به گزارش خبرگزاری حوزه، در هفته ها و ماه های اخیر به بهانه های مختلف در خصوص وضعیت معیشت طلاب که این روزها در شرایط بسیار نامطلوبی قرار دارد، صحبت شده، از جمله این که اخیراً آیت الله ابوالقاسم علیدوست طی سخنانی در درس اخلاق هفتگی جامعه علمیه امیرالمومنین (ع) نکات مهمی در این باره بیان داشته است:"زمانی علامه طباطبایی(ره) می فرمود ما ۱۰ تومان شهریه می گرفتیم و یک تومان را برای اجاره می دادیم و ۹ تومان باقی را خرج می کردیم. یعنی یک دهم شهریه طلبه اجاره خانه متأهلی را پرداخت می‌کرد.

زمانی که ما طلبه بودیم در اوایل انقلاب سال ۵۸ بنده خودم لمعه می خواندم و اجاره نشین بودم. حدوداً ۱۲۰۰ تومان شهریه می گرفتم و در قم بخشی از خانه را اجاره کرده بودم با ماهی چهارصد تومان. یعنی یک سوم شهریه طلبه ی سطح یک در حد یک سوئیت در قم می شد اجاره کرد، اما الآن بالاترین شهریه برای یک استاد حوزه که عائله مند هم باشد، با تمام اضافات کمتر از دو میلیون تومان است. این مبلغ برای اجاره یک منزل دو خوابه در پردیسان قم که دور از شهر هم هست، بیشتر کفایت نمی کند و اگر به همین منوال باشد در سال های آتی کفاف همان را هم نخواهد داد. در آینده شهریه ۲۰ روز و ۱۰ روز اجاره خواهد شد. تازه این بالاترین مقدار شهریه است و طلاب پایه های پایین تر و کسانی که تدریس ندارند مبالغ بسیار کمتری دریافت می‌کنند.

وی همچنین تصریح می کند:"بنده در جای دیگری هم گفتم زندگی برخی طلاب از زهد گذشته. چیزی که در اختیار دارد، تقریباً هیچ است. "

به تعبیر آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی نیز هم اکنون بیش از ۸۰ درصد طلاب پایین تر از خط فقر زندگی می کنند و شاید تنها کمتر از ده درصد طلاب و روحانیون زندگی نسبتاً مناسبی داشته باشند.

وضعیت بغرنج معیشت اکثریت طلاب و روحانیون کشور از جمله ساکنان و محصلان و مدرسان شهر مقدس قم به گونه ای است که متأسفانه به علت روایت ها و قرائت های دروغین رسانه های مغرض و یا بعضاً جاهل از این مساله- خاصه در بستر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی-، ذهنیت جامعه هنوز هم نسبت به حوزویان و سطح زندگی آن ها بسیار مخدوش و مبهم است، چنان که برپایه واقعیت ها و نظرسنجی ها، همچنان این باور غلط در جامعه وجود دارد که آنها زندگی آسان و بی دغدغه ای دارند.

از سوی دیگر کسانی که از نزدیک با زندگی طلاب و روحانیون در ارتباط هستند بهتر درک می کنند که چه نسبتی میان شهریه دریافتی طلاب با هزینه های زندگی امروزین وجود دارد و دردناک تر این که به جهت تشدید همین مشکلات در چند سال اخیر، متأسفانه برخی از استعدادهای خوب حوزه به جهت تأمین هزینه های زندگی مجبور به فعالیت های غیرمرتبط با کارویژه های روحانیت شده اند و این به تعبیر یکی از علما یعنی فرصت سوزی در متن حوزه!

یکی از اساتید سطوح عالی در مصاحبه ای با راقم این سطور بیان می داشت که : "زمان آغاز طلبگی ما در دهه شصت، با یک‌سوم شهریه ای که ماهیانه می‌گرفتیم می‌توانستیم اجاره خانه ای در منطقه مرکزی شهر قم را بدهیم. اما در حال حاضر شهریه ای که طلبه می‌گیرد، دو برابرش را باید روی آن بگذارد تا بلکه بتواند در دور افتاده ترین منطقه پردیسان از پسِ پرداخت اجاره بها و هزینه های مربوط به ایاب و ذهاب روزانه بربیاید. "

سال گذشته بود که حجت الاسلام و المسلمین مجتبی ذوالنور، نماینده مردم قم در مجلس به نکات مهمی در خصوص زندگی طلاب و محدودیت های آن اشاره کرد از جمله این که:"ورود به وادی طلبگی و روحانیت محدودیت های بسیاری را برای طلاب ایجاد می کند که یکی از آن ها در کنار تمام محدودیت هایی که وجود دارد، محدودیت در اشتغال و کسب و کار است زیرا اکثر طلاب علوم دینی که در حوزه های علمیه مشغول به کار هستند به دلیل تحصیل و موظف بودن به حضور در کلاس، مطالعه و مباحثه قسمتی از روز را که باید به کسب و کار مشغول باشند را مشغول درس هستند. از طرفی هم بسیاری از مشاغل را هم بخاطر رعایت زی طلبگی نمی توانند اختیار کنند و از طرفی هم سایر مشاغل نیاز به سرمایه دارد که از این حیث هم طلاب و روحانیون در مضیقه هستند. "

از این مسأله هم نباید غافل شد که علیرغم جوسازی های مغرضانه در سطح جامعه، درصد کمی از جمعیت طلاب و روحانیون کشور به کارهای اداری مشغول و یا دارای شغل ثابتی هستند و لذا اکثریت آن ها فقط از طریق دریافت شهریه امرار معاش می کنند و این در حالی است که پیش از شیوع کرونا، دست کم زمینه فعالیت تبلیغی برای آن ها فراهم بود و در این دو سال شرایط تبلیغ برای بسیاری از آن ها عملاً مهیا نبوده است.

سید محمد مهدی موسوی