به گزارش خبرگزاری «حوزه»، عزاداری برای سیدالشهدا از سنت‌ها و شعایر اصیل و با ریشه تشیع است که در طول تاریخ سبب استحکام و همبستگی جامعه شیعه و ماندگاری آرمان‌های آن شده است. با این حال این موضوع نیز مانند بسیاری از موضوعات دینی دیگر در گذر زمان دستخوش تحریف و انحرافات قرار گرفته و افراد بسیاری خواسته یا ناخواسته آن را از مسیر اصلی خود دور کرده‌اند. این مسئله سبب شده است تا علما و پژوهشگران شیعی با درک این آسیب در پی بررسی و پژوهش درباره این موضوع برآیند و آثاری نیز در این خصوص منتشر شود. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین این آثار پرداخته‌ایم:
جریان‌شناسی تاریخی؛ قرائتها و رویکردهای عاشورا از صفویه تا مشروطه
«جریان شناسی تاریخی؛ قرائتها و رویکردهای عاشورا از صفویه تا مشروطه» نوشته محسن رنجبر، تلاش دارد تا با نگاهی تحلیلی و پژوهشی مطالبی در زمینه واقعه کربلا و مسائل تاریخ نویسی عاشورا را تبیین کند.
جاری شدن نقل‌های تاریخی واقعه عاشورا در متن جامعه شیعی گذشته از تمام برکاتی که دارد، یک آسیب جدی می‌تواند داشته باشد و آن اینکه زمینه و بستر مناسب برای پیدایش با ترویج قرائتها و برداشتهای متعدد و متفاوت از این واقعه فراهم می‌گردد. لذا این پژوهش در صدد بوده است مهمترین، مشهورترین و شایع‌ترین قرائتها و برداشتهای موجود از واقعه عاشورا را بررسی کرده و با ریشه یابی و کالبدشکافی و تحلیل هریک به جریان شناسی آنها بپردازد؛ بنابراین می‌توان هدف اصلی این پژوهش را «ریشه یابی علل و عواملی که در قرائت‌های گوناگون از واقعه عاشورا در حد فاصل میان صفویه تا مشروطه نقش داشته‌اند»، نام نهاد. ثمره چنین پژوهشی این است که افراط و تفریط‌هایی که در تفسیر و برداشت از این واقعه شده و منجر به جعل و انحراف وقایع تاریخی گردیده، شناخته و مورد نقد و بررسی قرار گیرد. کتاب در هشت فصل و یک جمع بندی نهایی تدوین شده است.
گفتنی است، این کتاب توسط انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، در ۳۹۰ صفحه و با قیمت ۱۱ هزار تومان چاپ و روانه بازار شده است.
لولو و مرجان
«لولو و مرجان» نوشته مرحوم «حسین بن محمد تقی نوری طبرسی»، از عالمان بزرگ علم حدیث است، شخصیتی که درجه‌اش در علم چنان است که به لقب «خاتم المحدثین» اشتهار یافته است و «مستدرک الوسائل» که یکی از منابع مهم حدیثی شیعه است، بزرگ‌ترین یادگار او است.
«لؤلؤ و مرجان» یکی از آخرین کتاب‌های ایشان با زیر عنوان «شرط پله اول و دوم منبر روضه خوانان» است که با رویکرد حدیث، تاریخی، فقهی و اصولی نگاشته شده است. دغدغه اصلی مرحوم محدث نوری در این کتاب، جلوگیری از انحرافاتی بوده که اهل منبر و روضه خوانان در ذکر مصیبت سیدالشهدا (ع) دچار آن شده‌اند، مقدمه کتاب به بیان فضیلت گریستن و گریاندن در عزای امام حسین (ع) اشاره می‌کند. ایشان به دو شرط اساسی قبولی این عبادت، به عنوان دو پله منبر، یعنی «اخلاص» و «صدق» می‌پردازد و در پایان، ناپسندی گوش دادن به اخبار دروغ و تکلیف شرعی در قبال دروغ گویان اهل منبر را یاد آور می‌شود. همچنین در پایان با ذکر نمونه‌های تاریخی حکایاتی که بدون سند معتبری شایع شده است، بحث را خاتمه می‌دهد.
انتشارات فراهانی این کتاب را ۲۵۲ صفحه و با قیمت ۶ هزار تومان چاپ و روانه بازار کرده است.
احکام عزاداری
کتاب «احکام عزاداری» کاری از کانون نشر احکام است که با گردآوری احکام شرعی عزاداری برای ائمه معصومین تلاش کرده است تا حدود و ثغور این امر مهم را تبیین کند.
