به گزارش خبرگزاری حوزه، اخیراً یکی از اساتید شاخص و کارشناسان به نام مسایل اجتماعی، نسبت به خطر بزرگ "غارت فرهنگ در فضای مجازی توسط سلبریتی ها" هشدار داده و گفته است: "برخی از الگوهای شبکه های اجتماعی، سلبریتی های خارج نشین هستند که متاسفانه برخی از آن ها به تازگی به کشورهای خارجی مهاجرت کرده اند که به غارت فرهنگ و تربیت فرزندان ما کمر همت بسته اند. "

آن طور که "دکتر مجید ابهری" بیان داشته، پیش از ورود هر فناوری به جامعه باید فرهنگ کاربردی و معیارهای رو به رو شدن با آن را به افراد جامعه به خصوص نوجوانان و جوانان آموزش دهیم، چه آن که در غیر این صورت تهدیدات و تأثیرات منفی آن در زندگی افراد بیشتر از فرصت های آن خواهد بود.

اتفاقاً اگر به رهنمودها و بیانات مقام معظم رهبری در خصوص فضای مجازی و مباحث فرهنگی توجه کنیم، تأکید ایشان بر لزوم آموزش صحیح نسل جدید در مواجهه با این فضا و بستر است که متأسفانه بعضاً از سوی برخی مسئولان و متولیان، نسبت به این امور، غفلت و کوتاهی صورت می گیرد.

نگرانی از آمار نسبتاً بالای استفاده ناصحیح از فضای مجازی

حجت الاسلام احمد بستانی از فعالان و پژوهشگران عرصه رسانه و فضای مجازی نیز معتقد است: هر چند فضای مجازی ابزار خوبی برای ارتباط گیری صحیح در دنیای امروز و به خصوص روزآمد کردن دانش و فناوری است اما از این واقعیت تلخ نباید غافل شد که در شرایط کنونی میزان استفاده افراد جامعه از جمله نوجوانان و جوانان از جنبه های منفی و غیرکاربردی فضای مجازی نسبتاً زیاد است که باید برای این موضوع فکر کرد و کارشناسان و اساتید و پژوهشگران برای کاهش این میزان، راهکارهای عملیاتی ارایه کنند.

وی می افزاید: همان طور که عرض کردم متاسفانه به خصوص نوجوانان و جوانان با استفاده از شبکه های اجتماعی با افرادی که گاه ناشناس هستند و سطح فرهنگی، سوادی و تربیتی آن فرد را نمی شناسند ارتباط برقرار می کنند و از آن سو گاه به شدت متأثر از برخی سلبریتی هایی هستند که به معنای واقعی کلمه تخصص و سواد و آگاهی لازم را برای اظهارنظر و تحلیل در رابطه با هر موضوعی را ندارند.

مقهور جهان رسانه ای و آفت های آن نشویم

این محقق و پژوهشگر حوزوی همچنین ابراز می دارد: ما در دنیای واقعی آن چنان مغلوب و گرفتار جهان رسانه ای شده ایم که به دشواری می توان واقعیت را از مجاز تمیز داد و از این رو توجه به سواد رسانه ای و اهتمام نسبت به آموزش آن، جزو الزامات و بایسته های جامعه امروز ماست تا به واسطه آن مهارتی پیدا کنیم که دچار آفت های رسانه نشویم.

وی می افزاید: ضمن آن که در این راستا باید توجه داشت که پیام های رسانه ای اغلب چندین لایه دارند، چه آن که بر این اساس باید گفت همیشه آن گونه که به نظر می رسند، نیستند، از این رو ما به شدت نیازمند به این هستیم که اطلاعات و مهارت های خویش را در مواجهه با رسانه ها افزایش دهیم. از این حیث، سواد رسانه ای به آحاد جامعه به خصوص نسل جوان کمک می کند تا ساختار دانشی قوی تری درباره رسانه ها به دست آورند، ضمن آن که این مساله کمک می کند تا ما در تشخیص لایه های متعدد پیام های رسانه ای و در تمیز مرز بین جهان واقعی و جهان رسانه ای به خصوص در مواجهه با پیام هایی که از سوی سلبریتی ها انتقال داده می شود، عملکرد موفقی داشته باشیم.

