به گزارش خبرگزاری «حوزه»، رمضان سال گذشته ، از شبکه اول سیما سریال "زیر پای مادر" به روی آنتن رفت که در بین دیگر سریال های رمضانی این سال نسبتاً در جذب مخاطب موفق تر بود.

کارگردان این سریال که پیش از پخش از تلویزیون نام هایی چون "لبخند رخساره" و "دیباجی" داشت، بهرنگ توفیقی است و نویسندگی آن را سعید نعمت‌الله و تهیه‌کنندگی اش را هم زینب تقوایی برعهده داشت.

یکی از ویژگی های این سریال تعدد لوکیشن های آن است به طوری که علاوه بر پایتخت، مشهد، نیشابور، قدمگاه، هشتگرد و بندر انزلی از لوکیشن‌های اصلی این سریال بودند و طبعاً ارتباط این اثر تلویزیونی با مشهد مقدس ، تا حدی رنگ و بوی معنوی نیز به آن بخشیده است.

کامبیز دیرباز، پریوش نظریه، بهناز جعفری، مهدی سلطانی، مجید واشقانی، آتیلا پسیانی، بهزاد فراهانی، حمیدرضا هدایتی و علیرضا آرا از بازیگران اصلی مجموعه تلویزیونی زیر پای مادر بودند که به خصوص دیرباز، فراهانی و بهناز جعفری در ایفای نقش خود ، نمره بهتری دریافت کردند.

یکی دیگر از نقاط متمایز کننده سریال زیر پای مادر، نویسنده آن و به خصوص نوع دیالوگ نویسی خاص سریال است به طوری که نوشته های نعمت الله در مقام سناریونویس همواره منتقدان و موافقان جدی به خصوص در زمینه کارهای تلویزیونی داشته است.

به اذعان منتقدان که البته تا حدی حرف درستی است، دیالوگ های این نویسنده نام آشنا گاهی اوقات به شعر نزدیک است و گاهی نیز با وجود زیبایی، به شعار می گراید؛ انتقادی که به این نوع دیالوگ ها وارد است این که به راستی چند درصد مردم در زبان محاوره ای و تعامل با یکدیگر چنین سخن می گویند که بازیگران این سریال چنین هستند!

در واقع نوع دیالوگ نویسی های سعید نعمت الله ، گاه به گونه ای است که چندان با قواعد و منطق رئالیستی یک فیلم سینمایی و یا سریال تلویزیونی جور در نمی آید.

البته کسی منکر توانمندی های نویسنده اثر نیست اما به هر صورت باید در نگارش متن به واقعیت ها و زبان امروز جامعه نیز توجه کرد، مگر این که شاهد ساخت یک سریال تاریخی باشیم که آن هم نباید چندان ثقیل و پرتکلف باشد به طوری که در ارتباط با مخاطب ناتوان جلوه کند.

از سویی در روایت داستان نیز به نظر می رسد که ایراداتی وجود دارد از جمله بیش از حد منفی نشان دادن شخصیت آتنه با بازی خوب بهناز جعفری که فرزندش را ترک کرده و مادر بی مسئولیتی جلوه می کند که خودش هم واقف است با این وجود شخصیت های دیگر سریال ، مُدام گذشته بد او را به یادش می آورند و از این حیث منفی بودن این زن بسیار گل درشت القا شده که یک نقطه ضعف در شخصیت پردازی به شمار می رود.

به تعبیر یکی از منتقدان، خاکستری بودن شخصیت ها فقط در تعریف اولیه در نظر گرفته شده و در روند کلی و پرداخت مجموعه اجرایی نشده است ، چه آن که خلیل به عنوان قطب مثبت و آتنه به عنوان قطب منفی دیده شده که اگرچه تقابلی کلاسیک در درام است اما سطح سریال را پایین آورده و آن را از این منظر به اثری کهنه و نخ نما تبدیل کرده است.

نکته حایز اهمیت دیگر این که ما در این سریال عملاً با یک خانواده گسترده‌ اما به ظاهر متلاشی شده مواجه هستیم که داستان پر سوز و آهی دارند.

آتنه پس از گذشت حدود دو دهه، خواستار بازگشت به جایگاه مادری است؛ او که در آغاز جوانی بچه شیر خواره و همسرش را ترک کرده و با ایجاد چالش برای خانواده خودش به خصوص بابا بیژن و برادربزرگترش که مُرده، الان از گذشته خود پشیمان است، در عین حال توقع دارد خانواده اش او را در گرفتن حق خود یاری دهند و از این جا کشمکش آتنه با شوهر سابقش بر سر مادری فرزندشان اشکان پیش می آید و خرده قصه های دیگر سریال را تا پایان ماه رمضان جلو می برد.

البته جدای از ایفای نقش خوب بازیگران از جمله بازیگرانی که به آن ها اشاره شد، کارگردانی بهرنگ توفیقی نیز انصافاً در بازی گرفتن هنرپیشه های مطرح این سریال انصافاً خوب بوده و اگر ایرادی وجود دارد به سناریوی کار به خصوص دیالوگ های شعرگونه آن برمی گردد که همین مساله به کلیت کار ضربه زده است.

مخاطب در این اثر تلویزیونی با شخصیت هایی عصبی، در عین حال شکست خورده و غمگین مواجه است که گویی قرار نیست آرامشی در زندگی خود تجربه کنند، به طوری که عملاً همه درگیر بحران هایی هستند که شاید در شرایط عادی چندان هم بحران به نظر نرسد یا به شکل های دیگری بتوان با آن روبرو بود ، نه به سبک و سیاق این سریال که بیش از حد همه چیز تیره و تار نشان داده شده است.

به نظر می رسد که مسئولان شبکه های سیما باید دقت بیشتری برای پخش این قبیل آثار داشته باشند به خصوص این که در حال و هوای ماه رمضان و ساعات پس از افطار، بیش از هر زمان دیگری نیاز به تزریق آرامش احساس می شود و سریال هایی از جنس زیر پای مادر ، این انتظار به حق و منطقی را برآورده نمی سازند.

۳۱۳/۸