به گزارش خبرگزاری حوزه،حجت‌الاسلام علی اکبر ذاکری عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سلسله نشست‌های پنجمین همایش علمی «سیره امام رضا(ع)؛ آموزه‌ها و کارکردها» در مورد «نگاهی نو به سیره اجتماعی امام رضا(ع)، مطالعه موردی؛ التعرب بعدالهجره» بیان کرد: تعرب بعدالهجره(بازگشت به عرب جاهلیت) یکی از گناهان کبیره است که در روایات در کنار گناهان کبیره‌ای همچون شرک و زنا قرار گرفته است.
وی افزود: در مفهوم شناسی این کلمه دو دیدگاه وجود دارد؛ در دیدگاه رایج و شایع علما این کلمه را به تعبیری مانند رفتن از شهر به روستا می‌دانند زمانی که فرد با این هجرت از فعالیت‌های دینی و اجتماعی‌اش دور شود.
حجت‌الاسلام ذاکری ادامه داد: به همین دلیل است که پیامبر (ص) همواره به مسلمانان تأکید می‌کردند وقتی قبایل مختلف را به دین اسلام دعوت می‌کنند آن‌ها را به هجرت به مدینه نیز دعوت کنند، زیرا حکومت برای پایداری علاوه بر سرزمین و حاکم نیاز به ملتی دارد که از آن حمایت کنند.
وی با بیان مصادیقی در توضیح مفهوم این کلمه عنوان کرد: تعرب بعدالهجره یک شاخص اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در جامعه اسلامی است و حتی با حضور فیزیکی فرد در داخل جامعه اسلامی قابل تحقق است؛ بنابراین در یک مفهوم اگر انسان در عمق تحصیل و آموزش است، آن را ترک کند و به شهر خود بازگردد دچار تعرب بعدالهجره است.
حجت‌الاسلام ذاکری در رابطه با نگاه دیگری که در مفهوم شناسی این کلمه وجود دارد، عنوان کرد: در نگاه اول معیار ترک جغرافیایی است اما در رویکرد دوم معیار و ملاک عملکرد و مشارکت است یعنی حتی اگر فردی داخل پایتخت اسلامی مثل کوفه و مدینه باشد اما مشارکت سیاسی و اجتماعی لازم را نداشته باشد دچار تعرب بعدالهجره شده است.
وی سپس با تمرکز بر تحلیل معنایی و مفهومی روایتی از امام رضا (ع) در خصوص تعرب بعدالهجره در سنت نبوی و فرهنگ ائمه پیشین، گفت: یکی از کارهای ائمه اطهار به کار گرفتن مقاصد اصلی مفاهیم و اصطلاحات دینی و نبوی بود که این مهم یکی از امور اصلی امام رضا (ع) محسوب می‌شد؛ از جمله این‌ها در زمان امام رضا (ع) تعرب بعدالهجره است که بسیار شایع و رایج بود.
حجت‌الاسلام ذاکری در ادامه اظهار کرد: از روایت امام رضا (ع) می‌توان فهمید در زمان ایشان دو دیدگاه نسبت به تعرب بعدالهجره وجود داشته اما مفهوم و نگاه اولی شایع بوده که این حضرت این نوع نگاه را نقد کرده و بیشتر به مفهوم دوم پرداخته است.
وی اضافه کرد: تعرب بعدالهجره در سیره امام رضا(ع) دارای چهار مؤلفه است که بخش جامع این چهار مؤلفه همان احساس مسئولیت و مشارکت اجتماعی یا به عبارتی دیگر درد جامعه و دین داشتن و توجه به رهبر جامعه و حجج الهی است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآور شد: اگر انسان نسبت به جامعه خود دغدغه‌مند نباشد حتی اگر در پایتخت اسلامی هم باشد باز دچار تعرب بعدالهجره شده است.
انتهای پیام
