وظیفه‌ای است که برای حوزههای علمیه مشخص شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین رضا برنجکار با اشاره به جایگاه معصومین (ع) در تبیین و تفسیر آیات اظهار کرد: براساس آیه ۱۲۲ سوره توبه، عده‌ای از مومنین باید در دین تفقه کنند و تفقه نیز به معنای فهم عمیق و روش‌مند است.
استاد حوزه علمیه قم افزود: براساس آیات، در حوزههای علمیه باید تفقه در دین صورت گیرد و این نخستین وظیفه‌ای است که برای حوزههای علمیه مشخص شده است؛ دومین وظیفه حوزههای علمیه و طلاب این است که آنچه را که آموخته‌اند، به دیگران نیز بیاموزند و تبلیغ کنند.
رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث خاطرنشان کرد: اجرایی کردن معارفی که در حوزههای علمیه آموخته شده است توسط طلاب، روحانیون و علما، سومین وظیفه‌ای است که در آیات برای حوزههای علمیه بیان شده است.
وی ادامه داد: دین اعم از مسائل عملی و اعتقادی و اخلاقی است، بنا بر این ما نیاز داریم که در همه عرصه‌های دین، از جمله اعتقادات که پایه‌های دین هستند، تفقه در دین انجام دهیم.
حجت‌الاسلام برنجکار با بیان اینکه تفقه در دین الزاماتی دارد گفت: تفقه در دین به معنای اجتهاد و فهم روش‌مند است و به همین دلیل به یک سلسله اصول و مبانی روشی نیاز دارد که فقهای ما در طول تاریخ این مبانی را در دانشی به نام اصول فقه، تدوین و عرضه کردند.
وی اظهارداشت: اصول فقه، پایه و اساس فقه است که روش و مبانی فقه را مشخص می‌کند، اما هر بعدی از ابعاد دین نیازمند مبانی و روش‌های ویژه‌ای است، بنا بر این یکی از الزامات رسیدن به اجتهاد در اعتقادات دینی، تکمیل علم اصول فقه است.
رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث تصریح کرد: براساس تصوری که مطرح می‌شود برخی گمان می‌کنند که ابزار ما در اعتقادات تنها عقل است و وحی نقشی در اعتقادات ندارد در حالی که این تصور صحیحی نیست چراکه فهم و تفقه در دین، اختصاص به فقه عملی ندارد بلکه حتی برخی گفته‌اند ابتدا اجتهاد در اعتقادات و سپس اجتهاد در احوال را شامل می‌شود.
وی افزود: قرآن خود را به عنوان کتاب هدایت، کتاب ذکر، کتاب نور و کتاب برهان معرفی می‌کند و ما می‌دانیم که در قرآن حجم آیات اعتقادی بسیار بیشتر از آیات عملی است؛ همچنین تصور دیگر این است که ما باید فقط به آیات و روایات مراجعه کنیم و نیازی به اجتهاد روش‌مندی که فقها در فقه عملی انجام می‌دهند در اعتقادات نداریم و این تصور نیز اشتباه است چراکه مباحث اعتقادی نیز بخشی از دین است و نیاز به اجتهاد روش‌مند دارد.
حجت‌الاسلام برنجکار عنوان کرد: عقل نه تنها ابزار فهم دین است بلکه منبع دین نیز است یعنی همانطور که در فقه، عقل منبع تفقه در دین است، در اعتقادات نیز همینگونه است؛ من اعتقاد دارم که ما اگر از عقل استفاده نکنیم، وحی را از دست داده‌ایم و اگر از وحی استفاده نکنیم، برخی از معارف عقل را از دست داده‌ایم چراکه اگر از عقل استفاده نکنیم، نمی‌توانیم گنجینه‌های وحی را استخراج کنیم.
لازم به ذکر است ، نمایشگاه بین المللی کتاب دین در قم میزبان مراسم رونمایی کتاب « سید الشهدا علیه الاسلام تجلی عبودیت و عرفان » از آثار جدید الانتشار موسسه علمی فرهنگی دارالعرفان می باشد.
انتهای پیام /
