به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب «دروغ» اثری از مرحوم آيت الله سيد رضا صدر است که در آن، نکاتی زیبا و قابل استفاده پیرامون موضوع دروغ آمده و «حوزه نیوز» منتخبی از این نکات را در شماره های گوناگون تقدیم علاقمندان می نماید.

* گناه كبيره

در نظر اسلام، گناهان با هم تفاوت دارند. پاره‏ اى از گناهان، زشت ‏تر و پليدتر و نارواتر هستند؛ اسلام اين‏ ها را كبيره ناميده است.

اسلام كسى را شايسته پيشوايى مى‏ داند كه عادل و درست كار باشد. عادل كسى ‏است كه مرتكب گناه كبيره نشود.

گناهانى كه شومى آن‏ها به اندازه گناهان كبيره نباشد، صغيره ناميده شده ‏اند. دروغ، گناه كبيره است.

پيغمبر اسلام فرمود:

«الا اخبركم باكبر الكبائر: الاشراك بالله، و عقوق الوالدين، و قول الزور/ بزرگ ‏ترين گناهان كبيره را به شما اعلام مى ‏دارم: شرك به خدا، نامهربانى به پدر و مادر، سخن دروغ».

شرك به خدا يعنى در پرستش براى خدا شريك قرار دادن و خداى يگانه را دوگانه خواندن و موجودى ديگر را مانند خداى عبادت كردن و آفريننده ‏اى ديگر به ‏جز ذات پاك خداوند يكتا براى جهان دانستن.

نامهربانى به پدر و مادر، يعنى حقوق آن‏ها را مراعات نكردن و مراسم اطاعت و ادب را نسبت ‏به آن‏ها به جاى نياوردن و نافرمان بودن.

سخن دروغ سومين گناه و از بزرگ‏ ترين گناهان بزرگ مى ‏باشد. قرآن اين دروغ‏گو را رسوا كرد.

گفته شد: دين مقدس اسلام، دروغ گو را فاسق و پرده در ناميده؛ اينك گواه:

رسول خدا صلى الله عليه وآله در سال نهم هجرت، وليد را به سوى عشيره مصطلق بفرستاد تا مقدار بدهى دينى آن‏ها را تعيين كند و زكات آن‏ها را بگيرد و بياورد. مصطلقيان كه‏ آگاه شدند، همگى سوار بر اسب شدند و به استقبال وليد شتافتند. وليد كه از آنان‏ كينه‏ اى در دل داشت، وقت را غنيمت‏ شمرد و با شتاب به سوى رسول خدا صلى الله عليه وآله بازگشت و گزارشى دروغين داد كه عشيره بنى مصطلق از دين برگشته ‏اند، از اين رو از دادن زكات امتناع ورزيدند و آهنگ كشتن مرا كردند.

مقصود وليد اين بود كه رسول خدا را برانگيزد تا سپاهى براى سركوبى ‏بنى‏ مصطلق گسيل دارد، در نتيجه انتقام خود را از آن‏ها كشيده باشد.

پيغمبر اسلام گزارش دروغ وليد پليد را تصديق نفرمود، ولى دسته ‏هايى از مسلمانان كه ايمانى محكم نداشتند و چندان مطيع پيغمبر نبودند، گزارش وليد را باور كردند.

اينان به رسول خدا صلى الله عليه وآله فشار مى ‏آوردند كه براى كوبيدن عشيره مصطلق اقدام‏ كند. در اين هنگام، قرآن نازل شد و وليد را فاسق و پرده‏ در ناميد و او را مفتضح‏ گردانيد:

«يا ايها الذين آمنوا ان جائكم فاسق بنبا فتبينوا ان تصيبوا قوما بجهالة فتصبحوا على ما فعلتم نادمين× واعلموا ان فيكم رسول الله لو يطيعكم فى كثير من الامر لعنتم/ اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد، اگر پرده درى به شما خبرى داد، تحقيق كنيد! مبادا از روى ‏نادانى به مردمى زيان برسانيد! و بدانيد كه رسول خدا در ميان شما مى ‏باشد. اگر شما را در بسيارى از كارها اطاعت كند به بدبختى خواهيد افتاد».

قرآن، مسلمانان را از باور كردن گزارش وليد باز داشت و وى را فاسق و پرده در لقب داد و از بى گدار به آب زدن و بدون تحقيق اقدام كردن، بر حذر داشت.

دستور كلى كه از قرآن استفاده مى ‏شود، آن است كه وظيفه مسلمانان در برابر خبرى كه صحتش مورد ترديد است، تحقيق و جست و جوست؛ نه بايستى آن را به زودى رد كرد و نه بايستى به زودى پذيرفتش.

قرآن به مسلمانان غافل و خودخواه اعلام داشت كه نبايد نظريات خود را بر رسول خدا تحميل كنند. مسلمان بايستى مطيع و منقاد پيغمبر اسلام باشد.