به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه آیت الله اعرافی در ادامه سفر خود به اندونزی و در ادامه سلسله همایش هایی که با هماهنگی دفتر نشر آثار مقام معظم رهبری برای تبیین اندیشه های معظم له برگزار می شود در میان جمعی از دانشجویان و اساتید دانشگاه اندونزی در محل دانشکده اصول دین اندونزی حاضر شد و به تبیین نظریه مقام معظم رهبری در زمینه تمدن نوین اسلامی پرداخت و گفت:

خوشحالم که در جمع شما جوانان عزیز و در این کشور محبوب و پهناور اسلامی و در این نشست علمی در حضور استید حاضر هستم و دقایقی پیرامون یک مبحث بزرگ اسلامی سخن خواهم گفت.

وی همچنین از دانشگاه شریف هدایت الله و اساتید دانشگاه و دانشجویان و رئیس مرکز اسلامی (icc) در جاکارتا تشکر و ابراز امیدواری کرد این گونه نشست‌ها در تقویت روابط کشورهای اسلامی به ویژه دو کشور بزرگ ایران و اندونزی موثر باشد و دانشجویان و اساتید بتوانید در شکل‌دهی روابط عمیق علمی میان مسلمانان نقش آفرین باشند.

آیت الله اعرافی گفت: همان‌طور که می‌دانید در دو قرن اخیر که مسلمانان دوره انحطاط را طی کردند، متفکران زیادی در جهان اسلام تلاش کردند تا جهان اسلام را به مجد و عظمت گذشته و دوران نقش آفرینی در جهان بازگردانند و تمدن اسلامی را که قرن ها در جهان حاکم بود بار دیگر احیا کنند.

وی افزود: انقلاب اسلامی در چهل سال گذشته در ایران یکی از اهداف اصلی و بنیادین خود را احیای تمدن نوین اسلامی و بازگشت به تمدن اسلامی با رویکردی نو و جدید به دنیای امروز برگزیده است و در سخنان امام خمینی و امام خامنه‌ای مهم‌ترین هدف انقلاب و تحولات ایران بازگشت به تمدن اسلامی با رویکردی جدید برشمرده شده است و در این مسیر نخبگان جهان اسلام و دانشگاه ها و حوزه‌های علمیه و عالمان دینی و متفکران باید نقش مهم و نخست را ایفا کنند و من در لحظاتی که در خدمت شما هستم به چند نکته پیرامون تمدن اسلامی اشاره خواهم کرد.

اسلام در تراز یک دین تمدنی است

اولین نکته این سؤال است که آیا اسلام در تراز یک دین تمدنی است؟ در پاسخ به این پرسش ممکن است کسی بگوید اسلام حجم کوچکی از معارف را دارد و می‌تواند حاشیه‌ای بر زندگی بشر باید که در این نگاه دین به شکل اقلی تفسیر می‌شود و گزاره‌های دینی بسیار محدود به شمار می‌آید و نقش کمی برای آن در زندگی بشر تلقی می‌شود؛ اما ما معتقد به نظریه دیگری هستیم و بر این باوریم که اسلام، دینی تمدنی است که در همه ساحت‌های زندگی بشر نقش ایفا می‌کند و می‌تواند کاروان بشریت را در همه ابعاد هدایت کند و به پیش ببرد.

سه دلیل تمدنی بودن دین اسلام

مدیر حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: ما برای اثبات نظریه اسلام تمدنی حداقل سه استدلال می‌توانیم ارائه دهیم.

اولین استدلال مراجعه به معارف اسلام و منابع دینی است. ما هنگامی که منابع دینی و علوم اسلامی مراجعه کنیم می‌بینیم معارف اسلام پوشش جامعی نسبت به همه ساحت‌های زندگی بشر دارد و این نشان می‌دهد اسلام دینی تمدنی است.

وی افزود:‌ برای توضیح بیشتر مسئله باید گفت: یک تمدن دارای سه لایه و سطح است؛ سطح اول و روئین آن که شکل و قالب یک تمدن است را عناصری همچون فناوری‌ها، ‌هنر، ‌معماری و سبک زندگی تشکیل می‌دهند که اینها سطح اول یک تمدن هستند. از این لایه اول که بگذریم دومین لایه عبارت است از حوزه دانش ها و علوم بشر در قلمروهای مختلف علوم پایه و مهندسی و پزشکی و علوم اجتماعی و انسانی که در این طیف وسیع لایه دوم یک تمدن را می‌بینیم و سومین لایه یک تمدن نیز عبارت است از فلسفه، ‌جهان بینی،‌ انسان شناسی و رویکردهای کلان یک اندیشه نسبت به جهان است که بیشتر به فلسفه و معارف عقلی بر می گردد.

