خبرگزاری حوزه،| شماره ۷۹ دوماه نامه تربیتی و اخلاقی «خُلُق» ویژه مهر و آبان ۱۳۹۹ با موضوع اخلاق اقتصاد است که در صفحه 30 این نشریه از رزق آسمانی گفته شده که مروری بر اسباب معنوی موثر در افزایش رزق نوشته حجت الاسلام علی مختاری می باشد.

در این مبحث آمده: در کنار عوامل ظاهری و مادی مانند تلاش، مهارت و مدیریت، عوامل معنوی متعددی نیز بر افزایش روزی موثر است و کاربست این عوامل موجب اثر بخشی بهتر عوامل ظاهری می شود. در این مقاله به هفت نکته کلیدی و مبنایی در باب رزق و روزی پرداخته شده و به بیش از ده سبب معنوی افزایش رزق اشاره شده است.
نکات کلیدی: 
۱.خرافه پنداری: ماتریالیست ها تنها به پدیده های مادی و عادی توجه دارند و نامحسوسات را خرافات می پندارند؛ ولی ماکه به خدا و جهان نهان و نهان جهان عقیده داریم، جریان تمامی امور را در دوفاز مادی و معنوی ترسیم می کنیم و برای کسب رزق و روزی در درجه اول خود را موظف به استفاده از اسباب ظاهری مثل کار، تولید، تجارت، فنون و... می دانیم؛ ولی برای برکت زندگی از فاز معنوی نیز غافل نیستیم.
۲. اقسام روزی: خود رزق و روزی نیز اقسامی دارد: ظاهری و مادی مثل آب و نان و معنوی مثل آرامش و توفیق عبادت و تقرّب. روایت می فرماید:« دوام طهارت باعث دوام و فراوانی رزق است؛ یعنی دوام طهارت ظاهری مثل با وضو بودن، سبب کثرت ثروت می شود و دوام طهارت دل سبب توفیقات معنوی بیشتر.» 
۳.وظیفه دینی: تولید و کسب ثروت، ارزشمند و وظیفه هر مسلمانی است. حفظ مال و رعایت احکام حلال و حرام نیز از واجبات است. کسب رزق حلال برای خانواده یک از واجبات شرعی است و توسعه زندگی و رفاه بیشتر برای اهل و عیال مستحب شرعی می باشد؛ ولی باید توجه داشت که قله مقصد مسلمانی کسب پول بیشتر نیست بلکه فراهم کردن زندگی معمولی و کفاف و عفاف است. پولی که هم برای تامین زندگی کافی باشد و هم حافظ آبروی و شخصیت فرد و اعضای خانواده او باشد. بنابراین مسلمانان در پی تامین زندگانی با عفاف و کفاف است نه ثروت اندوزی و تکاثر.
۴.عوامل دیگر: نباید از دوفاز دیگر نیز که نقش مهمی در اقتصاد و مال و منال دارند غافل ماند: یکی موانع رزق و روزی مثل گناه و دیگری عوامل فقر مثل ظلم و جور 
۵.جلوه های اسباب معنوی: اسباب معنوی جلوه های گوناگونی دارد: الف.قلبی، ب. زبانی، ج.رفتاری
۶.مبنای فاز معنوی: زیر بنای اسباب معنوی اعتقادات و جهان بینی معنوی است که: «ان الله هو الرزاق ذوالقوة المتین»، بی گمان این خداوند است که بسیار روزی بخش توانمند استوار است. یعنی جز خدا دست غیبی در کار نیست. دوم اینکه: «و فی السما رزقکم و ما توعدون فورب السما و الارض انه لحق مثل ما انکم تنطقون». و روزی شما و آنچه به شما نوید می دهند در آسمان است. پس سوگند به پروردگار آسمان و زمین که این سخن به همان گونه که سخن میگویید حق و راستین است.
