به گزارش گروه ترجمه خبرگزاری «حوزه» ،  مرکز ارتباطات و امور بین الملل حوزه و  موسسه بین المللی فرهنگ و تمدن همایشی با عنوان «بررسی ابعاد ترور سردار سلیمانی از منظر حقوق بین‌الملل» (به انگلیسی) برگزار  کرد.

دکتر هیبت الله نژندی منش، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در سخنرانی خود به بررسی قتل سردار سلیمانی و دیگر همرزمانشان از منظر حقوق بین المللی پرداخت و با تفسیر ماده 7 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری در سیاق تحریم های ممتد و نامشروع آمریکا علیه مرم ایران واقعه مزبور را «جنایت علیه بشریت» توصیف کرد.

وی ویژگی های اصلی در رابطه  با جنایت علیه شریت را براساس حقوق بین الملل تشریح کرده و گفت : قتل حتی یک نفر در سیاق یک حمله گسترده یا سازمان یافته علیه جمعیت غیر نظامی جنایت علیه بشریت محسوب می شوند. حالا سوال اصلی این است که چه زمانی اقدامات فردی می تواند بخشی از حمله به مردم غیرنظامی تلقی شود.

وی ادامه داد: در حقیقت ، باید بین رفتارهای غیرقانونی متهم و حمله گسترده یا سازمان یافته علیه جمعیت غیرنظامی یک رابطه کافی (یا پیوندی) برقرار شود. اساسنامه دیوان بین المللی کیفری در این خصوص رهنمود مشخصی ندارد.  برخی از عوامل مرتبط با گستردگی یا سازمان یافته بودن حمله ممکن است به این شرح باشد: ماهیت وقایع و شرایط پیرامون اقدامات متهم؛ نزدیکی زمانی و جغرافیایی اقدامات متهم با این حمله ، و ماهیت و میزان آگاهی متهم در مورد این حمله هنگامی که متهم مرتکب اعمال شود. یک عامل مهم نحوه ارتباط اقدامات متهم با سیاست مربوط به این حمله است.

 دکتر نژندی منش خاطرنشان کرد:  در زمان صلح، یکی از مصادیق اعمال غیرقانونی می تواند  اعدام های غیرقانونی، خودسرانه و  بطور کلی هر گونه سلب حیات افراد به صورت فراقانونی یا غیر قانونی باشند.حتی در زمان تدوین اساسنامه رم، خود ایالات متحده آمریکا بر این عقیده بود که کشتن افراد به صورت غیرقانونی یا خودسرانه جنایت علیه بشریت محسوب شود.

وی در ادامه افزود: تردیدی نیست که کشتن سردار سلیمان و همراهان ایشان قتل عمد و همچنین بر مبنای تصمیم پیشین می باشد. این قتل نه با حقوق جنگ قابل توجیه است چرا که در زمان ارتکاب این جنایت هیچ مخاصمه مسلحانه ای صورت نگرفته بود؛ و نه بر اساس موازین حقوق بشری قابل توجیه است که چرا که توسط هیچ دادگاهی محاکمه و محکوم به اعدام نشدند. بنابراین قتل آنها به عنوان  یک نقض جدی درحقوق بین المللی بشر تلقی می شود.

این استاد ارشد حقوق بین الملل گفت: اگر این قتل را در راستای پیشبرد سیاست دولت امریکا و مرتبط با تحریم های طولانی مدت و نامشروع آمریکا بعنوان حمله ای گسترده و حتی سازمان یافته علیه مردم ایران بدانیم، تردیدی نیست که قتل مزبور جنایت علیه بشریت است. به عبارت دقیق تر این قتل باید در سیاق مجموعه رفتار آمریکا علیه ایران و برای تحقق سیاست این دولت در نظر گرفته شود نه به عنوان یک واقعه جداگانه و منفرد.

