به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه همایش بین‌المللی نقش معارف دینی در مقابله با خطر جریان‌های افراطی و تکفیری به همت دبیرخانه و معاونت ارتباطات و بین الملل کنگره مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری اواخر آذر ماه در گرجستان برگزار شد.
چهارشنبه / ۲۷آذرماه ۱۳۹۸/ ۱۸ دسامبر ۲۰۱۹ و همزمان با روز جهانی عاری از خشونت و افراطی‌گری در سالن همایش مؤسسه آل‌البیت برگزار گردید.
در ادامه گزارش تفصیلی از این رویداد که توسط دست اندرکاران کنگره مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری آماده شده است تقدیم خوانندگان ارجمند می گردد:
علت انتخاب کشور گرجستان جهت برگزاری همایش
برگزاری همایش با محورهای مقابله فکری-فرهنگی با افکار جریان‌های افراطی و تکفیری یکی از راه‌های جلوگیری از گسترش و نفوذ این افکار است. با توجه به موقعیت سیاسی و فرهنگی این کشور وظرفیت‌های فرهنگی-اجتماعی که وجود دارد، فعالیت‌های فرهنگی در حوزه‌ی مقابله با تفکر افراطی‌گری و تکفیری، علی‌رغم کوچک بودن و کم جمعیت بودن کشور گرجستان، ضروری به نظر می‌رسد. با بررسی میدانی و جستجو در اخبار مربوط به گرجستان، ویژگی‌ها و انگیزه‌های زیادی برای انتخاب این کشور جهت برگزاری همایش ضد تکفیر به وجود آمد که به برخی اشاره می‌شود:
۱. حضور پررنگ و قوی نیروهای داعشی؛
با توجه به گزارشات و اخبار، ۷۰ نفر نیروی گرجی به داعش پیوسته است؛ اشخاص معروفی از گرجی‌ها مانند الشیشانی، رمضان قدیرف، دکا عمرف، از فرماندهان معروف و تاثیرگذار داعش هستند.
۲. دیدار علمای شیعه و اهل سنت و مفتیان گرجستان با آیت الله‌العظمی مکارم شیرازی و تأکید ایشان بر مقابله با تفکر تکفیر؛
بگلا کاما شیدزاده، مفتی اداره مسلمانان گرجستان، با گروه ۶ نفره شخصیت‌های گرجستان بهمن سال ۹۵ به همراه حجت‌الاسلام سیدصادق دهسرخی نماینده دائم حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی در گرجستان به دیدار آیت الله العظمی مکارم شیرازی آمدند و ایشان به آنها توصیه اکید کردند که جلوی گسترش تفکر تکفیر و و هابیت را بگیرند.
۳. موقعیت حساس جغرافیایی گرجستان که با کشورهای مهم روسیه، ارمنستان، ترکیه، آذربایجان، قفقاز هم مرز است؛
۴. حضور ۶۰۰ هزار مسلمان در جمعیت ۵ میلیونی گرجستان. (نصف شیعه- نصف سنی)؛
۵. وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور گرجستان که با موج بازگشت گرجستانی‌های داعشی به کشورشان، تهدید جدی برای امنیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این کشور است؛
۶. آمادگی دولت گرجستان با برگزاری چنین همایش‌هایی؛
۷. آمادگی مخاطبان شیعه و اهل سنت و مسیحی؛
۸. آمادگی نهادهای ایرانی؛ مانند سفارت، رایزن فرهنگی، جامعةالمصطفی(ص)، مؤسسه آل‌البیت؛
همایش بین‌المللی نقش معارف دینی در مقابله با خطر جریان‌های افراطی و تکفیری
همزمان با روز جهانی عاری از خشونت و افراط‌گری به منظور توسعه تعاملات علمی بین‌الادیانی و اتحاد و یکپارچگی در برابر گسترش اندیشه‌های افراطی و نفی خشونت و افراط‌گرایی که در زمره مبانی و اصول مشترک ادیان توحیدی است، همایش بین‌المللی "نقش معارف دینی در مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری" با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در گرجستان، اداره مسلمانان گرجستان و دبیرخانه دائمی مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری در سالن اجتماعات مؤسسه آل البیت(ع) شهر تفلیس از ساعت ۱۰:۳۰ الی ۱۳:۳۰برگزار شد.
