به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین در اولین وبینار شبهه پژوهی کرونا که به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه برگزار شد در موضوع «میزان حضور خدا در زندگی بشر» گفت: در بحث ارتباط خدا با زندگی بشر چند دیدگاه وجود دارد؛ قائلین به یکی از آنها اصلاً وجود خداوند و ارتباط با خدا را منکر هستند و به اینها لائیک گفته می شود.
وجود خداوند و ارتباط او با بشر در اندیشه های خدامحور
وی افزود: اما در نگاه هایی که قائل به وجود خداوند هستند یک نگاه دئیستی وجود دارد که می گوید خداوند جهان هستی را ساخته و دیگر آنرا به حال خودش رها کرده تا بر اساس نظمی که بر آن حاکم کرده است جلو برود.
حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین گفت: این تفکر که به نظریه «ساعت ساز لاهوتی» در اصطلاح مشهور شده است در درجه اول در علم فیزیک مطرح شد.
وی بیان داشت: از نظر فلسفی هم برخی خواسته اند برای آن پایه ای تبیین کنند؛ به این تفکر دئیستی می گویند که در آن خداوند خالق است اما فاقد ربوبیت تکوینی و تشریعی می باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: اما در ادیان وحیانی می بینیم که این گونه نیست؛ در نگاه دین مبین اسلام ارتباط خداوند با جهان هستی یک رابطه دائمی، مؤثر و فعال است و خداوند فقط یک خالق و سپس تماشاگر نیست.
وی اظهار داشت: حضور خداوند در جهان، حضور قیومی است و اوست که تمام فعل و انفعالات عالم به وجودش قائم است.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در حکمت متعالیه و فلسفه صدرایی معلول عین الربط به فاعل و علت خود است و وقتی که معلول عین الربط به فاعل است، همه چیز به علت اصلی یعنی خداوند و در ذیل اراده او قرار دارد.
وی افزود: در قرآن کریم هم آمده که خداوند همواره با شماست و در جایی دیگر داریم که از رگ گردنمان هم به ما نزدیک تر است.
حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین گفت: قرآن کریم در رابطه با فعالیت هایی که ما انجام می دهیم هم به ما تذکر می دهد که این فعالیت ها انتساب به خداوند دارند؛ می فرماید شما که دانه ای در دل خاک می کارید و بعداز چند مدت ثمر می دهد آیا گمان می کنید این ثمردهی از سوی شماست یا از ناحیه اراده الهی است؟
وی بیان داشت: بنابراین ما انسان ها در هیچ جهتی و در هیچ امری هیچگونه استقلالی از خودمان نداریم و تمام افعال ما با تأیید و اذن خداوند هستند و هیچ عملی بدون اذن و اراده وی انجام نمی گیرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: علم خداوند به عالم هستی، در رتبه عللِ فاعلی اشیاء قرار دارد؛ فاعلیت خداوند، فاعلیتی تام در کل نظام هستی است که فاعلیت ما در اعمالمان در طول فاعلیت الهی است.
آیا خداوند کاری به مسائل و گرفتاری های روزمره بشر ندارد؟
وی افزود: اما آنچه در نگاه دئیستی وجود دارد و متون دینی با قاطعیت آنرا رد می کنند این است که می گویند: خداوندی که در ادیان می گویند در تمام مسائل دخیل است خدایی معیشت نگر است و به مشکلات روزمره انسان ها همچون درمان بیماری ها، رفع مشکلات مالی و مسائل اینچنینی می پردازد ولی خدای دئیست ها معرفت نگر است و این خدا کاری به مسائل روزمره انسان ها نداشته و خدای عاشقان و عارفان است.
حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین تصریح کرد: پاسخ به این شبهه این است که اگر خداوند خالق این عالم است و احاطه کامل بر تمام اشیاء و افعال دنیا دارد، شأنش پایین نیامده و این جامعیت وجود او را نشان می دهد.
وی عنوان داشت: پزشک و دارو ابزارهایی هستند که با تأثیر و اذن خداوند شفا را رقم می زنند.
چرا هرچه دعا می کنیم مستجاب نمی شود؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: سؤالی که پیش می آید این است که اگر خداوند در تمام ابعاد حیات ما حضور دارد، چرا در این روزهای کرونا، ما هرچه دعا می کنیم و از او می خواهیم اراده نمی کند و این بلا را برطرف نمی نماید؟
وی افزود: باید گفت ما دعا می خوانیم اما دعا نمی کنیم؛ دعا کردن چیزی غیر از دعا خواندن صرف است.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در دعای وزین و شریف کمیل که فقراتی در اوج عرفان دارد آمده است: الهی هَبْنی صَبَرْتُ عَلی حَرِّ نارِکَ فَکَیْفَ اَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ اِلی کَرامَتِکَ اَمْ کَیْفَ اَسْکُنُ فِی النّارِ وَ رَجاَّئی عَفْوُکَ؛ خداوندا به فرض که من آتش سوزاننده تو را تحمل کنم، اما چگونه دوری تو را تحمل کنم؟
وی خاطرنشان کرد: خیلی وقت ها ما این متن عمیق را می خوانیم و منتظر هستیم کی دعا تمام شود و برویم؛ بنابراین باید ما دعا را جدی تر بگیریم و در پیشگاه خدا بیشتر با دعا انس داشته باشیم.
آیا خداوند به دعاهای ما جواب می دهد؟
حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین گفت: نکته دوم این است که دعا قطعاً مستجاب می گردد و عدم اجابت دعا محال است.
وی افزود: آیه ای از آیات قرآن مجید می فرماید رابطه دعای بین انسان و خدا طوری است که هیچ فاصله ای بین دعا و استجابت وجود ندارد؛ لکن نحوه اجابت به گونه ای است که گاهی ما متوجه آن نیستیم.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: مثلاً کسی علاقه مند به ازدواج با شخصی است و برای رسیدن به او دعا می کند، اما این اتفاق نمی افتد؛ آیا دعای این شخص اجابت نشده است؟
وی گفت: علامه طباطبایی رحمة الله علیه می فرماید: چنین شخصی از خداوند چه می خواهد؟ او در حقیقت خوشبختی را از خداوند خواسته است و خداوند خوشبختی او را در زندگی با شخصی دیگر می بیند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: در باب توبه نیز خداوند در قرآن کریم توّاب معرفی شده است؛ وقتی بنده ای توبه می کند اول خداوند توبه را ایجاد کرده و در وجود آن شخص روشن نموده تا به سمت خدا حرکت کند و مسیرش را تغییر دهد.
وی گفت: شکل وصورت اجابت به هرگونه ای ممکن است باشد؛ شاید اگر دعاهای مردم نبود وضعیت ما خیلی بدتر از این می شد.
حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا شاکرین در پایان خاطرنشان کرد: باید بدانیم بعضی مشکلات برای ما تذکر بوده و حامل برکاتی نیز هستند که آن برکات را در نگاه اول ما نمی بینیم.
