به گزارش خبرگزاری «حوزه»، پاسخ به سؤالات و شبهات موجود در جامعه از وظایف مراکز حوزوی و دینی است که این خبرگزاری در شماره های گوناگون به ارائه برخی از پرسش ها و شبهات و پاسخ های آن، برگرفته از «مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم» خواهد پرداخت.

- سؤال

با این که در بهشت جای نگرانی نیست چگونه در بهشت، سایر شهداء به مقام حضرت ابوالفضل(ع) غبطه می خورند آیا غبطه با داخل بودن در بهشت منافات ندارد؟

- پاسخ

از دو راه می شود به این سؤال جواب داد.

۱. در جوامع روائی ما این گونه نقل شده: برای حضرت ابوالفضل (ع) مقامی بس بلند و جایگاهی بسیار رفیع در پیشگاه خداوند هست که تمام شهداء روز قیامت به آن غبطه می خورند. در کتابهای متعدد روائی، روایت را به این صورت نقل نموده اند و در هیچ روایتی ندارد این جریان در بهشت و پس از رسیدگی به حساب افراد اتفاق می افتد شاید قبل از دخول به بهشت و متنعم شدن به انواع نعمتها اتفاق بیفتد و در عالم برزخ و یا در صحنه محشر صورت گیرد.

چون در آیات و روایاتی که در این مقام وارد شده تصریح دارند در بهشت غم و غصه ای وجود ندارد و هرگز جای نگرانی نیست در آیه ۴۳ سورة اعراف خداوند منان می فرماید: (کینه و حسد و دشمنی ها را از دل آنها بر می کنیم) یکی از بزرگترین ناراحتی انسانها در زندگی دنیا که سرچشمه پیکارهای وسیع اجتماعی می شود علاوه بر خسارت های سنگین جانی و مالی و بر هم زدن آرامش روح، همین کینه توزی و حسد می باشد.

بهشتیان به کلی از بدبختی های ناشی از این گونه صفات بر کنارند نه کینه توزی دارند و نه حسد و نه عواقب شوم این صفات زشت، آنها با هم در نهایت دوستی و محبت و صفا و صمیمیت و آرامش زندگی می کنند و همه از وضع خود راضی هستند، حتی آنها که در مقامات پائین تری قرار دارند و نسبت به وضع کسانی که در مقام بالاتری هستند رشک و حسد نمی برند. [۱]

و در آیه دیگر در حالات بهشتیان می فرماید: سپاس و ستایش خداوند را که اندوه و ناراحتی را از ما برطرف نمود و عوامل ناامنی را از بین برد. [۲]

و روایتی به این مضمون نقل شده هنگامی که بهشتیان به سوی بهشت می روند در بهشت درختی را مشاهده می نمایند که از ریشه آن دو چشمه جاری است.

از یکی از آن دو چشمه می نوشند تمام کینه و حسد از قلب آنها شسته می شود و در چشمه دیگر خود را شستشو می دهند طراوت و زیبائی اندام آنها آشکار می گردد به نحوی که بعد از آن هرگز ژولیده و رنگ پریده و دگرگون نخواهند شد. [۳]

جواب دوم: به فرض این جریان غبطه خوردن در صحنه قیامت و بهشت اخروی باشد باز مشکلی پیش نمی آید؛ چراکه غبطه غیر از حسد است و از صفات ممدوح است.

غبطه نسبت به حال دیگران که در مقامات بالاتری هستند ناراحتی و نگرانی نیست. در جای خود ثابت شده، بهشت دارای درجات متفاوتی می باشد و به تفاوت اعمال و به تناسب خلوص و میزان معرفت، مقام ها فرق می کند و حتی انبیاء به مقام پیامبر اسلام غبطه می خورند و آرزوی آن مقام را می نمایند و این ملازم با غم و غصه نیست و ناراحتی و نگرانی وجود ندارد بلکه خوشحال هم هستند که معصومین دارای رفعت مقام و علو مرتبه می باشند با این وجود دوست داشتند خودشان هم به این مقام برتر می رسیدند.

در قرآن مجید از بهشت های گوناگون نام برده است. ۱. جنة المأوی ۲. جنة النعیم ۳. جنة الخلد ۴. دارالسلام ۵. جنات عدن ۶. جنة الفردوس [۴] و... پس اساساً غبطه ملازم با رنج و ناراحتی و نگرانی نیست افرادی که بهشت می روند از وضع خود در هر مقامی باشند راضی هستند.

----------------

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. تفسیر موضوعی معاد در قرآن، آیت الله جوادی آملی، جلد ۵، صفحه ۳۴۸ و بعد از آن نشر اسراء

۲. تفسیر نمونه جلدهای ۶، ص ۱۷۵ و جلد ۱۱، ص ۷۷

۳. مجموعه پرسشهای دانش جوئی، پرسش و پاسخ نهاد نمایندگی مؤلف گروه محققان، صفحه ۱۷۷

 ---------------

پی نوشت ها:

[۱] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، جلد ۶، ص ۱۷۵

[۲] . فاطر/ ۳۴

[۳] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد ۶، صفحات ۱۷۶

[۴] . کاشانی، ملافتح الله، تفسیر منهج الصادقین، جلد ۴، ص ۲۹، سورة اعراف، ذیل آیه ۴۳