به گزارش خبرگزاری «حوزه» متن کامل پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به آیین اختتامیه دومین جشنواره ملی شیخ طبرسی که در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار گردید به این شرح است:

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم‏

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‏ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی ‏جَمِيعِ الْأَنْبِيَاءِ وَ الْمُرْسَلِين ‏وَ الْأَئِمَّةِ الْهُدَاةِ الْمَهْدِيِّين سِيَّمَا خَاتَمُ الْأَنْبِيَاءِ وَ خَاتَمُ الْأَوْصِيَاء عَلَيْهِما آلَافُ التَّحِيَّةِ وَ الثَّنَاء بِهِمْ نَتَوَلَّی ‏وَ مِنْ أَعْدَائِهِم‏ نَتَبَرَّأ إِلَی اللَّه».

مقدم شما نخبگان و فرهيختگان قرآنی را گرامي مي‌داريم و سعي بليغ همه بزرگوراني که در بزرگداشت مفسّران گرانقدر اسلام همانند شيخ طوسي، شيخ طبرسي و علامه طباطبايي و ساير رجال تفسيري(رِضْوَانِ اللَّهِ تَعَالَي عَلَيْهِم ‏أجمَعين) تلاش و کوشش مي‌کنند براي بزرگداشت آنها، حق همه شما عزيزان و پژوهش شما هم محفوظ است نزد خداست و هم مشکور اولياي الهي است!

مهم‌ترين وظيفه ما در پيشگاه قرآن کريم اين است که احساس بکنيم خدا با ما سخن مي‌گويد و ما مستمع خدا هستيم و او متکلم است. اگر اين کار را در آغاز شروع کرديم و احساس کرديم کسي با ما حرف مي‌زند، حرف او را گرامي مي‌داريم، اولاً؛ باور مي‌کنيم، ثانياً؛ عمل مي‌کنيم، ثالثاً؛ سرانجام متکلم را در کلامش با چشم دل مشاهده مي‌کنيم، رابعاً. بيان نوراني اميرمؤمنان(سَلامُ الله عَلَيْه) در نهجالبلاغه اين است که خداي سبحان «فَتَجَلَّي لَهُمْ سُبْحَانَهُ فِي كِتَابِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَكُونُوا رَأَوْه‏»؛[1] خداوند در قرآن، در اين کتاب، براي بندگانش تجلي کرده است؛ گرچه طبق تعبير نوراني ديگري آن حضرت، صدر و ساقه جهان آفرينش تجلي است که فرمود: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الْمُتَجَلِّي لِخَلْقِهِ بِخَلْقِه‏»،[2] لکن قرآن يک جلوه خاصي است براي مستمعان مخصوص. ما اگر ـ إِنشَاءَاللَّه ‏ـ جزء چنين مستمعان بوديم، اين مراحل را پيموديم، متکلم را با چشم جان مشاهده مي‌کنيم!

مرحوم ابن بابويه قمي در کتاب قيم توحيد صدوق نقل مي‌کند که ابوبصير با اينکه نابيناست، از وجود مبارک امام صادق(سَلامُ الله عَلَيْه) مي‌پرسد، آيا خدا را مي‌توان در قيامت ديد؟ مستحضر هستيد که ديدن با چشم و مشاهده حسي و مادي محال است: ﴿لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطيفُ الْخَبيرُ﴾،[3] ابي بصير شاگرد امام صادق(سَلامُ الله عَلَيْه) است، استحاله شهود بصري را کاملاً مستحضر است و خودش نابيناست، از امام صادق(سَلامُ الله عَلَيْه) مي‌پرسد، آيا خدا را مي‌توان در قيامت ديد؟ وجود مبارک امام صادق به ابي بصير نابينا فرمود: مگر هم‌اکنون خدا را نمي‌بيني؟[4] با عنايت امام ششم، چشم جان ابو بصير توانست تجلي الهي را مشاهده کند.

 ذات أقدس الهي به هيچ وجه نه معقول کسي است نه مشهود کسي. صفات ذات که عين ذات است آنها هم «بشرح ايضاً». تجليات الهي، افعال الهي، اقوال الهي، احکام الهي، آثار الهي، آنچه به عنوان ﴿نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ﴾[5] جلوه مي‌کند، آن را مي‌شود مشاهده کرد. ابو بصير عرض کرد در قيامت مي‌توان ديد؟ فرمود مگر در دنيا نمي‌بيني؟ حالي براي ابيبصير پيش آمد که با چشم جان تجلّيات الهي را مشاهده کرد. بعد به امام عرض کرد که آيا من اين اجازه را دارم که اين حديث را از شما نقل کنم؟ فرمود نه، زيرا بسياري از افراد از ادراک معناي اين حديث مانده‌اند و مي‌مانند، اگر صاحب‌دلي پيدا شد که اهل درک بود، مي‌توان براي او بازگو کرد. اينها شهود الهي است که هم نسبت به کلمات خدا، هم نسبت به افعال خدا مطرح است.

