دکتر محمد جواد توکلی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» با اشاره به بیانات صریح و دردمندانه اخیر مقام معظم رهبری و عذرخواهی ایشان از بابت عقب ماندگی در زمینه تحقق عدالت در کشور اظهار داشت: بحثی که رهبر معظم انقلاب راجع به بحث عدالت مطرح کردند از جمله مسایل بسیار مهمی است که ما متاسفانه نسبت به آن غفلت کرده ایم و با وجود آن که در سال های اخیر سعی شده که تورم کنترل بشود اما شاخص های سنجش عدالت و مقابله با تبعیض نشان از بدتر شدن اوضاع دارد.

وی افزود: در همین خصوص آنچه قابل مشاهده و رصد است این که ضریب جینی و فاصله میان دهک های جامعه و فاصله طبقاتی بیشتر شده و هر چند که در آغاز پرداخت یارانه ها از این منظر یک مقدار اوضاع بهتر شد اما به خاطر کاهش ارزش پول و افزایش تورم وضعیت در ادامه راه بدتر شد و همین مساله باعث نارضایتی هایی در جامعه شد.

تبعیض در بودجه ریزی؛ عامل تشدید بی عدالتی

عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم اضافه کرد: از سویی در مسایل مربوط به بودجه ریزی و برنامه ریزی های نیز گاه مشکلاتی دیده می شود مثلاً برای سال 97 بودجه دانشگاه تهران 15 درصد و برخی از دانشگاه های بزرگ دیگر پایتخت و کلان شهرها، رشد بودجه ای خوبی داشته اند و حال آن که مثلاً برخی از دانشگاه های شهرستانی این توجه به آن ها در بودجه نشده است که این مساله باعث تشدید تبعیض می شود.

وی گفت: واقعیت آن است که ما در کشور در مساله بودجه ریزی عموماً شاهد تمرکز در شهرهای بزرگ هستیم که این مساله شامل مقوله تسهیلات نیز می شود و حال آن که باید عدالت در همه جا رعایت شود.

ضرورت تبیین گفتمان عدالت در جامعه

وی در ادامه با بیان این که باید ما در زمینه تبیین مفهوم عدالت و این که اساساً حق و حقوق چیست و چطور باید اختصاص به افراد دارای آن پیدا کند، بحث نظری و گفتمانی داشته باشیم، ابراز داشت: به عنوان مثال در بحث حقوق های نجومی این که مثلاً گفته شده احیاناً مدیران دولتی کارآیی بالا داشته اند که این قدر حقوق می گرفتند این باید برای جامعه تبیین شود و حال آن که واقعا هم این طور نیست.

توکلی افزود: از دیگر سو ما در برخی عرصه ها در زمینه قانونی نیز مشکل داریم که باید فکری برای این موضوع کنیم؛ به عنوان یک کارمند بانک بر اساس ضوابط قانونی موجود می تواند تا 60 برابر حقوق خود تسهیلات دریافت کند و لذا همین مساله هم باعث می شود که عملاً بخش مهمی از تسهیلات قرض الحسنه بانک ها به خود کارمندان داده شود و همین ها هم باعث ایجاد ناعدالتی و تبعیض می شود که ثمره آن بی شک کاهش اعتماد و رضایت توده های مردم به خصوص اقشار آسیب پذیر و ضعیف جامعه است.

این اقتصاددان حوزوی خاطرنشان کرد: در ماجرای عدم بازپرداخت وام های کلان نیز مشاهده کردیم که متاسفانه برخی از افراد بانفوذ و دارای پشتوانه خاص ، تسهیلاتی گرفته اند که آن را پس هم نمی دهند و تداوم این وضع باعث افزایش نارضایتی ها می شود و باید مسئولان اقدام جدی کنند.

به جای رهبری بسیاری از مسئولان باید عذرخواهی کنند.

وی گفت: در همین فرمایشات دردمندانه مقام معظم رهبری حقیقت آن است که به جای ایشان باید بسیاری از مسئولان دست اندرکار کشور اعم از دولت و دیگر قوا باید از مردم عذرخواهی کنند که به خاطر کم کاری های آنان این وضع ایجاد شده است.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره) همچنین بیان داشت: از سویی جالب است که برخی مسئولان برای حل مشکلات اقتصادی به دنبال مدل های اقتصاد لیبرالی هستند و حال آن که این ها در بهترین حالت در خود کشورهای غربی جواب می دهد هر چند که در همان جوامع نیز باعث تشدید ظلم و بی عدالتی و افزایش شکاف های طبقاتی شده و این حقایق را نمی توان انکار کرد.

مقابله جدی با رانت خواری؛ مطالبه مردم از مسئولان

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که یکی از مشکلات مهم موجود در کشور وجود پدیده شوم رانت خواری است، گفت: در سیستم بانکی و غیربانکی رانت های زیادی وجود دارد به عنوان مثال عملا از کسانی که ثروت های زیادی دارند مثلا خانه های خالی زیادی دارند مالیاتی اخذ نمی شود و حال آن که این جزو قشر ثروتمند هستند و یا این که برخی افراد در پست ها و مسئولیت ها به خاطر رانت اطلاعاتی که دارند ، شرایط و تسهیلاتی به ناحق برای خود ایجاد می کنند که باید با این ها برخورد شود.

عدم شفافیت یکی از مشکلات جدی اقتصاد ماست

وی افزود: همان طور که اشاره شد عدم شفافیت یکی از مشکلات اقتصاد ماست که باید در این باره دولتمردان پاسخگو باشند؛ در وضع کنونی خیلی از نهادها و دستگاه ها اطلاعات را به هم نمی دهند و این ناهماهنگی باعث مشکلاتی شده و به نظر بنده، یکی از ریشه های بی عدالتی وجود همین وضعیت عدم شفافیت است که ما باید برای اصلاح شفافیت اقتصادی ایجاد کنیم و این مساله بی شک نیازمند عزم و اراده جدی است.

این کارشناس مسایل اقتصادی بیان داشت: آنچه ضرورت دارد این که ما باید به شفافیت اطلاعات تن بدهیم و در مقابل فشارها در این باره بایستیم و نیز در برابر پدیده هایی چون نجومی خواران موضع گیری قاطع داشته باشیم و البته حق و حقوق منطقی آن ها را هم محاسبه کرده و پرداخت کنیم.

در عرصه نظری هنوز خلأهایی داریم

وی همچنین با اشاره به این که ما در عرصه اقتصاد و مقابله با بی عدالتی ها و تبعیض ها و فساد ها ، هنوز در مقوله نظری و مطالعاتی، خلاهایی داریم که باید برای رفع آن ها اقدام کنیم، تصریح کرد: به خصوص با رویکرد اسلامی ما باید در زمینه تبیین عدالت و مقابله با بی عدالتی تلاش کنیم و فرمایشات حضرات معصومین(ع) از جمله امیرالمومنین علی(ع) و خطاب ایشان به کارگزاران باید محور باشد.

توکلی در خاتمه گفت: بر اساس کلام نورانی ائمه اطهار(ع) از جمله شخص امام علی (ع) ، کارگزار نظام اسلامی به حداقل ها باید اکتفا کرده و بیشترین بهره وری داشته باشد، نه این که توقعات مالی زیادی داشته باشد و مدعی شود که برای کار کردن باید پول و امکانات خیلی خوبی به او داده شود ، بلکه نیاز است که مسئول و کارگزار در جامعه و نظام اسلامی با روحیه جهادی و رعایت اصل انصاف و قناعت به مردم و جامعه خدمت کند.

گفتگو از: سید محمد مهدی موسوی