به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، در دومین نشست از سلسله نشست های چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی با عنوان وحدت اسلامی و امت واحده اسلامی که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد،  با اشاره به اصطلاح امت بیان داشت: اصطلاح امت در قرآن به دو صورت به کار گرفته شده است، نخست به کارگیری عام و لغوی است که به معنای مجموعه ای از مردم است که یک یا چند عامل از عوامل نژاد، جغرافیا، زبان ودیگر عوامل سبب تشکیل آن می شود، دوم به کارگیری خاص با محوریت شریعت است که  بر اساس این به‌کارگیری، معنای امت، مجموعه ای از انسان هاست که بر پایه یک دین و شریعت آن قوام و شکل می گیرند با نژادهای مختلف، زبان های مختلف و  در مناطق جغرافیایی مختلف.

وی تصریح کرد:  واژه و اندیشه امت واحده در قرآن کریم در چارچوب معنای خاص طرح و ارائه شده است در این چارچوب، امت  یعنی مجموعه ای از مردم  که  بر پایه شریعت نبی اکرم(ص) قوام و کیان  یافته اند و اختصاصی به صاحبان یک زبان یا  ساکنان یک منطقه خاص  و یا یک نسل ویژه ندارد.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به موضوع "اختلاف پیرامون شریعت"  اظهار داشت: این اختلاف به دو صورت متصور است، اختلاف بر شریعت و اختلاف در شریعت، در اختلاف نوع اول اختلاف به صورت مذهبی و اجتهادی  بر اینکه شریعت چیست انجام می گیرد؛ یعنی اینکه آیا این حکم، حکم شریعت است یا آن حکم؟

وی ادامه داد: البته اختلاف بر  شریعت،  اختلافی جامع و فراگیر و کلی نیست  چون که مشترکات بسیاری در بین مذاهب  وجود دارد که برخی از این مشترکات فرا اجتهادی هستند، یعنی بدیهیات فقهی بوده و برخی مشترکات، مشترکات اجتهادی هستند یعنی مذاهب به رغم اجتهاد های مختلف خود، نهایتاً به یک نقطه می رسند.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به اینکه در کنار اختلاف بر شریعت، اختلاف در شریعت وجود دارد، گفت: اختلاف در شریعت اختلاف به تعبیر قرآن اختلافی است که از سر بغی و ستم انجام می گیرد  یعنی با این که می دانند چه چیزی حکم خداوند است و شریعت کدام است می‌آیند و با همدیگر از خاستگاه ستم و ظلم اختلاف می کنند.

وی افزود: چنین اختلافی از خاستگاه های سیاسی اجتماعی و ناهنجاری‌ های فرهنگی شکل می گیرد و به جای رعایت و درک مصلحت امت مصالح گروهی محل توجه قرار می گیرد.

استاد حوزه علمیه  قم ادامه داد: بر اساس آنچه گذشت این نکته آشکار می‌شود که نمی توان عملاً جلو اختلاف بر شریعت را گرفت چون که مذاهب متفاوتی شکل گرفته‌اند و عملاً و عیناً اختلاف بر شریعت  به مثابه یک واقعیت  در بستر تاریخ شکل گرفته است از این رو وحدت امت به معنای وحدت فکری و مذهبی نیست بلکه این وحدت به معنای وحدت اجتماعی است.

 حجت الاسلام والمسلمین مبلغی یادآور شد: با بیان مقدمات گذشته به این نتیجه می رسیم منظور از امت اسلامی مجموعه انسان های دارای مذهب خاصی نیست بلکه همه مذاهب اسلامی داخل امت اسلامی است و بر اساس بیان نبی مکرم اسلام(ص) امت پیامبر دارای فرقه های مختلفی است و البته هر چند  که یکی از این مذاهب حق است، اما امت اسلامی شامل تمام مذاهب خواهد بود و طبعا هر مذهب که مدعی است مذهب حق باید امت را به خاطر ادعای خود به هم نریزد.

اصول شکل دهنده به وحدت اجتماعی امت

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم ابراز داشت: اگر وحدت اجتماعی بخواهد شکل بگیرد این وحدت بر پایه تحقق اصولی چند است به واقع این اصول در صورت رعایت ارکان وحدت اجتماعی را شکل میدهند و هرچه تحقق این اصول و ارکان به صورت کامل تر و قوی تری صورت بگیرد وحدت اجتماعی بین  امت فعال تر و پویاتر تحقق می پذیرد.