۷. تفاوت انسان با سایر جنبندگان: سایر جنبندگان بر طبق همان روالی که خداوند برایشان مقدر کرده به صورت غریزی پیش می روند و روزی می خورند؛ چه آن دسته که مدام از نظر ظاهر در تلاش برای جمع خوراک اند مثل مورچه و چه آن دسته که به فکر گنج و جمع آوری نیستند، پس انداز و ذخیره سازی هم ندارند مثل پرندگان. قرآن کریم برای ازدیاد ایمان و اطمینان ما به رزاقیت حق تعالی می فرماید: « و چه بسیار جنبندگانی که روزی خویش را بر نمی توانند داشت خداوند آن ها و شما را روزی می دهد و او شنوای داناست.» ولی انسان موظف است افزون بر فاز معنوی به کسب و کار نیز بپردازد و نباید راه های معنوی را جایگزین فاز ظاهری کند؛ چون اگر فقط دعا کند دعایش مستجاب نمی گردد. حضرت امام صادق(ع) می فرماید:« و من یتق الله یعجل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب..» نازل شد گروهی از اصحاب رسول خدا(ص) رسید، فرمودند: من دشمن می دارم کسی را که دعا به زبان بگشاید و بگوید: روزی ام بده؛ ولی کسب و کار را رها کند. در روایت دیگری راوی میگوید: محضر امام صادق(ع) شرفیاب بودم. امام احوالات مردی را پرسیدند. عرض شد: نیازمند شده است. پرسیدند: امروز چه میکند؟ عرض شد: درخانه به عبادت خدا مشغول است. پرسیدند: هزینه زندگی اش از کجا تامین میگردد؟ گفته شد: از ناحیه برخی برادران. فرمود: به خدا سوگند! کسی که هزینه زندگی اورا می دهد از او عابد تر است.
برخی از اسباب معنوی مال افزایی که در این مقاله آمده عبارتند از:
۱.پذیرش امام بر حق: امام حسن(ع) میفرماید: «اگر مردم سخن خدا و پیغمبرش می پذیرفتند آسمان بارانش را و زمین برکتش را به آنان می بخشید و هرگز در این امت اختلاف و زدو خورد، پیش نمی آمد و همه از نعمت سرسبز دنیا تا روز قیامت برخوردار میشدند. اگر اکنون بلاها جهان را گرفته و جهان اسلام در آتش جنگ و فقر میسوزد از بدقدمی طاغوت های نخستین است.
۲. تقوا: قرآن کریم خبر میدهد که در های برکت های آسمانی و زمینی به روی جامعه با تقوا باز است:« ولو ان اهل القری آمنو و اتقو لفتحنا علیهم برکات من السما و الارض و لکن کذبوا فاخذناهم بما کانو یکسبون.» واگر مردم آن شهر ایمان می آوردند و پرهیزکاری می ورزیدند بر آنان از آسمان و زمین برکت هایی می گشودیم؛ اما پیام مارا دروغ شمردند ما هم آنان را به کیفر کردارشان فرو گرفتیم. حضرت علی(ع) در خطبه ای میفرماید: «اما بعد؛ شمارا به تقوای از خداسفارش میکنم ... زیرا هرکه به وسیله تقوا در برابر گناه خودش را حفظ کند سختی ها پس از آنکه نزدیک شده اند از او دور می¬گردند... و رحمت خدا پس از آنکه رمیده اطرافش را فرامیگیرد و چشمه نعمت ها پس از آنکه خشکیده، بر او جوشان می شود و باران برکت پس از آنکه نم نم گشته، بر او سیل آسا می گردد.»
۳.زیارت امام حسین(ع): حضرت امام صادق(ع) فرمودند: «زیارت کنید حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را گرچه سالی یکبار زیرا هرکس او را با معرفت به امامت زیارت کند و در حق او ناسپاسی نکند پاداشی جز بهشت نخواهد داشت و به او رزق گسترده ای عنایت شود و خداوند به سرعت گره از کارش بگشاید.»