۲-۱. اسامی سخنرانان و میهمانان
سخنرانان با محوریت نقش معارف دینی در مقابله با خطر جریان‌های افراطی و تکفیری به ایراد سخن پرداختند:
حجت الاسلام والمسلمین زمانی؛ رییس دبیرخانه مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری؛
زازا واشاقمادزه؛ مشاور نخست وزیر و رییس آژانس ادیان گرجستان؛
رامین ایگیدوف؛ رئیس اداره مسلمانان گرجستان؛
احمد آردم؛ نماینده سازمان دیانت ترکیه؛
مولوی محمد اسحاق مدنی؛ عالم اهل سنت؛
دکتر حمید مصطفوی؛ رایزن فرهنگی ج. ا.ا. در گرجستان؛
دکتر سیدجواد قوام شهیدی؛ سفیر ج. ا.ا در گرجستان؛
فائق نبیوف؛ مسئول مؤسسه آل‌البیت در تفلیس؛
یاسین علی‌اف؛ مفتی اداره مسلمانان گرجستان؛
واسیلی پاپاوا؛ کارشناس مسائل خاورمیانه؛ ازگرجستان؛
قدیر آکاراس؛ رئیس مجمع علمای اهل بیت(ع) استانبول؛
علی علی‌اف؛ به نمایندگی الله شکورپاشازاده از کشور آذربایجان؛
در این مراسم که رییس آژانس دولتی ادیان گرجستان، اداره مسلمانان گرجستان و فرهیختگانی از کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، علماء، مفتی‌ها، طلاب و امامان جماعات گرجستان حضور داشتند، بر ضرورت همبستگی و ایجاد وحدت و همدلی پیروان ادیان الهی، همکاری دولت‌های منطقه در مبارزه با افراط گرایی، اقدامات دولت گرجستان و ایران در مبارزه با این جریان‌ها، برگزاری مناسبت علمی و کنفرانس، نقش علما و مراکز دینی در زمینه مبارزه بر افراط‌گرایی، ضرورت اصلاح و تدوین قوانین دولتی در حوزه افراط‌گرایی و آموزش عموم مردم تأکید شد.
۲-۲. مشروح سخنرانی
«حمید مصطفوی»، رایزن فرهنگی ج. ا.ا در گرجستان
رایزن فرهنگی ایران پیرامون محورهای مورد بحث در این همایش گفت: «علل و عوامل مختلف ترویج اندیشه‌های تکفیری و افراطی شامل کشتار بی رحمانه انسانها از همه ادیان‌ها، تخریب کشورهای اسلامی، از بین بردن امنیت و آرامش در کشورهای مختلف جهان و ایجاد ترس و نگرانی برای مردم، مخدوش کردن چهره رحمانی اسلام ناب و ... می‌شود.»
«سیدجواد قوام شهیدی» سفیر ج. ا.ا در گرجستان
وی در سخنانی، با اشاره به اهمیت برگزاری این گونه برنامه‌ها گفت: «فتنه جریان‌های افراطی و تکفیری نه تنها برای منطقه بلکه برای جهان خطرناک است و کشورهای منطقه به تنهایی نمی‌توانند با آن مقابله کنند و علاوه بر مقابله نظامی، مقابله علمی و فرهنگی نیز ضروری و با اهمیت است.»
وی گفت: «امروز جریان‌های افراطی و تکفیری امنیت در منطقه قفقاز جنوبی را نیز به چالش کشیده‌اند و ما شاهد اقدامات و فعالیت‌های آنها در این حوزه جغرافیایی نیز هستیم.»
سفیر کشورمان در گرجستان افزود: «جمهوری اسلامی ایران همواره نقش بسیار ارزنده‌ای در مخالفت و از بین بردن تروریسم ایفا کرده است. مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری مستلزم این است که پیروان ادیان الهی و مذهب دینی دست در دست یکدیگر با اراده مستمر و خستگی ناپذیر سرچشمه‌های تباهی و ظهور جریان‌های افراطی را کشف و ریشه‌های آنها را بخشکاند.»
