به گزارش خبرگزاری حوزه، خانم حمیده حیدری جونقانی، طلبه سطح ۳ مرکز تخصصی معصومیه شهرکرد با اشاره به پایان نامه برگزیده خود در جشنواره علامه حلی با عنوان «جایگاه تدریج در بیان و اجرای احکام»، اظهار داشت: این پایان نامه با هدف پاسخ به این پرسش که آیا در عصر غیبت امام زمان(عج) همانند عصر تشریع، امکان بیان و اجرای احکام وجود دارد در دو بخش و به روش توصیفی تحلیلی گردآوری شده است.
وی افزود: در بخش اول این پایان نامه که شامل ۲ فصل «بررسی احکام تدریجی در قرآن و سنت» و «فلسفه و مبانی تشریع و اجرای تدریجی احکام فقهی در زمان حضور» است، ابعاد تشریع و اجرای تدریجی احکام فقهی در زمان حضور معصوم(ع) بررسی شده است.
برگزیده جشنواره علامه حلی از استان چهارمحال و بختیاری با بیان این که در بخش دوم پایان نامه نیز ابعاد بیان و اجرای تدریجی احکام فقهی در دوران غیبت معصوم(ع) بررسی شده است، ادامه داد: این بخش نیز دربردارنده ۲ فصل «مبانی جواز بیان و اجرای تدریجی احکام فقهی در دوران غیبت معصوم(ع) و «موانع و چالش های اجرای تدریجی احکام فقهی در دوران غیبت معصوم(ع)» است.
وی خاطرنشان کرد: این پژوهش به دنبال اثبات این نکته بوده است که دین اسلام یک دین فرا زمانی است و اختصاص به زمان تشریع ندارد؛ از این رو در عصر غیبت نیز به جهت تربیت افراد و عدم بدبینی به دین مقدس اسلام امکان اجرای تدریجی احکام وجود دارد.
خانم حیدری جونقانی با اشاره به نتیجه پایان نامه «جایگاه تدریج در بیان و اجرای احکام»، گفت: هدف شریعت مقدس اسلام هدایت و تربیت همه انسان‌ها در همه زمان ها و مکان‌هاست؛ این هدف با بهره گیری از آموزه های قرآنی و اجرای احکام الهی محقق می شود و هدف اجرای احکام شریعت مقدس اسلام این است که ضمن نشان دادن چهره نورانی اسلام، مردم را از برکات آن بهره‌مند کنند تا در سایه اهتمام شریعت، به کمال واقعی خود برسند.
وی بیان داشت: برخی احکام فقهی در زمان حضور معصومین علیهم السلام به علت فقدان زمینه های لازم و مصلحت تسهیل و مدارای شارع حکیم به صورت تدریجی تبیین و اجرا شده‌اند؛ تحریم تدریجی شراب و ربا و تشریع حکم جهاد از نمونه های معروف و مشهور این احکام هستند.
برگزیده جشنواره علامه حلی از استان چهارمحال و بختیاری افزود: به نظر می رسد با توجه به این که شارع حکیم تنها به تربیت و هدایت مردم عصر نزول توجه نداشته و هدف تربیتی او جهان‌شمول است، اگر تبیین و اجرای حکمی در جامعه عصر غیبت معصوم(ع) باعث بدبینی همه یا گروه های فراوانی به دین اسلام شود و یا به علت فراهم نبودن شرایط و امکانات علمی و اجرایی، توقف یک حرام باعث رواج حرام های دیگر شود و یا پیامدهای به مراتب بدتری برای جامعه داشته باشد، اجرای آن حکم تحت آن شرایط، مطلوب شارع مقدس نیست؛ در این شرایط لازم است ضمن اجرا نکردن فوری حکم تا فراهم شدن زمینه های مناسب، آن را به تدریج در جامعه اجرا کرد.
چکیده پایان نامه:
اسلام دینی جامع و کامل برای همه زمان ها و مکان هاست که هدف آن هدایت و تربیت انسان هاست. شارع مقدس برای رسیدن به این هدف افزون بر معارف و دستورات عام و خاص، به روش های تغییر و تحول دینی جامعه متناسب با نقش تربیتی قرآن نیز توجه کرده است؛ یکی از روش های هدایتی قرآن کریم در جامعه عصر نزول، تبیین و اجرای تدریجی احکام فقهی درصورت امکان نداشتن اجرای دفعی آن ها بوده است.
در جامعه امروزی با توجه به حضور نداشتن معصوم(ع) و ممکن نبودن بیان و اجرای دفعی برخی احکام، ضرورت بررسی مسئله تدریج در بیان و اجرای احکام مشخص می شود.
مهم ترین هدف این پژوهش بررسی جایگاه تدریج در جامعه عصر نزول و امکان استفاده از این روش در اجرای تدریجی احکام در عصر غیبت معصوم(ع) است؛ بنابراین برای رسیدن به این هدف موضوع را در سه فصل بررسی کرده‌ایم؛ در فصل اول کلیات و مفاهیم به کار رفته در پژوهش بررسی شده است، در فصل دوم با توجه به اهتمام شارع به نقش زمان و مکان و تربیت فقهی و عملی مسلمانان، ابعاد تشریع و اجرای تدریجی احکام فقهی در عصر حضور معصوم(ع) بررسی شده است و در فصل سوم مبانی و موانع اجرای تدریجی احکام در عصر غیبت را بررسی کرده ایم.
نتیجه پژوهش توصیفی ـ تحلیلی حاضر این است که هرگاه اجرای احکام الهی به صورت دفعی ممکن بود، واجب است این احکام به صورت یک‌دفعه برای مردم بیان و در نهایت اجرا شوند؛ اما اگر اجرای برخی از احکام به علت فقدان زمینه های لازم، باعث بدبینی مردم نسبت به دین و هم‌چنین سبب وهن و هتک حرمت اسلام شود، لازم است این دستورات به صورت تدریجی بیان و اجرا شوند، تا به تدریج زمینه برای اجرای کامل احکام فراهم شود؛ پشتوانه این دیدگاه توجه به نقش عنصر زمان و مکان و تربیت محور بودن دستورات اسلام است؛ اما اجرای این دیدگاه در عصر غیبت با چالش هایی از قبیل روشن نبودن فلسفه بعضی از احکام و مطرح نبودن جدی شیوه تدریج در فقه رو به روست.
