به گزارش خبرگزاری حوزه  کتاب «قرآن و امام حسین(ع) و امام حسین(ع) و قرآن» اثر «حجت‌الاسلام والمسلمین‌ محمدعلی رضایی اصفهانی»، به بررسی آیه‌های قرآنی مرتبط با اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، به ویژه حضرت سیدالشهدا(ع)، پرداخته است.

نویسنده در مقدمه کتاب معتقد است براساس احادیث، بیشتر از صد آیه قرآن درباره امام حسین(ع) و قیام آن حضرت نازل شده است، ولی پس از مطالعه کتاب متوجه می‌شویم بسیاری از این آیات، مربوط به اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، به ویژه پیامبر اعظم(ص)، حضرت علی(ع)، حضرت زهرا(س) و امام حسن و امام حسین( علیهماالسلام) است و تنها به امام سوم شیعیان اختصاص ندارند.

کتاب برای عموم مفهوم است و از نوشتن متون و مطالب تخصصی پرهیز شده است. دو فصل کتاب، همان دو بخش نام کتاب را شامل شده، ولی برخی مطالب و آیه‌ها در فصل اول به فصل دوم ارجاع شده است.

در فصل نخست، به موضوع رویکرد قرآنی امام حسین(ع) و نقش قرآن در زندگی ایشان اشاره شده و برای نمونه، شب عاشورا را آورده است که آن حضرت برای تلاوت قرآن، دعا و برپایی نماز مهلت خواستند.

همچنین به موضوع خدمات امام حسین(ع) و مباحث تفسیری آن حضرت با عمل به قرآن، نیکوکاری، عفو و گذشت و صدقه پرداخته شده است.

مهجوریت‌زدایی از قرآن در زمان جهل و فتنه معاویه، بلند کردن نام خدا به عنوان هدف نهایی قیام، یاری دین، عزت و حفظ اسلام و احیای امر به معروف و نهی از منکر، از فعالیت‌ها و برنامه‌های سیدالشهدا(ع) در آن دوره بوده که در بخشی از وصیت نامه امام(ع) به «محمد حنفیه» نیز نوشته شده است.

درباره هجرت امام حسین(ع) از مدینه به عراق نیز آیه‌هایی از سوره نساء، حج و توبه در کتاب قید شده است.

طبق برداشت نویسنده، شیوه منطقی و عقلانی امام(ع) در هجرت به عراق مطابق قرآن، آیات ۵۱ و ۵۲ سوره توبه بیان شده که پیروزی یا شهادت را در اسلام و مسلمانی موفقیت و سربلندی می‌دانند.

در بیان تفسیر آیه ۱۹ سوره حج، دو گروه را دشمن خطاب کرده‌اند؛ امام حسین(ع) فرمودند: ما و بنی‌امیه این دو گروه و خصم یکدیگر در رستاخیز هستیم.

در صفحه هشتاد این کتاب عنوان «خورشید ماه و اسلام» برای آن حضرت نوشته شده است که نقلی از امام محمدباقر(ع) درباره سوره شمس دارد و منظور باطن آیات آن، از حضرت محمد(ص) تا حضرت مهدی(عج) را شامل می‌شود.

احادیثی چند از امام سوم شیعیان درباره سوره توحید نقل شده که شناسنامه و صفات خداوند را برمی‌شمرد و «سنایی غزنوی» در این باب می‌سراید: نتوان وصف تو گفتن که تو در فهم نگنجی/ نتوان شبه تو گفتن که تو در وَهم نیایی

«مخالفان امام(ع) به خودشان ستم کردند»، عنوانی دیگر در این فصل است که در تفسیر آیه ۵۷ سوره بقره آمده است و در جایی از زبان حضرت سکینه(س) می‌نویسد: آنان بر ما ستم نکردند، بلکه بر خویش ستم رواداشتند.

استرجاع (اِنّالله و اِنّااِلَیه راجِعون) امام حسین(ع) حتی در زمانی که خبر مرگ معاویه را به ایشان می‌دهند، حامل دو پیام است؛ هنگام بروز مشکلات و مصیبت‌ها همچون امام عزیز استرجاع گویید و دوم این که به یاد مبدأ و معاد باشید تا تحمل مشکلات بر شما آسان شود.

