به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب «دروغ» اثری از مرحوم آيت الله سيد رضا صدر است که در آن، نکاتی زیبا و قابل استفاده پیرامون موضوع دروغ آمده و «حوزه نیوز» منتخبی از این نکات را در شماره های گوناگون تقدیم علاقمندان می نماید.

* طرز فكر دروغ‏گو

دروغ گو از ارتكاب گناه، چندان ابايى ندارد. او اگر از گناه مى ‏هراسيد، دروغ‏ نمى‏گفت. دروغ او را بر گناه جرى مى ‏كند، تنها هراس دروغ گو از ارتكاب گناه، همانا دانستن دیگران است. وى اگر اطمينان يابد كه از گناه و بدكارى ‏هايش، كسى آگاه ‏نخواهد شد، هر گناهى را مرتكب شده و از زشت كارى دريغى نخواهد داشت.

دروغ‏ اين مشكل را براى وى حل مى ‏كند و او را اطمينان مى ‏دهد كه نخواهد گذارد كه دیگران ‏به گناهش پى ببرند.

دروغ گو با خود مى ‏انديشد كه اگر كسى به من بد گمان شد، زود انكار مى ‏كنم و مى‏گويم: كه من نكرده‏ام؛ مى‏گويم: چنين پيش آمدى رخ نداده و اگر بر فرض هم ‏رخ داده، من مرتكب آن نبوده‏ام؛ ادله و براهينى براى برائت ‏خود اقامه خواهم كرد و خود را پاك دامن نشان مى ‏دهم و قيافه ‏اى معصومانه به خود خواهم گرفت، به طورى‏كه همه كس مرا بى گناه بداند.

او مى‏گويد: انكار، چه چيز خوبى است، هم انسان به ‏خواهش دل رسيده و هم به وسيله انكار، خود را بى تقصير، معرفى مى ‏كند.

اين گونه فكر، درب گناهان را به روى او باز مى‏ كند و هر مانعى را از پيش پايش‏ بر مى‏دارد. پس دروغ، كليد ارتكاب همه گناهان مى ‏باشد.

- راه بدبختى

حضرت باقر امام پنجم‏ عليه السلام مى ‏فرمايد:

«ان الله جعل للشر اقفالا و جعل مفاتيح تلك الاقفال الشراب و الكذب شر من ‏الشراب/ خداى بر درب بدى ‏ها و زشتى ‏ها قفل ‏هايى زده و شراب را كليد آن قفل ‏ها قرار داده، ولى ‏دروغ از شراب بدتر است.»

شراب عقل را مى‏برد، شرم و حيا را مى ‏برد و شراب خوار را به سوى هر كار زشتى مى‏ كشاند. شراب خوار، از ارتكاب گناه مانعى ندارد، مى‏داند شراب خوردن‏ گناه است و آن را مى‏ نوشد، تنها چيزى كه ممكن است او را جلوگير از گناه باشد، عقل‏ و شرم است و شراب هر دو را مى ‏برد.

تو از تكبر حسن و من از حيا خاموش كجاست‏ باده كه شرم از ميانه بردارد

ايمان كه نباشد، عقل كه نباشد، شرم كه نباشد، ديگر چه چيز از گناه جلوگير مى ‏شود؟

شايد به اين علت امام باقر عليه السلام دروغ را از شراب خطرناك‏تر دانسته، كه ‏دروغ گفتن از شراب خوردن آسان‏تر است؛ دروغ را نزد همه كس و در همه جا مى‏ توان گفت، ولى شراب را نزد همه كس و در همه جا نمى‏توان خورد. دروغ، خريدن، آماده كردن و پول خرج كردن ندارد. شراب، خريدن، آماده كردن و پول‏ خرج كردن دارد. دروغ مستى آشكار ندارد، ولى شراب مستى آشكار دارد. ميگسارى‏ كليدى است كه تحت اختيار همه كس نيست، ولى دروغ كليدى است كه در جيب‏ همه كس مى‏ باشد، از اين رو خطر دروغ از خطر شراب بيش‏تر است.

- دروغ‏گو احمق و بى‏شرم است

دروغ گفتن از راست گفتن، بسيار آسان‏تر است. راست گفتن، شجاعت‏ مى ‏خواهد، اراده مى ‏خواهد، نيرو مى ‏خواهد، شخصيت مى ‏خواهد، ولى دروغ ‏هيچ شرطى ندارد و چيزى كه دروغ گو را به دروغ وادار مى‏ سازد، نادانى است‏ و بس.

دروغ گو، چنين مى‏ پندارد كه شنونده به دروغ او پى نمى ‏برد ولى دروغ گوهايى ‏هستند كه اضافه بر نادانى از بى شرمى و بى حيايى نيز بر خوردارند.

آنان‏دروغ‏ گوهايى مى ‏باشند كه مى ‏دانند شنونده از دروغ آن‏ها آگاه است، باز با كمال‏ بى شرمى به دروغ گفتن در حضور او ادامه مى‏دهند. آيا اين بى شرمى را دروغ براى‏ دروغ گو، ارمغان آورده؟