به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت پور در جلسه ای با اساتید جامعه علمیه امیرالمومنین علیه السلام تهران، اظهار داشت: برای کشف مراد در تفسیر الفاظ باید رفع ابهام، رفع شبهه و بیان مقصود صورت بگیرد و اگر این سه کار را انجام شود تفسیر محقق خواهد شد.

وی ادامه داد: در همین قدم اول سبک های تفسیری به وجود می آیند و گاهی هم به حد سبک نرسیده و تنها رویکرد ختم می شوند، مثل رویکرد کلامی، فلسفی و عرفانی. اما در سبک چینش آیات برای مطالعه تغییر می کند، چون برای فهمیدن نظریه قرآن در باب یک موضوع مثل حجاب ناگزیر به بیرون آمدن از سیاق قرآن هستیم و بعد از بررسی همه آیات مرتبط میتوان نظریه قرآن را استخراج کرد و در بحث تفسیر تنزیلی این رویکرد پر رنگ تر شده و سبک را ایجاد می کند.

مدیر حوزه های علمیه خواهران کشور ضمن یادآوری این نکته که تفسیر امیرالمومنین علیه السلام بر اساس تاریخ نزول آیات بوده است، گفت: در گذشته افرادی مثل ملاحُویش در کتاب بیان المعانی به پیروی از مولای متقیان این شیوه را پیش گرفتند، اما به صورت خیلی ابتدایی و فقط در حد یک سبک تفسیری نبود و بعد از او هم یک مجاهد فلسطینی این کار را به صورت بسیار ابتدایی انجام داد و تا این که چهار تفسیر به این مدل با رویکرد های مختلف در اهل تسنن نوشته شد.

وی افزود: در مکتب شیعه هم آقای جلال الدین فارسی ترجمه پیامبری و انقلاب و ... به ترتیب نزول نوشت. آقای بازرگان هم کار خطرناکی انجام داد و در کتابی به اسم «پا به پای وحی» به تقلید از مستشرقین، آیات قرآن را به هم ریخت. نمونه های قبلی سوره ها را جا به جا نکردند و مستشرقین وقتی خواسته اند قرآن را به ترتیب نزول آیات بازنگاری کردند و گفتند، آیات قرآن مکی کوتاه تر بوده و مدنی ها بزرگ تر شده. بازرگان هم بر اساس همین کتاب خود را نوشت که این حرف دقیق نیست. شرق شناسان حدود دویست سال است این کار را تحت عنوان علم کرونولوژی انجام میدهند.

وی در ادامه با تاکید بر ضرورت دقت به ترتیب نزول آیات به تبییین سبک تفسیر تنزیلی پرداخت و بیان کرد: از سال ۷۴ به بعد بنده ۱۳ اثر با همین رویکرد نوشتم، چون قرآن مردم را از نقطه ای که با دین بیگانه هستند تا زمانی که دو گروه شده و عده ای مخالف و عده ای همراه دین هستند در کنار مردم بوده اند. قرآن چگونه دین را وارد زندگی مردم کرده است؟ توحید، رسالت، معاد و همه مفاهیم را چگونه وارد زندگی مردم کرده است؟ چه میزان از معارف باید به مردم توضیح داده شود؟ این ها سوالات اصلی من در آن سال ها بودند. چون خودم هم مسئولیت هایی داشتم و میدیدم پول های بیت المال خرج شیرینی و سفر زیارتی و تار و تنبک جشن ها میشود و در نهایت هم اثری که میخواهیم را ندارد. مثلا برای ترویج حجاب در یک بیمارستان تصویر یک پزشک را با چادر نصب میکردیم. من احساس کردم ما نیاز به روش تحقق دین داریم. چه الگویی بهتر از قرآن که با نزول تدریجی بدترین قوم را مومن کند.

حجت الاسلام و المسلمین بهجت پور در ادامه گفت: ابتدا یک رویکرد در نظر من بود اما بعد دیدم نیاز به یک سیستم روشمند برای این مدل تفسیر هستیم، چون اگر روشمند نباشد اولین قدم به سمت تفسیر به رای خواهد بود. هدف ما هم تربیت به این معنا بود که با یک سیر منطقی از یک نقطه تا نقطه ی بعد تحول را شکل بدهیم. بنا بر این اگر در سوره ای نکته ای نبود از آن میگذریم و تنها جایی که مسیر تحول را روشن می کند بررسی کنیم.

وی در پایان گفت: باید برای فهم تحول اجتماعی گام های این تحول را کشف و بررسی کرد. البته با پذیرش انسجام درونی سوره ها، یعنی باید بدانیم چرا این ۵۰ آیه در این سوره کنار هم قرار می گیرد. حتی معمولا از مباحث نظری پرهیز کنیم تا بیشتر به سیر تحولی مذکور بپردازیم. البته این تلاش اول است و آیندگان این مسیر را ادامه خواهند داد.