به گزارش خبرگزاری حوزه ، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری در بخشی از فعالیت های رسانه ای خود به انتشار احکام شرعی صنف های گوناگون، مطابق با نظرات آیت الله العظمی خامنه ای می پردازد که در شماره های گوناگون تقدیم حضور علاقمندان می گردد.
* موسیقی و غنا (بخش دوم)
موسیقی و غنا
س۵۱. مقصود از موسیقی و غنا چیست؟
ج. غنا یعنی ترجیع صدا به نحوی که مناسب با مجالس لهو باشد که از گناهان بوده و بر خواننده و شنونده حرام است. ولی موسیقی، نواختن آلات آن است که اگر به نحو معمول در مجالس لهو و گناه باشد، هم بر نوازنده و هم بر شنونده حرام است. و اگر به آن نحو نباشد، فی نفسه جایز است؛ و اشکال ندارد.
استماع موسیقی
س۵۲. من در مکانی کار می کنم که صاحب آن همیشه به نوارهای غنا گوش می دهد، و من هم مجبور به شنیدن آن هستم، آیا این کار برای من جایز است یاخیر؟
ج. اگر نوارها دربردارنده غنا یا موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و معصیت باشند، گوش دادن آن جایز نیست. ولی اگر مجبور به حضور در آن مکان هستید، رفتن به آن جا و کارکردن در آن برای شما اشکال ندارد؛ ولی واجب است به غنا گوش ندهید، هرچند به گوش شما بخورد و آن را بشنوید.
موسیقی رادیو و تلویزیون
س۵۳. موسیقی که از رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی پخش می شود، چه حکمی دارد؟ آیا این گفته که حضرت امام(قدّس سرّه) موسیقی را به طور مطلق حلال اعلام کرده اند، صحیح است؟
ج. نسبت حلال دانستن موسیقی به طور مطلق به راحل عظیم الشأن حضرت امام خمینی(قدّس سرّه) کذب و افتراء است. امام(قدّس سرّه) معتقد به حرمت موسیقی مناسب با مجالس معصیت بودند، و نظر ما هم همین است، ولی اختلاف در دیدگاه ها از تشخیص موضوع نشأت می گیرد، زیرا تشخیص موضوع موکول به نظر خود مکلّف است. گاهی نظر نوازنده با نظر شنونده تفاوت پیدا می کند، که در این صورت موسیقی که به تشخیص مکلّف لهو و مناسب با مجالس گناه است، بر او گوش دادن به آن حرام می باشد؛ و امّا صداهای مشکوک محکوم به حلیّت هستند، و پخش از رادیو و تلویزیون به تنهایی دلیل شرعی بر مباح و حلال بودن آن ها محسوب نمی شود.
موسیقی رادیو و تلویزیون
س۵۴. گاهی از رادیو و تلویزیون آهنگ هایی پخش می شود که به نظر من مناسب با مجالس لهو و فسق هستند، آیا بر من واجب است که از گوش دادن به آن ها خودداری نموده و دیگران را هم از آن منع کنم؟
ج. اگر آن ها را از نوع موسیقی لهوی مضلّ عن سبیل اللّه و مناسب با مجالس لهو می دانید، جایز نیست به آن ها گوش دهید، ولی نهی دیگران از باب نهی از منکر منوط به این است که احراز نمایید، که آنان هم آهنگ های مزبور را از نوع موسیقی حرام می دانند.
توزیع موسیقی
س۵۵. گوش دادن و توزیع غنا و موسیقی لهوی که محصول کشورهای غربی است، چه حکمی دارد؟
ج. در عدم جواز گوش دادن به موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و باطل، فرقی بین زبان ها و کشورهای محل تولید وجود ندارد. بنا براین خرید و فروش و گوش دادن و توزیع این نوارها در صورتی که محتوی غنا یا موسیقی لهوی حرام باشند جایز نیست.
غنای زن و مرد
س۵۶. خواندن به صورت غنا توسط هر یک از مرد یا زن چه از طریق نوار کاست باشد و یا از طریق رادیو و چه همراه موسیقی باشد و یا نباشد، چه حکمی دارد؟
ج. غنا حرام است، و خواندن به صورت غنا و گوش دادن به آن جایز نیست، اعم از این که توسط مرد باشد یا زن، و به طور مستقیم باشد یا از طریق نوار، و همراه با نواختن آلات لهو باشد یا نه.
موسیقی حلال در مسجد
س۵۷. نواختن موسیقی به منظور اهداف و اغراض عقلایی و حلال در مکان مقدّسی مانند مسجد چه حکمی دارد؟
ج. نواختن موسیقی لهوی مضلّ عن سبیل اللّه و مناسب با مجالس لهو و گناه به طور مطلق جایز نیست، حتّی اگر در غیر مسجد و برای غرض عقلایی حلالی باشد، ولی اجرای سرودهای انقلابی و مانند آن همراه با نغمه های موسیقی در مکان مقدس و در مناسبت هایی که آن را اقتضا می کند، اشکال ندارد، مشروط بر این که با احترام آن مکان منافات نداشته باشد؛ و در مکان هایی مثل مسجد برای نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکند.