تعليم ديگر قرآن کريم اين است که چيزي در جهان هستي نيست، مگر اينکه آيت و علامت خداست. در قرآن چنين فرمود: ﴿سَنُريهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ في‏ أَنْفُسِهِمْ﴾[6] و فرمود: ﴿وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنينَ﴾؛[7] چيزي در عالم نيست که آيت و مرآت و نشانه حق نباشد. حتي اختلاف شب و روز، ﴿وَ اخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ﴾،[8] اين رفت و آمد منظم و رياضي شبانه‌روز همين آيت است و آيت يعني نشانه و يعني مرآتي که صاحب صورت را نشان مي‌دهد. اگر کسي اين صفا را پيدا کرد، صدر و ساقه آيات الهي مي‌شود مرآت و مرائي حق و مرآت‌هاي حق و مراياي حق. چنين شهودي لذت‌بخش است، فرمود اگر کسي با آيات الهي در مساس عقلي و قلبي باشد، اسرار الهي را به خوبي ادراک مي‌کند و مشاهده مي‌کند. آنها که مي‌گويند «به دريا بنگرم دريا ته وينم»،[9] راز و رمزش اين است.

 قرآن سراسر جهان امکان را آيت و مرآت و آينه مي‌داند، اين اصل اول؛ آينه خصيصه آن نشان دادن آن صاحب صورت است، اين دو؛ مردان الهي که جهان را آينه حق يافته و مي‌بينند، حرفشان اين است که عالم غيب محض است، هرگز ظاهر نشد و خدا مشهود صرف است و هرگز غايب نشد. اگر براي کسي روشن شد که سراسر جهان آيت و مرآت خداست، به آينه به عنوان «ما فيها يُنظر» نگاه نمي‌کند، قهراً هر چه مي‌بيند اول خدا را بعد خود آن شيء را. آنکه مي‌گويد «به دريا بنگرم» اين، «به صحران بنگرم» آن، يعني دريا مرآت توست، صحرا مرآت توست. ديگران مشغول خريد و فروش آينه هستند، نه مشاهده صاحب صورت در آينه، ولي تعبير نوراني اميرمؤمنان(سَلامُ الله عَلَيْه) درباره همه موجودات نظام هستي، مخصوصاً درباره قرآن کريم اين است که قرآن آيت الهي است، ممکن نيست کسي قرآن را خوب بررسي کند، مشاهده کند و خدا را نبيند و پيشنهاد همه قرآن‌پژوهان نسبت به شما بزرگواران، مخصوصاً رياست محترم دانشگاه و مسئول مستقيم اين جشنواره‌ها اين است که ما کاري بکنيم که در خود احساس کنيم، خدا با ما سخن مي‌گويد تا ما هم بتوانيم با او سخن بگوييم. حرف او را بخوانيم و عمل کنيم تا پيشنهاد و خواسته ما را هم خدا مورد عمل قرار بدهد.

 اين نظام به برکت خون‌هاي پاک شهدا اين ظرفيت را دارد که کساني مستمع قرآن باشند و خداي سبحان براي اينها در اين کتاب تجلي کرده باشد. شرط اساسي‌ آن اين است که در هيچ کدام از اين سه راه فاسد قدم برندارد؛ در سوره مبارکه «مجادله»، فرمود کساني که بيراهه مي‌روند يا کج‌راهه مي‌روند يا راه کسي را مي‌بندند، در اين سه مقطع گرفتار ديو نفْس يا ديو بيرون هستند که به کمک ديو نفْس او را فريب مي‌دهند. اول معصيت خدا، دوم تعدّي به خلق خدا، سوم نافرماني پيغمبر و امام(سَلامُ الله عَلَيْه) اين سه بخش را به عنوان گناه و معصيت قرآن کريم در سوره مبارکه «مجادله» بيان کرده است.

من مجدداً مقدم همه شما فرهيختگان را گرامي مي‌دارم، سعي بليغ رياست محترم دانشگاه را مشکور ولي عصر مي‌دانيم. از ذات أقدس الهي مسئلت مي‌کنيم از همه کساني که با ايراد مقال يا ارائه مقالت بر وزن علمي اين جشنواره افزودند، خداي سبحان به أحسن وجه بپذيرد و توفيق ارائه خدمات و پژوهش‌هاي علمي برتر و بهتر را به همگان مرحمت کند!

نظام ما، رهبر ما، مراجع ما، دولت و ملت و مملکت ما را در سايه ولي خود حفظ بفرمايد!

روح مطهر امام راحل و شهدا را با اولياي الهي، محشور کند!

خطرات بيگانگان را به استکبار و صهيونيسم برگرداند!

و دانشجويان عزيز را و حوزويان را، مشمول دعاي ويژه ولي‌ خود قرار بدهد!

و دنيا و آخرت همگان را در سايه عمل به قرآن و سنت اهلبيت(عَلَيْهِمُ السَّلام) آباد بفرمايد!

«غَفَرَ اللَّهُ لَنَا وَ لَكُمْ وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُه»

[1]. نهج البلاغة(للصبحي صالح), خطبه147.

[2]. نهج البلاغة(للصبحي صالح), خطبه108.

[3]. سوره انعام، آيه103.

[4]. التوحيد (للصدوق)، ص117.

[5]. سوره نور، آيه35.

[6]. سوره نوح، آيه17.

[7]. سوره فصلت، آيه53.

[8]. سوره بقره, آيه164.

[9]. دوبيتي‌هاي بابا طاهر، شماره162.