وی افزود: این اصول عبارتند از تعارف، برادری، تعایش، تعاشر، تغافل، تعاون و تسابق.

 شناخت مقدمه تعامل و همکاری بین امت  است

وی در ادامه با اشاره به آیه 13 سوره حجرات خاطرنشان ساخت: خدای تعالی در قرآن کریم می فرماید ما اقوام و ملتاست ها را آفریده ایم برای شناخت همدیگر، مساله شناخت بین اقوام پروژه بزرگ قرآنی برای کل بشریت است وقتی اسلام برای کل بشریت تعارف را مطرح می کند به طریق اولی امت ‌باید در بین خود این شناخت متقابل را جدی‌تر، دقیق تر و به روز تر دنبال کند و آن را مقدمه تعامل و همکاری بین خود قرار دهد.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: شناخت و همکاری بین ملت ها باید به صورت عادلانه صورت پذیرد و نباید مذاهب با تمرکز   بر تحکم ورزی بر پایه افکار خود با همدیگر مقابله کنند.

وی ادامه داد: بعد از مساله شناخت بین امت ها هم زیستی مطرح می شود، امام باقر(ع) می فرماید صلاح مردم در هم زیستی است، هم زیستی دارای چهار رکن است، نخست معاشرت نزدیک به هم، دوم تغافل نسبت به مناسک مذهبی خود، سوم زیرکی و دانایی نسبت به خطرات موجود در جامعه همچون حرکات سیاسی دشمنان اسلام، چهارم برادری که به نصّ قرآن و سبک زندگی نبی مکرم اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) اهل تشیع و اهل سنت با همدیگر برادر دینی هستند.

برادری بین امت اسلامی با اصلاح بین الاخوه حاصل می شود

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: این را باید بدانیم که طبق تعالیم الهی جنگ و دشمنی های بین مذاهب سبب از بین رفتن برادری بین مذاهب اسلامی نخواهد شد، جنگ های موجود در جهان اسلام سبب جدایی امت اسلامی نمی شود و قرآن کریم به مسلمین در کنار بیان دفاع از مظلوم، اصل اصلاح بین الاخوه را فرض کرده است.

وی افزود: اگر جامعه اسلامی به سمت اختلاف برود قطعا ضرر های غیر قابل جبرانی حاصل می شود.

تقریب دو طرف را پوشش دهد

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی بیان داشت: تقریب یک اصل الهی است که از روایات نبی مکرم اسلام(ص) و اهل بیت(ع) قابل استخراج است و باید بدانیم که تقریب در کنار وجود اختلاف های فکری ضروری می شود.

وی گفت: امروز مساله تقریب از اوجب واجبات است و ما باید با نزدیک کردن امت های اسلامی به برادری برسیم و من معتقدم که مجمع تقریب باید اهل سنت را در کادر اصلی و سطح بالای خود حضور ببخشد.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی اظهار داشت: ندای شیرین تقریب بین مذاهب از جمهوری اسلامی امروز شنیده می شود اما باید ساز و کار این مساله حاصل شود، حیف است بخش های اساسی از  رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در این زمینه بر روی زمین بماند.

وی ادامه داد: اهل تشیع و اهل سنت باید با هم و به دور از ایجاد مشکلات و اختلاف ها، همچون دو تیم ورزشی تسابق بر خیرات داشته باشند، از همدیگر سبقت بگیرند و باید قرآن را محور کارهای خود قرار دهند.

 استاد حوزه علمه قم گفت: انقلاب اسلامی در امر تقریب عملکرد خوبی داشته که البته باید فعالیت خود را در این زمینه بیشتر کند زیرا وحدت امت یک "اصل فرا اصول" است و اصول دیگر در چارچوب وحدت می‌توانند زمینه بروز و ظهور پیدا کند و مصالح دیگر نمی‌توانند  ما را وادار کنند وحدت بین امت را کوچک کنیم.

وی در پایان یادآور شد: از فعالیت های انقلاب اسلامی در زمینه وحدت می توان به سه تحول اشاره کرد، نخست ایجاد نهاد مستقل تقریب مذاهب، دوم اینکه مساله تقریب یک اصل راهبردی در کشور است، سوم برداشتن گام های خوب در مساله وحدت بین امت.