تعلیم و تشویق موسیقی
س۵۸. آیا آموختن موسیقی به خصوص سنتور جایزاست؟ ترغیب و تشویق دیگران به آن چه حکمی دارد؟
ج. به کارگیری آلات موسیقی برای نواختن موسیقی غیرلهوی، اگر برای اجرای سرودهای انقلابی یا دینی و یا برای اجرای برنامه های فرهنگی مفید و برنامه های دیگر با غرض عقلایی مباح باشد، اشکال ندارد، به شرط این که مستلزم مفاسد دیگری نباشد؛ و همچنین آموختن و یاد دادن نوازندگی برای امر فوق فی نفسه اشکال ندارد. ولی ترویج موسیقی با اهداف عالیه نظام مقدس اسلامی سازگار نیست.
صدای زن
س۵۹. گوش دادن به صدای زن هنگامی که شعر و غیر آن را به صورت دکلمه می خواند اعم از این که شنونده، جوان باشد یا خیر، مذکر باشد یا مؤنث، چه حکمی دارد؟ و اگر آن زن از محارم باشد، حکم آن چیست؟
ج. اگر صدای زن به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صدای او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسده ای هم بر آن مترتّب نگردد، اشکال ندارد؛ و فرقی بین موارد فوق نیست.
موسیقی سنّتی
س۶۰. آیا موسیقی سنّتی که میراث ملی ایران می باشد، حرام است یا خیر؟
ج. چیزی که از نظر عرف، موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و معصیت محسوب شود، به طور مطلق حرام است؛ و در این مورد فرقی بین موسیقی ایرانی و غیر ایرانی و موسیقی سنتی و غیر آن نیست.
موسیقی عربی
س۶۱. گاهی از رادیوهای عربی بعضی از آهنگ های موسیقی پخش می شود، آیا گوش دادن به آن ها به خاطر علاقه به شنیدن زبان عربی جایز است؟
ج. گوش دادن به موسیقی لهوی متناسب با مجالس لهو و معصیت به طور مطلق حرام است؛ و علاقه به شنیدن زبان عربی، مجوّز شرعی برای آن محسوب نمی شود.
آواز بدون موسیقی
س۶۲. آیا تکرار اشعاری که به صورت آواز و بدون موسیقی خوانده می شوند، جایز است؟
ج. غنا حرام است، هرچند همراه بانواختن آلات موسیقی نباشد؛ و منظور از غنا، ترجیع صدا به نحوی است که مناسب با مجالس لهو مضلّ عن سبیل اللّه و فسق باشد، ولی صِرف تکرار شعر اشکال ندارد.
خرید و فروش آلات موسیقی
س۶۳. خرید و فروش آلات موسیقی چه حکمی دارد؟ و حدود استفاده از آن ها کدام است؟
ج. خرید و فروش آلات مشترک برای نواختن موسیقی غیر لهوی اشکال ندارد.
غنا در قرائت قرآن و دعا و اذان
س۶۴. آیا غنا در مثل قرآن و دعا و اذان جایز است؟
ج. غنا صوتی است که با ترجیع همراه بوده و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، که به طور مطلق حرام است، حتّی اگر در دعا و قرآن و اذان و مرثیه و غیره باشد.
موسیقی درمانی
س۶۵. امروزه موسیقی برای معالجه بعضی از بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب، مشکلات جنسی و سرد مزاجی زنان به کار می رود، حکم آن چیست؟
ج. اگر احراز شود که نظر پزشک متخصص و امین این است که معالجه متوقف بر استفاده از موسیقی است، به کارگیری آن به مقداری که معالجه بیمار اقتضا می کند، اشکال ندارد.
استماع غنا
س۶۶. گوش دادن به غنا اگر باعث تمایل بیشتر انسان به همسرش شود، چه حکمی دارد؟
ج. مجرّد افزایش تمایل به همسر مجوّز شرعی برای گوش دادن به غنا محسوب نمی شود.
نوازندگی زنان
س۶۷. اجرای کنسرت توسط زن برای زنان با علم به این که گروه نوازندگان نیز زن هستند، چه حکمی دارد؟
ج. اگر اجرای کنسرت به صورت ترجیع لهوی (غنا) باشد، و یا موسیقی که نواخته می شود از نوع لهوی مضلّ عن سبیل اللّه و مناسب مجالس گناه باشد حرام است.