۴.نیت خیر و نیکی به خانواده: امام صادق میفرماید: «من حسنت نیته زید فی رزقه و من حسن بره باهل بیته مد له فی عمره» کسی که نیتش نیکو و خیر باشد رزقش افزون میگردد و کسی به خانواده اش نیکی کند عمرش طولانی شود. طلبه جوانی به جهت فشار اقتصادی تصمیم می گیرد از حوزه علمیه قم برود و در شهرستان ها مشغول امور فرهنگی شود. پیش از رفتن به آیت الله بهجت میگوید که چنین تصمیمی دارم. آقا به او میگویند: نرو، سیره علما سختی ها است و راه حل این است که اکنون نیت کن و ان شاءالله در آینده به مردم کمک کنی و مشکلاتشان را حل کنی خداوند از همین الان مشکلات شمارا حل میکند، پولی هم به او دادند. از آن به بعد مشکلات او مرتفع شد.
۵.شاکر بودن: خداوند تعالی در قران میفرماید اگر شاکر باشید بر روزیتان می افزاییم... و امام صادق با اشاره به این آیه میفرماید: « من اعطی الشکر اعطی الزیاده یقول الله عز وجل لئن شکرتم لا زیدنکم.» هرکس توفیق شکرگزاری یافت از زیادی نعمت برخوردار میشود. خداوند میفرماید:« اگر شکرگزار باشید حتما نعمت های شما افزوده می شود.
۶.همکاری با مومنان: امام علی(ع) میفرماید:« مواساه الاخ فی الله عزوجل یزید فی الرزق» تعاون و همیاری دینی روزی را زیاد میکند. نیز در سخنان حضرت هست که از هر دست بدهی از همان دست میگیری یا هرچه بکاری درو خواهی کرد. و قرآن میفرماید:« من جاء بالحسنة فله عشر امثالها» هرکه حسنه ای انجام دهد برایش ده برابر پاداش است. و میفرماید: کیست که در راه خدا بخشش کند و آن را به خدا وام دهد یا کیست به خدا وامی نیکو دهد تا خداوند آن را برای وی چند برابر گرداند و خداوند است که روزی را تنگ یا فراخ میسازد و به سوی او بازگردانده میشوید. پیامبر خدا(ص) می فرماید: نیکی و خوب همسایه داری کردن، رزق و روزی را می افزاید و باعث آبادانی زندگی دنیوی است.
۷.نماز شب: تهجد، سحرخیزی، نخوابیدن بین الطلوعین و اشتغال به تعقیبات تا طلوع آفتاب اثر بسیاری دارد. حضرت امام صادق(ع) می فرماید: دروغ میگوید کسی که چنین می پندارد که نماز شب میخواند و فردای آن روز گرسنه میماند، چرا که خداوند تعالی روزی رسانی برای کسی که نماز شب میخواند را تضمین کرده. 
۸. صدقه: پیامبر(ص) میفرماید: صدقه دهید که صدقه مال را افزایش میدهد. این نوع روایات شرح این آیه شریف است: « وما انفقتم من شی فهو یخلفه و هو خیر الرازقین.» بگو در حقیقت پروردگار من است که روزی را برای هرکس از بندگانش که بخواهد گشاده یا تنگ میگرداند. و هرچه را انفاق کردید عوضش را او میدهد و او بهترین روزی دهندگان است.
۹.سخاوت: قران کریم میفرماید: « فاما من اعطی و اتقی و صدق بالحسنی فسنیسره للیسری» پس هرکس که ببخشد و تقوا پیشه کند و به نیکی و بهشت ایمان داشته باشد کار هارا برایش آسان میسازیم. حضرت علی(ع) میفرماید: بخشنده و خوش اخلاق باشید که این دو روزی را می افزاید و محبت می آورد.
۱۰. ازدواج: رسول خدا(ص) میفرماید: ازدواج کنید زیرا زنان برایتان مال می آورند. خداوند توفیق بهره مندی هرچه بیشتر از رزق های مادی و معنوی به همه مومنان عطا بفرماید.