عزاداری برای اهل بیت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم یکی از اصلی‌ترین نمادهای تشیع است، به دلیل اهمیت بالایی که این موضوع از منظر دینی و اجتماعی و فرهنگی دارد، لازم است حدود و ثغور آن و بایدها و نبایدهایش روشن گردد تا از آسیب‌ها محفوظ بماند. نویسنده کتاب «احکام عزاداری» با طرح چنین دغدغه‌ای به احصاء، بررسی و پاسخ به پرسش‌های مرتبط با این موضوع پرداخته است. این کتاب ذیل ۱۰ فصل به بررسی مسائل مطروحه پرداخته است. برخی مباحث کتاب عبارت‌اند از: فلسفه عزاداری، رفتارهای فردی، عزاداری و واجبات، آسیب رساندن به بدن و … نکته قابل توجه کناب، استفاده از تصویرهایی است که به عنوان نمونه، مصداق مسائل را به تصویر کشیده و در صفحات گلاسه منتشر شده است.
این کتاب در ۹۰ صفحه و با قیمت ۳ هزار تومان توسط مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) منتشر شده است.
قمه زنی؛ سنت یا بدعت؟
«قمه زنی؛ سنت یا بدعت؟» نوشته مهدی مسائلی، یکی از پرمخاطب‌ترین کتاب‌ها در موضوع عزاداری است که در مدت نسبت کوتاهی به چاپ ششم رسید.
این کتاب با رویکردی پژوهشی به نقد و بررسی موضوع قمه زنی پرداخته است و تلاش می‌کند به سؤالات و شبهات مطروحه پیرامون قمه زنی پاسخ دهد؛ سوالاتی از قبیل اینکه مسلمانان در برخورد با آنان که یک مناسک و عمل دینی را به سخره می‌گیرند، چگونه برخوردی باید داشته باشند؟ آیا باید در مقابل تمسخر دشمنان بی توجه باشند و به کار خود ادامه دهند یا اینکه دیگر آن عمل را انجام ندهند؟ اگر قرار است برای جلوگیری از تمسخر دین، مسلمانان در رفتارهای خود تغییری دهند، آیا این تغییر نامحدود است یا اینکه یک چهارچوب خاص دارد؟ کارهایی که شیعیان به عنوان عزاداری انجام می‌دهند، هریک از منظر دین چه جایگاه و ارزشی دارند؟
نویسنده در این کتاب با طرح مسائل بنیادین اعتقادی و دینی بر مبنای قرآن و حدیث، به کاوش نحوه‌های عزاداری می‌پردازد. گرچه نویسنده درباره شیوه‌های متفاوت عزاداری مثل سینه زنی و طبل و سنج و زنجیرزنی و حتی غذا دادن و سخن می‌گوید؛ اما در واقع هدف اصلی وی از طرح مسائل زیربنایی این است که مسئله «قمه زنی» را در ترازوی مبانی دینی گذارده و بررسی کند.
این کتاب در ۲۴۸ صفحه توسط نشر گلبن چاپ و روانه بازار شده است.
سرآغاز اصلاح عزاداری (ترجمه رساله التنزیه)
«سرآغاز اصلاح عزاداری» ترجمه‌ای از مهدی مسائلی از کتاب «التنزیه لاعمال الشبیه» آیت الله سید محسن امین است.
این کتاب یکی از معدود کتاب‌هایی است که در زمان خویش با موضوع اصلاح عزاداری به نگارش درآمده است و می‌توان آن را یکی از جنجالی‌ترین رویدادهای تاریخ تشیع دانست که نزدیک به یک قرن پیش حواشی فراوانی در حوزه علمیه نجف به‌همراه داشت؛ تاجایی‌که مخالفان این کتاب از آن با عنوان فتنه بزرگ یاد می‌کنند. در رساله التنزیه انتقادات شدیدی به شیوه‌های نوین عزاداری آن زمان از جمله قمه زنی گردیده و برخی احادیث شایع در رابطه با قیام عاشورا که سند معتبری نداشته‌اند به چالش کشیده شده‌اند. این کتاب وقتی در کشورهای شیعه نشین مثل عراق ولبنان و ایران بنام «عزاداری‌های نامشروع» توسط جلال آل احمد منتشر شد، عامه مردم را به ستوه آورده و منتشرکنندگان را در معرض بی حرمتی‌ها و اتهام‌های بسیاری قرار داد که باعث طرد شدن و انزوای ایشان تا آخر عمر گردید.
کتاب «سرآغاز اصلاح عزاداری» توسط نشر آرما در ۱۲۸ صفحه و با قیمت ۱۰ هزار تومان منتشر شده است.
منبع: مفتاح
313/60