پرهیز از غنا و موسیقی حرام
س۶۸. اگر معیار حرمت موسیقی، لهو بودن و مناسبت آن با مجالس لهو و گناه است، پس آوازها و سرودهایی که باعث ایجاد طرب در بعضی از مردم حتّی کودک غیر ممیّز می شوند، چه حکمی دارند؟ و آیا گوش دادن به نوارهای مبتذلی که در آن ها زنان به صورت غنا می خوانند، ولی طرب آور نیستند جایز است؟ همچنین مسافرینی که سوار اتوبوس های عمومی که غالباً از این نوارها استفاده می کنند می شوند، چه تکلیفی دارند؟
ج. چنانچه موسیقی یا آوازی که با ترجیع همراه است از لحاظ کیفیت یا مضمون یا حالت خاص شخص نوازنده یا خواننده در خلال نواختن یا خواندن از نوع غنا یا موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و معصیت باشد، گوش کردن به آن حرام است، حتّی برای کسی که او را تحریک نکند؛ و اگر در اتوبوس ها و ماشین های دیگر نوار غنا یا موسیقی لهوی پخش شود، مسافرین باید از گوش دادن به آن خودداری نموده و نهی از منکر کنند.
غنای زن و مرد
س۶۹. آیا جایز است مردی غنای زن اجنبیه را به قصد لذت بردن از حلال خود گوش کند؟ آیا غنای زن برای شوهر و برعکس جایز است؟
و آیا این گفته صحیح است که شارع مقدس غنا را به علت ملازمت آن با مجالس لهو و لعب و عدم انفکاک از آن دو حرام کرده، و تحریم غنا ناشی از تحریم آن مجالس است؟
ج. گوش دادن به غنا که عبارت است از ترجیع صدا به نحوی که مضلّ عن سبیل اللّه و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقاً حرام است، حتّی غنای زن برای شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را مباح نمی کند؛ و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام ثابت فقه شیعه محسوب می شود، و دائر مدار ملاکات فرضی و آثار روانی و اجتماعی نمی باشد، بلکه تا زمانی که این عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن حرمت و وجوب اجتناب به طور مطلق است.
آموزش موسیقی برای دانشجویان
س۷۰. دانشجویان دانشکده علوم تربیتی باید در مرحله دروس اختصاصی در درس سرودها و آوازهای انقلابی شرکت کنند، زیرا در آن جا قطعه های موسیقی را آموخته و به طور اجمالی با آن ها آشنا می شوند. وسیله اصلی فراگیری این درس اُرگ است، آموختن این درس که جزء واحدهای اجباری است چه حکمی دارد؟ خرید و استفاده از وسیله مذکور برای ما چه حکمی دارد؟ و به خصوص خواهران نسبت به اجرای تمرین در برابر مردها چه وظیفه ای دارند؟
ج. استفاده از آلات موسیقی فی نفسه برای اجرای سرودهای انقلابی و برنامه های دینی و فعالیت های فرهنگی و تربیتی مفید، اشکال ندارد. و خرید و فروش آلات نوازندگی و یاددادن و فراگیری آن برای استفاده در امور مذکور اشکال ندارد. و خواهران می توانند با رعایت حجاب واجب و ضوابط شرعی در کلاس درس حاضر شوند.
ترانه های انقلابی
س۷۱. بعضی از ترانه ها در ظاهر انقلابی هستند، و عرف هم آن ها را انقلابی می داند، ولی نمی دانیم که آیا خواننده، قصد خواندن یک ترانه انقلابی را داشته یا یک ترانه طرب آور و لهو را، با توجه به این که خواننده مسلمان نیست، ولی ترانه های او ملّی و متضمّن جملاتی برضد اشغال و همچنین تحریک مردم به مقاومت است، گوش دادن به این ترانه ها چه حکمی دارد؟
ج. اگر کیفیت آن ها از نظر شنونده عرفاً، لهوی مضلّ عن سبیل الله نباشد، گوش دادن به آن ها اشکال ندارد؛ و قصد و نیّت خواننده و مضمون چیزی که می خواند در این باره تأثیری ندارد.
موسیقی در باشگاه ورزشی
س۷۲. جوانی به عنوان مربّی و داور بین المللیِ بعضی از ورزش ها به کار اشتغال دارد. شغل او اقتضا می کند که به بعضی از باشگاه هایی وارد شود، که غنا و موسیقی حرام در آن ها پخش می شود، با توجه به این که این کار مقداری از هزینه های زندگی او را تأمین می کند، و فرصت های شغلی هم در محل زندگی او کم است، آیا این کار برای او جایز است؟
ج. این شغل برای او اشکال ندارد، هرچند گوش دادن به غنا و موسیقی لهوی برای او حرام است، امّا در موارد اضطراری جایز است داخل مجلس غنا و موسیقی حرام شود، ولی باید از گوش دادن به آن اجتناب کند، و آن چه که بدون اختیار به گوش او می خورد، اشکال ندارد.
نظر شما