سخنرانی دکتر فضائلی استاد حقوق بین الملل دانشگاه قم

دکتر مصطفی فضائلی، استاد حقوق بین الملل ، در دانشگاه قم در سخنان خود با عنوان «قتل سردار قاسم سلیمانی و قانون بین الملل، استفاده از زور» گفت:  دولت ایالات متحد آمریکا از سال ۲۰۰۳ به بهانه وجود سلاح های کشتار جمعی عراق را اشغال کرد. در سال ۲۰۰۸ با انعقاد موافقتنامه ای با عراق فرآیند پایان دادن به اشغال آغاز شد. طبق این موافقتنامه انجام عملیات نظامی از سوی امریکا در عراق منوط به موافقت دولت عراق است. استفاده از زور از سوی نیروهای خارجی برخلاف موافقتنامه امنیتی عمل تجاوزکارانه محسوب است.
از سوی دیگر در بند ۴ ماده ۲ منشور ملل متحدتوسل به زور و حتی تهدید به استفاده از زور ممنوع شناخته شده و این یک قاعده آمره بین المللی به شمار می رود. تنها دو استثنا بر آن وارد شده است. یکی استفاده از زور با مجوز شورای امنیت سازمان ملل به منظور حفظ صلح و امنیت بین المللی و دیگری استفاده از زور در مقام دفاع مشروع در پاسخ به حمله مسلحانه کشور دیگر.

وی ادامه داد:  هیچ تصمیمی از سوی شورای امنیت  در رابطه با حمله ۳ ژانویه اتخاذ نشده بود و تنها وسیله در دسترس ایالات متحده برای توجیه استفاده از زور برای ترور سردار سلیمانی ، دفاع از خود است. سپس ، مقامات آمریکایی سعی کردند خودشان را توجیه کنند. اما آیا ممکن و قابل قبول است؟  

استاد ارشد حقوق بین الملل خاطرنشان کرد: ترامپ توئیت ها و اظهارات دیگری را در رابطه با توجیه قانونی برای اقدام غیرقانونی خود ارائه داده است. وی گفت دستور داده که حمله به قاسم سلیمانی برای جلوگیری از جنگ  انجام شود ، نه به عنوان بخشی از درگیری مسلحانه مداوم با ایران.  به گفته ترامپ ، سلیمانی  در حال طرح ریزی حملات قریب الوقوع و شوم به دیپلمات ها و پرسنل ارتش آمریکا بوده، اما ما او را در این عمل گرفتار کردیم.

 وی ادامه داد: ایالات متحده باید ثابت کند ایران مسئولیت حمله ها را به عهده داشته و اینکه حمله ها ماهیت مسلحانه داشته اند که در ماده ۵۱ منشور ملل متحد ، و در قانون عرفی به عنوان استفاده از زور شناخته شوند. 

وی خاطرنشان کرد: همچنین حمله هوایی علیه یک فرمانده کل ایرانی می تواند حمله علیه حکومت ودولت ایران محسوب شود زیرا اعضای رسمی سازمان های نظامی ایران نمادی از حاکمیت هستند و این نقض منشور سازمان ملل محسوب می شود.

 دکتر فضائلی در ادامه گفت: علاوه بر این ، همانطور که توسط برخی از مقامات آمریکایی  (وزارت دفاع) اعلام شد ، ایالات متحده سیاست پیشگیری از دفاع در برابر حملات آینده ایران را اتخاذ کرد که قتل سلیمانی اولین پرونده اجرای این سیاست بود. این بیانیه نشان می دهد که اگر ایران به عنوان قربانی این سیاست تهاجمی به آن واکنش نشان ندهد ، کشتن مقامات و مردم ایران ممکن است هر زمان توسط ایالات متحده ادامه یابد. این در حالی است که شورای امنیت سازمان ملل هیچگونه اقدام صحیح و مناسب را برای ایفای نقش خود و انجام وظیفه خود برای حفظ صلح و امنیت با متوقف کردن و مهار سیاست تهاجمی خطرناک ایالات متحده انجام نداد. بنابراین گزینه دیگری برای ایران وجود نداشت و ضرورت داشت که ایران دست به تلافی بزند.

سخنران دیگر این نشست حجت الاسلام سید مصطفی میرمحمدی عضو هیئت علمی دانشگاه مفید بود.