«زازا واشاقمادزه»، مشاور نخست وزیر و رییس آژانس ادیان گرجستان
وی در سخنانی، گفت: «امروزه افراط‌گرایی دینی مشکل کل جهان است. پیداکردن راهکار برای از بین بردن این پدیده شوم نیازمند همکاری کشورهای مختلف همسایه، منطقه و جهان است.»
وی ادامه داد: «پیروان ادیان الهی با توکل به خداوند یکتا و بهره‌گیری از اشتراکات دینی در مبارزه با افراط‌گرایی و تروریسم، همکاری مشترک و جدی داشته باشند.»
حجت الاسلام رامین ایگیدوف؛ رئیس اداره مسلمانان گرجستان
رئیس اداره مسلمانان گرجستان، بعد از خیرمقدم به میهمانان، بر ضرورت تقریب میان ادیان و مذاهب تأکید کرد و گفت: «مسلمانان باید از مشترکات دینی بهره‌برداری کنند و با وحدت و تقریب مذاهب برای مقابله با خطر جریان‌های افراطی و تکفیری، با یکدیگر همکاری داشته باشند.» وی بر ضرورت برگزاری این‌گونه همایش‌ها و نشست‌ها اشاره کرد و افزود: «بررسی نقش علما و مراکز دینی و شناسایی کارکرد معارف دینی، در خصوص مقابله جدی با تروریسم وافراطی‌گری و تکفیر، ضروری است.»
حجت الاسلام رامین ایگیدوف با اشاره به راه‌کارهایی نظیر آگاهسازی مردم به ویژه نخبگان جامعه، بر لزوم شناخت و طرد دشمنان، گفت‌وگو و تفاهم ادیان الهی، نهادهای دینی و علما بر سر مشترکات و پرهیز از اختلاف افکنی، تاکید کرد و اظهار داشت: «با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و تاریخی و تمسک به وحدت و همبستگی می‌توان پدیده شوم تکفیر، جهالت و افراط‌گری را ریشه کن کرد.»
حجت الاسلام والمسلمین زمانی رییس دبیرخانه مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری
وی ابعاد خطر فتنه تکفیر در جهان را هم برای مسلمانان و غیر مسلمانان دانست و افزود: «گرچه اندیشه تکفیر در جهان اسلام از سوی بعضی از مذاهب علیه بعضی دیگر وجود داشته ولی نکته قابل توجه این است که تعداد کشته های مسلمانان توسط تکفیری ها در درون امت اسلام در طول ۱۴۰۰ سال گذشته داشته به اندازه کشته های ۱۰ سال اخیر که بیش از یک میلیون شهید است، نمی رسد.»
وی اذعان داشت که ظهور داعش پیامدهای سویی داشته که به چهار مورد آن اشاره کرد: «اولین پیامد کشتار بی رحمانه پیروان همه مذاهب اسلامی بود. یعنی گروه های تکفیری هیچ فرقی بین مذاهب اسلامی قائل نشده اند. آنها شیعیان، حنفی ها، مالکی ها، شافعی ها را کشتند. مثلا در خصوص عراق تعداد کشته‌های اهل سنت ۷۵ درصد بود و بقیه ۲۵ درصد شیعه بودند. بعنوان مثال در ایران جوانان اهل سنت را به دروغ به جهاد مقدس تشویق می‌کردند و بعضی از نفوذی‌های آنها توانستند علمای اهل سنت در ایران را به شهادت برسانند که اولین شهید این جریان در ایران شیخ الاسلامی بود که با زبان روزه و در مسجد در حال نماز شهید شد.»
حجت اسلام و المسلمین زمانی از تخریب کشورهای اسلامی مانند سوریه، عراق و سایر نقاط جهان به‌عنوان پیامد دوم ظهور این جریان‌های افراطی نام برد و بیان داشت: «ویرانی‌های سوریه تا ۵۰ سال آینده قابل جبران نیست و پیامد سوم جریان‌های افراطی و تکفیری گرفتن امنیت از جامعه اسلام و بلکه جهان است.»