باید معنا و مفهوم فرهنگ "سلبریتی" را بشناسیم

به اعتقاد وحید کشافی نیا، جامعه شناس و مدرس دانشگاه، "سلبریتی شکل مدرن‌شده شهرت است که در غرب و در نتیجه برخی تغییرات و تحولات تکنولوژیکی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ظهور یافته است. "

وی می گوید: برای شناخت دقیق سلبریتی‌ها و امور مربوط به آنان، اساساً تمرکز صرف بر سلبریتی‌ها فایده ای ندارد، چرا که آن‌ها تنها بخشی از یک منظومه فرهنگی به نام فرهنگ سلبریتی هستند و طبعاً این فرهنگ دربرگیرنده سلبریتی‌ها، مخاطبان، رسانه‌های واسط و ارزش‌ها و هنجارهای متناظر است.

ارتقای سواد رسانه ای چاره کار است

در دنیای کنونی که بسیاری از عرصه های اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی به نوعی سلبریتیزه شده‌اند و از بیلبوردهای تبلیغاتی تا جنبش‌های اجتماعی، از امور سیاسی تا امور خیریه، ردپای آن ها دیده می‌شود، به اعتقاد این جامعه شناس باید بیش از هر چیز بر مساله ارتقای سواد رسانه ای اعضای جامعه تأکید کرد.

وی می افزاید: متاسفانه کم سوادی رسانه ای باعث شده، سلبریتی‌ها حتی در هنگام اظهارنظر درباره موضوع یا مسأله ای که درباره آن دانش یا تخصص ندارند، جدی گرفته شوند و این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آفات و تبعات بسیار نامطلوبی هم در جامعه ما بر جای گذاشته که نمی توان نسبت به آن ها بی تفاوت یا کم تفاوت بود.

سلبریتی ها ابزار جذابی برای دنیای تبلیغات و سرمایه داری هستند

حجت الاسلام سید محمود موسوی حسب، کارشناس و تحلیلگر مسایل فرهنگی نیز بیان می دارد: هر چند سال ها و بلکه دهه ها از ظهور و بروز فرهنگ سلبریتی در غرب و نفوذ آن به سایر جوامع می‌گذرد، اما به نظر می رسد که همچنان سلبریتی‌ها کالاهای جذابی برای تبلیغات و جذب مشتری در ابعاد و عرصه های گوناگونی همچون اقتصاد، سیاست و فرهنگ و ... محسوب می شوند، ضمن آن که با گذشت زمان، نه‌ فقط از جذابیت آن‌ها برای تبلیغ کاسته نشده بلکه به مدد شیوه‌ها و ابزارهای نوین، حتی به این جذابیت افزوده هم شده است.

وی با اشاره به این که مساله سلبریتی ها فقط مربوط به جامعه ما نیست، با این حال عوارض و تبعات نامطلوب آن ها در کشور ما شکل متفاوتی به خود گرفته است، یادآور می شود: هر چند درباره میزان اثرگذاری و نفوذ سلبریتی‌ها تردیدهایی وجود دارد اما به هر حال نمی‌توان حضور عمومی آن‌ها را خنثی و بی‌اثر دانست، کما این که در بزنگاه هایی چون انتخابات این تأثیرگذاری ها را به نوعی می توان مشاهده کرد.

این کارشناس فرهنگی همچنین بیان می دارد: با توجه به تأثیری که سبلریتی ها بر سبک زندگی مردم و به خصوص نسل جدید می گذارند، لذا آن چه وظیفه مدیران و دغدغه مندان جامعه است این که در مسیر ارتقای سطح سواد رسانه ای و بینش مردم کار کنند و زمینه های این مساله را فراهم نمایند.

لزوم آموزش مهارت های سواد رسانه ای

وی در ادامه صحبت های خود تأکید می کند: آن چه مهم است این که قبل از ورود به فضای مجازی و فعالیت در این باره می بایست مهارت های سواد رسانه ای را به درستی آموزش دهیم، چه آن که در این صورت می توانیم به درستی رسانه و پیام های آن را بشناسیم و نسبت به آن موضع گیری و کنش صحیح داشته باشیم.

حجت الاسلام موسوی حسب همچنین می افزاید: هر چند طی سال های اخیر فعالیت های خوب و امیدوارکننده ای در رابطه با آموزش سواد رسانه در کشور و به ویژه بین مجموعه های انقلابی صورت گرفته اما نباید به همین میزان بسنده کرد بلکه می بایست با شناخت نقاط قوت و ضعف در این باره، با اصلاح برخی رویکردهای معیوب، کارآمدی و اثربخشی را افزایش داد.

گزارش از: سید محمد مهدی موسوی