آیت الله اعرافی ادامه داد: یک دین و مکتب تمدنی دین و مکتبی است که در هر سه لایه خود دارای تئوری و نظریه است به گونه‌ای که این تئوری‌ها از یک انسجام و پیوستگی برخوردار باشد و ما در این استدلال اول بر این نکته تاکید داریم که در این لایه زیرین تمدنی که اندیشه‌های فلسفی و جهان بینی و انسان شناسی باشد، اسلام از نظریات جامع و متقنی برخوردار است که در همه ساحت های زندگی بشر هم اثرگذار است.

وی تاکید کرد: اما در سطح دوم ما افراط نکرده و نمی‌گوییم که تمام تئوری‌های علمی در قرآن و سنت و معارف اسلامی وجود دارد، اما تاکید می‌کنیم که اسلام و قرآن در این سطح از یک سو مشوق کاروان علم هستند و از سوی دیگر رویکردهای اسلامی در جهت دهی به علوم تاثیرگذار است و این نشانه تمدنی بودن اسلام است.

مدیر حوزه های علمیه افزود: در لایه روئین و سطح هنر،‌ معماری و سبک زندگی نیز اسلام در قالب نظام های حقوقی، فقهی و اخلاقی دنیای وسیعی از گزاره ها و نظامات دارد که کاملا منسجم است و می تواند تمدن آفرین باشد.

آیت الله اعرافی ادامه داد:‌ بنابراین ما وقتی که به علوم و معارف اسلامی مراجعه کنیم، خواهیم دید منظومه علوم و معارف اسلامی منظومه ای منسجم و دارای نظم درونی است که بر تمام ساحت‌های زندگی بشر سایه می‌افکند و به زندگی بشر رنگ و لعاب معنوی و اخلاقی می‌بخشد.

این به اختصار دلیل اول بود که نیازمند بحث های گسترده است و بر اساس آن مراکز علمی دینی مانند دانشگاه‌های اسلامی و حوزه‌های علمیه نقش مهمی در تبین معاف اسلامی با رویکرد تمدنی دارند و دانشکده‌هایی مانند دانشکده اصول دین شما با این رویکرد می‌تواند پیام‌های جدیدی برای دنیای امروز داشته باشد.

استاد حوزه علمیه در ادامه گفت: به توجه به اتمام وقت برنامه فقط به عنوان دو استدلال دیگر نیز اشاره می‌کنم: دومین دلیل ما تاریخ گذشته مسلمانان است که اسلام در چند قرن نشان داد که برای تمام بشریت دستاورد تمدنی داشت و یک پرچمدار بزرگ تمدن بود که البته در طی قرن های اخیر آن تمدن فروپاشیده است و دلیل سوم ما این است که در عصر جدید تجریه انقلاب اسلامی ایران رویاروی ما است و ما در این تجربه اولین نشانه های شکل گیری یک تمدن بر اساس اسلام را شاهدیم که تحولات علمی و فکری و فرهنگی در پرتو این انقلاب رخ داد و اکنون تحقیقات وسیعی در حوزه علمیه قم و دانشگاه‌های ایران رقم خورده که نشان دهنده طلیعه‌های ظهور یک تمدن است و البته ما در زمینه نیاز داریم تمام کشورهای اسلامی در کنار هم قرار گیرند.

آیت الله اعرافی خاطرنشان کرد: با ظرفیت‌های عظیمی که جهان اسلام دارد، کشورهای جهان اسلامی می‌توانند بازار اقتصادی مشترک و بازار فناوری مشترک و بازار علم مشترک داشته باشند و شکل گیری اینها باید توسط دانشگاه ها و مراکز علمی باشد. دانشگاه ها و مراکز علمی جهان اسلام می تواند به زنجیره منسجمی برای تولید علم و دانش و فناوری و حرکت به سمت تمدن اسلامی تبدیل شود و البته در این تعاملات دانشگاهی ایران و اندونزی می توانند پیشگام باشند.