وی مخدوش کردن چهره اسلام در جهان توسط داعش را بزرگترین اثر سوء این جریان‌ها دانست و اعلام کرد: «اسلامی که در سدهای اخیر محبوبیت بسیاری پیدا کرده بود از دید مردم جهان افتاد و این بهانه ای بود که دشمنان اسلام، داعش را بعنوان نماد اسلام به جهان معرفی کنند.»
رئیس دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری در پایان خاطر نشان کرد: «قطعا همه علما و مذاهب اسلامی در نابودی داعش سهیم بودند و داعش به همت مردم سوریه، عراق، ایران و سایر کشورها از نظر نظامی شکست خورد اما اندیشه تکفیر همچنان باقی است و بر ما علما و متفکران جهان اسلام واجب است که با اندیشه تکفیر مسلمانان و سایر ادیان مبارزه کنیم.»
وی در پایان سخنرانی از رایزن فرهنگی ایران در گرجستان و رییس آژانس دولتی ادیان گرجستان و اداره مسلمانان گرجستان که در برگزاری این همایش همکاری کردند، تشکر کردند.
«احمد آردم»، نماینده سازمان دیانت ترکیه
وی در سخنان خود، گفت: «پیامبر خدا همواره توصیه به اعتدال داشتند و بهترین راه برای معرفی اسلام به دنیا، راه اعتدال است و تمامی مشکلاتی که امروز در دنیای اسلام گرفتار آن هستیم حاصل افراط و تفریط است.»
مولوی «محمد اسحاق مدنی»، عالم اهل سنت و عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
وی با بیان اینکه جریان‌های تکفیری برداشت‌های غلط و نادرست خود را به نام اسلام ترویج می‌دهند، افزود: «گروه‌های افراطی و تکفیری یک آیه‌ای را در قرآن کریم پیدا می‌کنند و بدون اینکه فهم درستی از آن داشته باشند آن را ابزاری برای ترویج اندیشه‌های غلط خود می‌کنند که منجر به افراط و تکفیر می‌شود.»
عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در ادامه با هشدار به جوانان مسلمان گفت: «یک عده‌ای از جوانان فریب وعده بهشت و شعارهای زیبای این گروه‌ها را می‌خورند و وارد این معامله می‌شوند. در حالی که اگر از نتیجه اعمالشان که جنایت علیه مسلمانان، کشتن افراد و تخریب کشورهای اسلامی است، مطلع گردند هرگز دست به این جنایات نمی‌زنند.»
پس از آن، نمایندگان ادیان مختلف به بیان دیدگاه‌های خود در زمینه همدلی و همزبانی و مبارزه با افراطی‌گری و خشونت در منطقه و جهان پرداختند.
در ادامه این همایش چگونگی مبارزه با جریان‌های افراطی و تکیفری راهکارهای مانند ضرورت آگاه سازی مردم به ویژه نخبگان جامعه، لزوم شناخت و طرد دشمنان، گفت‌وگو و تفاهم ادیان الهی، نهادهای دینی و علما بر سر مشترکات و پرهیز از اختلاف افکنی، بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و تاریخی در پرتو عبودیت و بندگی در برابر تنها خالق هستی و تمسک به وحدت و همبستگی برای ریشه کنی، پدیده شوم تکفیر، جهالت و افراط‌گری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
۲-۳. پخش کلیپ دیدار مفتیان گرجستان با حضرت آیت الله مکارم شیرازی
در پایان همایش کلیپ سخنرانی حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی که در تاریخ بهمن ماه ۱۳۹۵ در دیدار با جمعی از مفتیان گرجستان صحبت کرده بودند، برای حاضرین در همایش پخش شد و مورد استقبال حاضرین و میهمانان قرار گرفت.
۲-۴. مصاحبه با اصحاب رسانه
بعد از پایان همایش، اصحاب رسانه و خبرگزاری‌ها از جمله شبکه ۲۴ و شبکه‌های خبری محلی با افراد اعزامی از ایران مصاحبه به عمل آوردند.