حضرت سیدالشهدا(ع) در ادامه نبرد، آیه‌های ۷۱ سوره یونس و ۱۹۶ سوره اعراف را تلاوت می‌فرمایند. ایشان سپاه دشمن را در جایگاه کافران و خود را در جایگاه حضرت نوح(ع) قرار می دهند و می‌فرمایند: خدا سرپرست شایستگان است و کارهای آنان را سامان می‌دهد.

حضرت(ع) در زمان خروج از مدینه، آیات ۲۱ و ۲۲ سوره قصص را می‌خوانند که نویسنده معتقد است می‌تواند این اشاره را داشته باشد که حکومت ناپاک یزید همچون حکومت فرعون است که جان رهبران الهی را به خطر می‌انداخت و امام(ع) نیز برای نجات خویش و جلوگیری از کشته شدن بدون فایده هجرت را لازم دیدند.

آیه ۱۰ سوره فتح درباره پیمان‌شکنی کوفیان، بیعت کردن و بیعت شکستن تفسیر شده است.

در فصل دوم کتاب، با عنوان «آیات الحسین(ع)»، صد آیه قرآن در این باره بررسی گردیده است.

آیه‌های ۳۱ تا ۳۳ سوره بقره، در موضوع تعلیم نام‌های الهی امامان به پیامبران و حتی حضرت آدم(ع) نوشته شده و آیه ۸۴ همین سوره نیز شباهت‌های پیمان‌شکنی و فتنه‌های یهودیان را در دوران پیامبران دیگر تا حضرت محمد(ص) برشمرده است.

یک نمونه این شباهت‌ها: همان گونه که یهودیان پیامبران خدا همچون حضرت زکریا(ع) و یحیی(ع) را کشتند، مسلمانان نیز در کربلا امام خود را شهید کردند.

آیه ۷۵ سوره انفال نیز درباره خویشان راستین پیامبر(ص) نازل شده است که امام حسین(ع) در مورد آن می‌فرمایند: درباره این آیه از حضرت رسول(ص) پرسیدم که ایشان فرمودند: به خدا سوگند، غیر از شما (اهل بیت) قصد و منظور این آیه نیست.

در تفسیر و توضیه آیه معروف مباهله (۶۱ آل عمران) نیز «اَبنائنا»، مصداق انحصاری دو امام، یعنی حسن(ع) و حسین(ع)، عنوان شده است.

سوره مؤمنون درباره ویژگی‌های مؤمنان و امامان است که در کتاب آیات اول تا یازده بررسی و برای نمونه، آیه ۱۱۱ این سوره، مصداق صابران و رستاگاران را همچون امام حسین(ع) می‌داند.

شأن نزول آیه ۳۳ سوره احزاب (آیه تطهیر) درباره نزدیکان رسول‌الله(ص) یا همان پنج تن آل عباست.

طبق آیه ۲۸ سوره زُخرُف نیز ادامه‌دهند راه توحیدی حضرت ابراهیم(ع) در امت‌های بعد، امامان و به ویژه امام سوم(ع) است.

شهادت امام(ع) با توطئه‌های منافقان و مراقبت از توطئه‌های پنهان آنها، درباره آیه ۷ سوره مجادله برداشت شده است.

سوره انسان نیز از آیه ۵ تا ۲۲ با شأن نزول دو امام دوم(ع) و سوم(ع) و داستان بیماری آنها نقل شده است و کمک بااخلاص به اسیران، بینوایان و ادای نذر حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) را یادآوری می‌کند.

درباره سوره «فجر» نیز از امام جعفر صادق(ع) روایت شده است: این سوره متعلق به امام حسین(ع) است و هر کس آن را بخواند، در قیامت در بهشت جای می‌گیرد و نیز روایت دارد که مخاطب طبق تفسیر نمونه از «ای جان آرام» در آیات این سوره، امام حسین(ع) است.

به نظر می‌رسد اگر عنوان کتاب، کلی‌تر انتخاب می‌شد و دایره اهل‌بیت(علیهم‌السلام) را در عنوان خود داشت، بهتر بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین‌ محمدعلی رضایی اصفهانی، نویسنده کتاب، مدرس جامعةالمصطفی، حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌های اصفهان و دانشگاه علامه طباطبایی است.

قرآن  و امام حسین(ع) و امام حسین(ع) و قرآن را انتشارات دارالمبلغین قم  در ۴۳۰ صفحه چاپ کرده است.