فعالیت‌ها و اقدامات بعد از همایش
۱. بازدید از جامعه المصطفی العالمیه(ص)
در روز چهارشنبه هیأت ایرانی در بازدیدی از جامعةالمصطفی العالمیه در جمع اساتید و دانشجویان حضور یافتند. حجت الاسلام زمانی در بازدید از جامعةالمصطفی(ص) که با استقبال گرم بیش از ۱۰۰ نفر از دانشجویان همراه بود، به ایراد سخنرانی پرداخت.
سپس دیداری با حجت الاسلام زارع مدیر جامعة المصطفی(ص) و اساتید و اعضای هیأت علمی انجام شد و پیرامون همگرایی اساتید مراکز مختلف و بررسی وضعیت علمی، فرهنگی و دینی دانشجویان و مدارس فعال شیعی در گرجستان گفتگو و تبادل نظر شد.
۲. شرکت در نماز جماعت مسجد آیت الله حکیم (ره)
پس از بازدید از جامعة المصطفی، نماز جماعت مغرب و عشاء در مسجد آیت الله حکیم اقامه شد و حجت الاسلام خوشخو به ایراد سخنرانی پرداخت.
۳. بازدید از مرکز اهل‌سنت
آقای مولوی «محمد اسحاق مدنی» از مراکز اهل سنت بازدید و دیدار و با مسئولین گفتگو کردند.
۴. دیدار با آقای «زازا واشاقمادزه»، مشاور نخست وزیر و رییس آژانس ادیان گرجستان
در این دیدار آقای زازا واشاقمادزه، آمادگی خود را برای همکاری با کشورهای منطقه از جمله ایران، در راستای مقابله با افراطی‌گری دینی اعلام کرد. مشاور نخست وزیر و رییس نهاد دولتی ادیان گرجستان اظهار داشت: «گرجی‌ها افتخار می‌کنند که اسلام گرجی به وجود آوردند؛ در گرجستان مسلمانان اعم از شیعه و سنی ارتباط تنگاتنگ و زندگی مسالمت‌آمیزی دارند.»
آقای زازا واشاقمادزه گفت: «خوشبختانه جامعه اسلامی گرجستان در جامعه جهانی به رسمیت شناخته شده است و هم اکنون بزرگترین سازمان مسلمانان به نام «اداره مسلمانان گرجستان» توسط شیعیان و سنی‌ها مدیریت می‌شود و ۹۵درصد از مسلمانان زیر نظر این اداره هستند.»
رئیس آژانس دولتی ادیان گرجستان همکاری دولت با مسلمانان را مثبت ارزیابی کرد و افزود: «از سال ۲۰۱۴ بودجه‌ای به مسلمانان اختصاص دادیم و سالانه ۳ میلیون دلار پرداخت می‌شود و تا به حال ۲۰۰ مسجد به مسلمانان اختصاص داده شده و ۸۰ مسجد دیگر مانده که کارهای حقوقی آن جهت واگذاری به مسلمانان در حال انجام است.»
وی در مورد ارتباط با مسلمانان گفت: «مقامات دولتی در مراسم‌های مسلمانان اعم از اعیاد و عزاداری‌ها شرکت می‌کنند و نخست وزیر نیز سالی یک‌بار افطاری می‌دهد.»
واشاقمادزه بر ضرورت ارتقاء آگاهی مردم از عقاید ادیان مهم، تأکید کرد و گفت: «جهت آگاهی بیشتر مردم از عقاید و مناسبت‌های ادیان مختلف تقویمی منتشر کردیم و مناسبت‌های مختلف اعیاد و ایام عزاداری را در آن ثبت کردیم و در سراسر کشور توزیع کردیم و همچنین کتابی حاوی تصاویر دینی ادیان نیز چاپ شده که توسط رئیس جمهور در مجمع سازمان ملل رونمایی و به رهبران کشورها تقدیم شد.»
وی ادامه داد: «باتوجه به عدم تسلط رهبران دینی به زبان گرجی، تدریس زبان گرجی از طرح‌های مهم و با اهمیت است؛ این طرح به همگرایی بیشتر ادیان با جامعه گرجی کمک می‌کند و راه ارتباط را تسهیل می‌کند.»
در این دیدار حجت الاسلام و المسلمین زمانی رییس دبیرخانه مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری هم بر ضرورت تقویت مبارزه با جریان‌های افراطی و تکفیری در منطقه تأکید کرد و افزود: «همکاری مشترک ادیان مسیحیت و اسلام، باعث تغییر سرنوشت و پیش به سوی صلح خواهد بود؛ چراکه هدف اسلام و مسیحیت استفاده از ظرفیت‌های مشترکی است که در قرآن و انجیل وجود دارد.»
در پایان این دیدار دکتر زمانی در محورهای ذیل جهت همکاری و مشارکت آمادگی خود را اعلام نمود:
- اعزام هیاتی از فرهیختگان ادیان گرجستان به ایران و بازدید از دانشگاه ادیان و مذاهب در قم جهت گفتگوی بین الادیانی؛
- سفرهای علمی دوطرفه اساتید و دانشجویان؛
- به کارگیری فارغ التحصیلان گرجستان در امور تحقیقاتی و پژوهشی؛
شایان ذکر است در این دیدار سفیر ج. ا.ا آقای قوام شهیدی و رایزن فرهنگی آقای مصطفوی نیز حضور داشتند و نکاتی در مورد ضرورت برگزاری همایش و اهمیت ارتباط دوطرفه ایران و گرجستان، بیان کردند.
۵. دیدار با دکتر قوام شهیدی در سفارت ج. ا.ا
در این ضیافت که از سوی سفارت ج. ا.ا ترتیب داده شد، دیدار صمیمی و دوستانه‌ای با آقایان واشاقمادزه و قوام شهیدی و مصطفوی صورت گرفت، پس از گفتگو و تبادل نظر در مورد روابط ایران و گرجستان، هدایایی به رسم یادبود شامل کتاب و سوغات به سفیر ج. ا.ا اهدا گردید.
۶. دیدار با شیخ رامین ایگیدوف، رئیس اداره مسلمانان گرجستان
در بازدید از اداره مسلمانان گرجستان با آقای شیخ رامین دیدار در خصوص موضوعات فرهنگی و دینی بحث و تبادل نظر شد و تفاهم نامه‌ای میان اداره و دبیرخانه منعقد گردید.
۷. دیدار با ایرانیان مقیم گرجستان و شرکت در دعای کمیل
شب جمعه در موسسه آل البیت، پس از قرائت دعای پر فیض کمیل، توسط حجج الاسلام زارع و خوشخو، حجت الاسلام زمانی در جمع ایرانیان مقیم گرجستان به ایراد سخنرانی پرداختند.
بخش پنجم: بازتاب و انعکاس همایش در رسانه‌ها
* انعکاس‌های رسانه‌ای همایش
سخنرانی‌ها و رویدادهای برگزاری همایش، بازتاب و انعکاس خبری مناسبی در خبرگزاری‌ها، فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و تلویزیون، داشته است که اخبار متعددی منتشر شده و پوشش خبری در سطح مناسبی انجام گرفته است.
تیم ۲ نفره اعزامی از دبیرخانه مبارزه با تکفیر از ایران، مرکب از حجج اسلام طوسی، مسئول رسانه دبیرخانه در قم و آقای محقق دستیار ایشان، تمامی برنامه‌های همایش را ضبط و فیلمبرداری نموده و خبرها را زنده و لحظه به لحظه به دبیرخانه در قم و خبرگزاری حوزه ارسال می‌کردند و همچنین تلویزیون شبکه ۱۴ ترکیه که مدیر آن در همایش حضور داشت و تلویزیون اینترنتی گرجستان نیز مشغول پوشش اخبار همایش بود.
خبرگزاری‌های داخلی همچون: ایرنا، ایسنا، ایکنا، فارس، مهر، حوزه، رسا، تسنیم، شبستان، پارس تودی و سایت دبیرخانه مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری و ...اخبار همایش را انعکاس و پوشش دادند.
نظر شما